Chủ nhiệm UB Kinh tế Quốc hội thông tin, khu vực doanh nghiệp có động lực chính tạo ra của cải vật chất, việc làm gặp nhiều khó khăn; Số lượng doanh nghiệp giải thể, phá sản năm 2012 là 54.261 doanh nghiệp, cao hơn năm 2011.
Đến hết năm 2012, cả nước có 69% doanh nghiệp báo cáo lỗ, riêng TP Hà Nội có khoảng 46 nghìn doanh nghiệp trên tổng số 90 nghìn doanh nghiệp báo lỗ, với số tiền lỗ là 47 nghìn tỷ đồng. Tình hình này đã tác động tiêu cực đến lao động, việc làm, số lao động đăng ký bảo hiểm thất nghiệp tăng.
Trước đó, thay mặt Chính phủ để báo cáo Quốc hội tình hình kinh tế - xã hội năm 2012 và 4 tháng đầu năm 2013, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ rõ nhiều mặt còn hạn chế, đó là: Nợ xấu tuy được kiểm soát nhưng vẫn còn cao, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn còn khó khăn.
Quản lý thị trường vàng mới chỉ đạt kết quả bước đầu, chưa huy động được nguồn lực vàng cho phát triển kinh tế. Cân đối ngân sách nhà nước khó khăn, tiến độ thu ngân sách chậm và đạt thấp.
Đầu tư từ khu vực tư nhân trong nước còn hạn chế; Chủ trương, cơ chế chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh tuy sớm được ban hành nhưng việc hướng dẫn cụ thể, tổ chức triển khai thực hiện còn chậm nên không ít trường hợp chưa đi vào cuộc sống.
Sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn; sức mua của thị trường còn yếu, một số mặt hàng tồn kho vẫn khá cao; khả năng cạnh tranh của nhiều sản phẩm còn thấp. Số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động còn lớn; số đăng ký mới thấp hơn so với cùng kỳ; Thị trường bất động sản thanh khoản kém, phục hồi chậm.
Thị trường chứng khoán tăng chưa ổn định. Các khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản và công nghiệp - xây dựng tăng trưởng thấp hơn cùng kỳ. Cơ chế hỗ trợ thu mua tạm trữ lúa gạo còn bất cập; Quá trình tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng tiến triển chậm.
Việc sắp xếp, cổ phần hoá, thoái vốn đầu tư ngoài lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính của DNNN chưa đạt tiến độ. Việc tái cơ cấu các tổ chức tín dụng, xử lý nợ xấu đã được triển khai tích cực nhưng phát huy kết quả còn chậm…
Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIII
Chủ nhiệm UB Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết, tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội năm 2012 dù tăng 7% so với năm trước, nhưng chỉ bằng 28% GDP, thấp hơn so với Nghị quyết Quốc hội (33,5%), là năm có tỷ trọng vốn đầu tư so với GDP thấp nhất trong những năm gần đây.
Tổng phương tiện thanh toán tăng 22, 4% trong khi dư nợ tín dụng cả năm chỉ tăng 8,91%, nối tiếp đã sụt giảm dư nợ tín dụng từ 31% năm 2010 xuống còn mức tăng 14,41% năm 2011; Chỉ số hàng tồn kho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng, tồn kho BĐS vẫn còn ở mức cao.
Tình hình xuất siêu có những tín hiệu tốt, tuy nhiên phân tích tình hình xuất nhập khẩu cho thấy thâm hụt thương mại với Trung Quốc còn lớn. “Có ý kiến cho rằng, việc nền kinh tế chuyển nhanh từ trạng thái nhập siêu lớn trong nhiều năm sang xuất siêu, trong khi cơ cấu giữa các khu vực kinh tế, cơ cấu ngành hàng và các cơ cấu thị trường vẫn chưa được cải thiện nhiều.
Điều đó chưa hẳn là dấu hiệu tích cực hoàn toàn và chưa mang tính bền vững, mà phản ánh một phần thực trạng đáng lo ngại là năng lực hấp thụ đầu vào của nền kinh tế đang bị suy yếu, sản xuất thì vẫn chưa phục hồi”, ông Giàu nói.
Bên cạnh đó, chính sách mua tạm trữ lúa, gạo còn nhiều bất cập, gây bức xúc trong nông dân, triển khai mua tạm trữ còn chậm, thời hạn thực hiện ngắn, trong khi thời gian thu hoạch cao điểm ở các tỉnh chênh lệch nhau.
