'Nhận hối lộ nhiều nhất, trắng trợn nhất'
Theo Viện kiểm sát, khi dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng chống dịch...
Thời điểm đó, Bộ Y tế phân công một thứ trưởng làm nhiệm vụ xem xét, duyệt ký văn bản trả lời Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan chức năng khi những nơi này xin ý kiến về chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo và xin cho khách lẻ được về nước. Các cơ quan chức năng thông qua Phạm Trung Kiên để trình thứ trưởng Bộ Y tế xem xét, ký duyệt văn bản trả lời.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Kiên đã yêu cầu đại diện các doanh nghiệp, cá nhân chi tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng cho một chuyến bay. Đối với chuyến bay combo, Kiên ra giá với doanh nghiệp phải "chung chi" từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng một khách. Đối với khách lẻ, Kiên ra giá từ 7-15 triệu đồng/khách.
Bị cáo này nhiều lần nhận tiền ở trụ sở Bộ Y tế hoặc yêu cầu lãnh đạo các doanh nghiệp chuyển vào tài khoản ngân hàng của bà Nguyễn Bích Ngọc (mẹ vợ Kiên)...
Bị cáo Phạm Trung Kiên.
Viện kiểm sát nhận xét, với vai trò là thư ký, được Bộ Y tế giao nhiệm vụ giúp việc cho Thứ trưởng, song lợi dụng việc nhận giấy tờ cấp phép các chuyến bay, Phạm Trung Kiên đã "làm khó", buộc các doanh nghiệp phải chi hối lộ.
“Trong vụ án, bị cáo là người nhận nhiều tiền nhất (253 lần, tổng số tiền hơn 42,6 tỷ đồng) , với thủ đoạn trắng trợn nhất, sau khi vụ án phát giác, bị cáo đem trả một phần cho doanh nghiệp và yêu cầu họ nói việc đưa nhận tiền là giao dịch vay mượn nhằm che giấu cơ quan chức năng. Do đó, hành vi của Kiên cần xử lý bằng bản án nghiêm khắc để răn đe", Viện kiểm sát nêu.
Tại phần xét hỏi, Kiên khai sử dụng số tiền hơn 42 tỷ đồng nhận hối lộ của doanh nghiệp đầu tư mua một số mảnh đất tại huyện Ba Vì, Hoài Đức và ở Mũi Né (Bình Thuận). Đáng chú ý, lời khai bị cáo còn thể hiện cho người thân là chú họ bên nhà vợ ở Thái Bình vay hơn 10 tỷ bằng hình thức chuyển khoản, song khi bị truy hỏi, Kiên không nhớ đầy đủ tên họ của người chú.
Luật sư Hoàng Trọng Giáp.
Cần một bản án nghiêm khắc để răn đe
Phân tích về hành vi, mức độ phạm tội của bị cáo Phạm Trung Kiên, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa) cho hay, tại khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐTP, hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLHS trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ có quy định: “Trong quá trình tố tụng, người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ; đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không áp dụng mức cao nhất của khung hình phạt mà người phạm tội bị truy tố, xét xử”.
Theo luật sư Giáp, nếu "chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ" là trường hợp người phạm tội đã tự mình nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ hoặc tác động để cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em, những người thân khác nộp lại nộp lại ít nhất 3/4 tài sản mà mình không phản đối.
"Hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” là sau khi phạm tội, người phạm tội đã chủ động cung cấp những tin tức, tài liệu, chứng cứ có ý nghĩa cho việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm liên quan đến tội phạm mà họ bị buộc tội.
“Lập công lớn” là trường hợp người phạm tội đã giúp cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện, truy bắt, điều tra, xử lý tội phạm không liên quan đến tội phạm mà họ bị buộc tội…
Từ những phân tích trên luật sư Hoàng Trọng Giáp cho rằng, trước khi tuyên án, nếu Phạm Trung Kiên nộp lại 3/4 số tài sản đã nhận hối lộ và được HĐXX ghi nhận một trong hai tình tiết là "hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm" hoặc "lập công lớn" thì về nguyên tắc bị cáo này sẽ thoát án tử hình.
Vẫn theo luật sư Giáp, nếu trường hợp bị cáo Kiên không hội đủ các điều kiện nêu tại Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐTP và Điều 40 Bộ Luật Hình sự 2015, hoặc dù bị cáo nộp lại, tác động người thân nộp lại số tiền tham ô theo quy định nhưng HĐXX không ghi nhận tình tiết "hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm" và "lập công lớn" , theo điểm c khoản 3 Điều 40 BLHS, thì với quy định của Điều luật nêu trên, bị cáo Kiên "cũng không chắc chắn" thoát mức án cao nhất.
“Diễn biến xét xử tại tòa cho thấy, hành vi phạm tội của Phạm Trung Kiên rất trắng trợn, bị cáo trục lợi trong thời điểm dịch bệnh hoành hành phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp, gây đau khổ cùng cực cho người dân trên đường hồi hương về nước. HĐXX cần tuyên Phạm Trung Kiên một bản án thật nghiêm khắc làm bài học răn đe, phòng ngừa chung”, luật sư Giáp nêu quan điểm.
Theo Viện kiểm sát, khi vụ án bị khởi tố, để che giấu hành vi phạm tội của mình, bị cáo Kiên đã chuyển khoản trả lại cho các doanh nghiệp và cá nhân đưa hối lộ số tiền hơn 12,2 tỷ đồng. Số tiền Kiên hưởng lợi là hơn 30 tỷ đồng.
Quá trình xét xử, luật sư nói gia đình bị cáo Kiên đã nộp lại số tiền 23 tỷ đồng để khắc phục hậu quả cho bị cáo.