Cây cọ đường hay “cây của sự sống” là một phần rất quan trọng đối với người dân đảo Roti, phía nam Indonesia.
Cây cọ đường – một loại cây phổ biến ở Indonesia
Cọ đường là một trong những cây tốt nhất để sản xuất đường trên trái đất và mỗi cây có thể cung cấp 200-400 lít nước mỗi năm cho đến đến 35 năm.
Nước ép cây cọ đường mới khai thác có thể được nấu chín thành một loại xi-rô màu nâu được gọi là Gula, thường được cho vào bánh quy ngọt.
Một loại đường đặc biệt được làm từ cây cọ đường
Lá của cây cọ đường rất to được dùng để dệt thành chiếu, thùng chứa để tưới vườn, quạt, ô dù, thắt lưng, dùng để lợp nhà, và thậm chí làm cả bu gà.
Những người Roti cũng gấp lá cây cọ đường để làm một loại mũ đặc biệt được gọi là tilangga. Nó được lấy cảm hứng từ mũ của người Bồ Đào Nha thế kỷ 16 và 17, có đặc trưng sinh thực khí ở mặt trước.
Khi bện lại, cuống lá cây cọ có thể dài tới 1,5 m, làm hàng rào rất tốt và thậm chí làm lồng chim, dây thừng, dây cương và vô số các mặt hàng khác.
Một số đồ dùng được làm từ giống cọ này
Nước ép từ cây cọ đường được gọi là tuak manis, một sản phẩm chủ yếu của người Roti, đặc biệt là khi các loại thực phẩm khác không có sẵn. Hai hoặc ba cây là đủ dùng cho một gia đình.
Một số trong những công cụ dùng để thu thập nước trái cây cọ đường là tuak Manis - nó được làm từ các bộ phận của chính cây cọ
Lá của cây cọ này cũng không bao giờ bị lãng phí bởi nó được dùng để làm mái nhà. Mái nhà của người Roti được lợp lại 4-5 năm một lần và các mái nhà cũ sẽ được đốt trong vườn để tăng độ phì nhiêu của đất.
Ngoài ra, lá của nó cũng được sử dụng để làm mũ được gọi là tilangga và một nhạc cụ độc đáo được gọi là sasando có hình bán cầu được dùng trong những dịp khác nhau từ cuộc sống hàng ngày đến các lễ kỷ niệm.
Lá cọ đường được dùng làm mũ hoặc nhạc cụ độc đáo
Khi “cây của sự sống” già cỗi và không còn hiệu quả nữa, thân cây của nó cứng hơn so với dừa có thể được dùng làm nhà, quan tài hoặc đóng thành máng lợn.
Trèo lên và cạo mủ cọ đường hoàn toàn do nam giới thực hiện và các bé trai bắt đầu tập luyện bằng cách thực hành trên cây cọ thấp hơn.
Từ 15 tuổi nếu họ leo cây thành thục và làm việc chăm chỉ thì có thể giành được sự tôn trọng của gia đình và cộng đồng, đặc biệt là ngưỡng mộ của những người khác giới.
Người Roti đã thành thục việc leo lên cây cọ đường từ khi còn là thiếu niên
Tuak Manis là nguồn dinh dưỡng đầu tiên mà một em bé sơ sinh Roti nhận được, trước cả sữa mẹ. Và khi chết, người Roti sẽ được chôn cất trong một quan tài được làm từ thân cây này.
Roti hiện đang bị xói mòn bề mặt trong nhiều năm nay. Và một ví dụ tuyệt vời về hiệu quả sinh thái của giống cọ này là người Roti đã tận dụng hàng chục ngàn cây cọ đường để giữ cho đất không bị xói mòn.
Kim Oanh
(Dịch)