Tờ WSJ vừa đưa tin thị trường nhà đất ở Mỹ đang bùng nổ song song với việc giá nhà tăng lên chóng mặt ở khắp nơi trên toàn thế giới từ Amsterdam tới Auckland. Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra bong bóng bất động sản, buộc các chính phủ phải can thiệp nhằm ngăn chặn tình trạng thị trường tăng quá nóng.
Ngay từ trước khi đại dịch bùng phát, các nhà hoạch định chính sách đã lo ngại về việc giá bất động sản tăng cao ở nhiều khu vực tại châu Âu, châu Á và Canada, đặc biệt là sau nhiều năm nhu cầu tăng mạnh do lãi suất thấp.
Tuy nhiên, hiện tại, những gói cứu trợ trị giá hàng nghìn tỷ USD cùng với những thay đổi trong "khẩu vị" mua bất động sản bởi nhiều người phải làm việc tại nhà đang đẩy thị trường địa ốc tăng trưởng thần tốc hơn nữa.
Sốt đất toàn cầu
Điều đó khiến các nhà làm luật rơi vào thế khó. Một số vẫn muốn giữ lãi suất thấp để duy trì sự hồi phục kinh tế hậu đại dịch, một số lại lo ngại về việc ngày càng nhiều người hơn mắc nợ do vay tiền mua nhà trong khi nhiều khả năng sau này giá sẽ giảm. Những công cụ để hạ nhiệt nhu cầu như tăng cường những quy định về vay thế chấp không phải lúc nào cũng có tác dụng hoặc đang bị trì hoãn bởi các nhà làm luật đều muốn đảm bảo đạt tốc độ hồi phục kinh tế.
Ngân hàng trung ương Đan Mạch gần đây cảnh báo rằng nguồn tín dụng giá rẻ gia tăng trong thời kỳ đại dịch có thể dẫn đến tình trạng người dân vay nợ quá mức để mua nhà và giá bất động sản tăng vọt.
"Rõ ràng việc giá nhà tăng trong khoảng 5 – 10% mỗi năm, phụ thuộc vào từng thị trường là điều không tốt trong dài hạn", theo Karsten Biltoft – Trợ lý thống đốc ngân hàng trung ương Đan Mạch.
Tại Trung Quốc, các nhà hoạch định đang nỗ lực kìm hãm thị trường bất động sản. Giá bất động sản đã tăng 16% trong năm vừa qua ở Thâm Quyến là một ví dụ. Ở New Zealand - nơi các nhà chức trách gần đây đã thắt chặt các tiêu chuẩn vay thế chấp cũng chứng kiến giá nhà trung bình tăng 23% vào tháng 2 so với 1 năm trước đó.
Ở Sydney, giá bất động sản gần đây cũng chạm kỷ lục mới khi nhu cầu tăng cao khiến một vài ngân hàng thậm chí không đáp ứng nhu cầu vay thế chấp kịp thời, ông Christian Stevens - cố vấn tín dụng cấp cao tại hãng môi giới thế chấp Shore Financial - cho biết. Trong một số trường hợp, thời gian quay vòng để xử lý các đơn yêu cầu vay thế chấp đã tăng từ vài ngày lên hơn một tháng.
"Mọi thứ đang phát điên. Chúng tôi chưa bao giờ bận rộn và chứng kiến nhiều yêu cầu tới vậy. Cũng chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy tình trạng này sẽ hạ nhiệt trong tương lai gần".
Còn tại Hà Lan, Mick ten Bosch, chủ một đại lý bất động sản tại Amsterdam, cho biết năm ngoái, ông tiếp tới 450 người muốn xem một căn nhà, trong khi con số trung bình trước đại dịch chỉ là 20. Ông dự báo năm nay sẽ còn bận rộn hơn khi các căn nhà đang được bán với giá cao hơn 15-20%.
Ở 37 quốc gia giàu có thuộc OECD, giá nhà đã chạm kỷ lục ở 3/4 số nước trong năm 2020. Giá nhà tăng 5% trong năm qua, mức tăng nhanh nhất trong vòng 20 năm.
Tiền quá rẻ
Ngân hàng trung ương Hà Lan nói rằng 1 lo ngại hiện hữu là giá bất động sản tăng mạnh có thể buộc người sở hữu nhà phải chịu rủi ro cao. Netherlands là nơi chứng kiến giá nhà tăng cao tới 7,8% vào năm ngoái sau khi tăng 6,9% vào năm 2019.
Hồi tháng 2, Thống đốc Ngân hàng trung ương Canada Tiff Macklem nói rằng có những tín hiệu ban đầu cho thấy "sự phấn khích quá đà" trong thị trường nhà ở ở Canada khi giá nhà tăng 17% trong 1 năm.
Ông Macklem cho biết nhà chức trách sẽ theo dõi sát sao tình hình nhưng khẳng định sẽ không thực hiện các biện pháp kiềm chế bởi hiện tại nền kinh tế đang cần mọi hỗ trợ cần thiết.
Nhiều chính phủ cũng lo ngại rằng mức giá nhà cao khiến nhiều gia đình không đủ khả năng chi trả có thể gây mất cân bằng kinh tế - điều vốn đã trở nên tồi tệ trong đại dịch Covid-19, và khiến nhiều người trẻ hoãn việc lập gia đình, sinh con.
Tại Seoul – nơi giá nhà có thời điểm vào năm ngoái tăng gần 15%, một vài cặp đôi đã phải hoãn đăng ký kết hôn với hy vọng có thể dễ mua nhà hơn. Nguyên do là bởi ngưỡng thu nhập cho các khoản thế chấp lãi suất thấp ở Hàn Quốc nới lỏng hơn cho các cá nhân thay vì cặp đôi.
Ở New Zealand, Sam Hindle, 29 tuổi nói rằng anh và vợ mình đã đấu giá 6 căn nhà và đều bị từ chối bởi không thể cạnh tranh với những người khác. Cuối cùng, họ buộc phải chấp nhận mua căn nhà của một người bạn.
"Đó quả là ác mộng", Hindle nói.
Teun Kraaij, một doanh nhân 34 tuổi, đã mua một căn nhà ở khu vực ven biển gần Amsterdam để có nhiều không gian hơn cho hai con của mình. Dù Kraaij có đủ khả năng trả toàn bộ, nhân viên ngân hàng vẫn khuyên anh nên vay thế chấp với lãi suất chỉ 1,2%.
"Tiền bây giờ quá rẻ. Thật dại nếu không vay", Kraaij nói.
Theo các nhà kinh tế, thị trường đang xuất hiện những dấu hiệu tương tự như trước vụ vỡ bong bóng địa ốc toàn cầu năm 2008, đẩy thế giới vào suy thoái kinh tế.
Với việc giá cổ phiếu đang ở mức hoặc sát mức kỷ lục, nhiều cơ quan quản lý lo ngại hàng loạt các biện pháp kích thích trăng trưởng đang đẩy giá tài sản lên mức cao thiếu bền vững tại một số thành phố trên thế giới.
Nguồn: WSJ