Mặt khác, sự trao đổi phối hợp giữa Hiệp hội lương thực Việt Nam với UBND các tỉnh, thành phố trong tổ chức thu mua còn hạn chế, nhiều doanh nghiệp không có hệ thống thu mua trực tiếp, nông dân phải thông qua thương lái nên thường xảy ra tình trạng ép giá.
Ông Giàu nhấn mạnh: “Có ý kiến cho rằng, việc can thiệp thị trường bằng các công cụ hành chính trong một số thời điểm là cần thiết, trên thực tế đã phát huy tác dụng và mang lại nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, cần cân nhắc không để kéo dài, nhất là khi kinh tế vĩ mô đạt mức độ ổn định nhất định, để tránh méo mó về các chính sách và phân bổ nguồn lực”.
Song song với việc chỉ ra nhiều điểm hạn chế của nền kinh tế, UB Kinh tế của Quốc hội cũng đưa ra 7 giải pháp nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng 5,5% mà Quốc hội đã thông qua tại kỳ họp thứ 4, đó là:
Thứ nhất, triển khai nhanh đồng bộ các giải pháp theo nghị quyết số 01, 02 của Chính phủ, có phương án tháo gỡ khó khăn cụ thể đối với doanh nghiệp. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo bộ ngành liên quan xây dựng phương án hoặc kế hoạch cụ thể về mục tiêu, chỉ tiêu, hạn định thời gian và các biện pháp mạnh mẽ hơn nhằm giảm hàng hóa tồn kho, giảm nợ xấu, các giải pháp cụ thể để doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay với lãi suất hợp lý… nâng cao công các tình hình dự báo tình hình sản xuất và sản lượng lúa, để có quyết định khối lượng tạm trữ phù hợp, góp phần thúc đẩy lượng lúa gạo tại các địa phương, đảm bảo cho người trồng lúa có lãi tối thiểu 30%.
Thứ hai, rà soát tổng thể các dự án đầu tư công, đánh giá việc cắt giảm, dừng thi công để có điều chỉnh hợp lý, hạn chế gây ra tổn thất lớn và mất cân đối trong việc thực hiện đồng bộ quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của một số địa phương, đảm bảo bố trí đủ nguồn vốn để phát huy hiệu quả của các dự án đầu tư sau khi rà soát; Đẩy nhanh hơn nữa tốc độ giải ngân vốn đầu tư phát triển, nhằm hỗ trợ tổng cầu của nền kinh tế, đồng thời có phương án xử lý nhanh các khoản nợ đọng, đặc biệt là nợ đọng đối với doanh nghiệp trong xây dựng cơ bản.
Thứ ba, thận trọng trong việc điều chỉnh chính sách thu ngân sách nhà nước, tránh giảm thu quá lớn, đồng thời cần đánh giá lại cơ cấu thu ngân sách nhà nước; tiếp tục thực hiện việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… không ban hành chính sách mới làm tăng chi ngân sách, hạn chế tối đa việc ứng vốn đầu tư, các công trình, dự án vốn không hoàn trả trong năm thì phải được UBTVQH xem xét quyết định.
Thứ tư, hoàn thiện thể chế quy định rõ trách nhiệm của cơ quan tổ chức cá nhân trong quản lý doanh nghiệp nhà nước, yêu cầu tất cả các tập đoàn, tổng công ty nhà nước phải công bố công khai, minh bạch thông tin như trong quy định đối với doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Thứ năm, đảm bảo các chính sách an sinh xã hội, tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập người lao động, thực hiện điều chỉnh lương tối thiểu cho người lao động theo quy định của pháp luật về lao động; Rà soát lại chính sách giảm nghèo hợp lý hơn, đảm bảo mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo một cách thực chất và bền vững.
Thứ sáu, nâng cao khả năng phục vụ của các cơ quan hành chính nhà nước, đấu tranh phòng chống tham nhũng, các vấn đề gây bức xúc trong xã hội, nhất là khiếu nại tố cáo của công dân liên quan tới đất đai.
Thứ bảy, tăng cường công tác phân tích dự báo tình hình, để có chủ trương đối sách phù hợp, đặc biệt là các vấn đề biên giới biển đảo, thực hiện các đề án, giải pháp đảm bảo an ninh trật tự tại các vùng chiến lược; Có chính sách hỗ trợ đối với ngư dân đánh bắt cá xa bờ ở vùng biển quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam…
