Lừa đảo không gian mạng thiệt hại 10.000 tỷ
Sáng ngày 13/5, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đã tổ chức Hội thảo Phòng chống lừa đảo trên không gian mạng, nhằm tăng cường công tác tuyên truyền và phân tích bản chất các phương thức, thủ đoạn lừa đảo, cũng như đề ra các phương pháp khắc phục và phòng ngừa trên cả hai khía cạnh pháp lý và giải pháp công nghệ.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhấn mạnh, trong năm 2023 vừa qua, các đối tượng tội phạm mạng trong và ngoài nước liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn, triệt để lợi dụng công nghệ mới để tấn công, xâm nhập, lừa đảo quy mô lớn, gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội, đe dọa cuộc sống bình yên, hạnh phúc của người dân.
Theo thống kê, trên cổng cảnh báo an toàn thông tin ghi nhận gần 16.000 phản ánh lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại hơn 390 nghìn tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP; trong đó 91% liên quan lĩnh vực tài chính, tăng 64,78% so với năm 2022. Tỷ lệ người dùng nhận tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo trực tuyến là 73%.
Theo thống kê của Bộ Công an, trong năm 2023 vừa qua đã khởi tố 1.500 vụ án vì tội lừa đảo trên không gian mạng, tổng số tiền người dân đã bị lừa đảo là 8.000-10.000 tỷ đồng.
Đây là những con số đáng báo động về tình hình lừa đảo không gian mạng ở Việt Nam, đòi hỏi cần có những giải pháp cấp bách và thực tế.
Đáng chú ý, các đối tượng mà tội phạm lừa đảo qua mạng hướng tới chủ yếu là nhóm người cao tuổi, sinh viên, người lao động có công việc không ổn định, thu nhập thấp, thậm chí cả trẻ em (những người sử dụng điện thoại thông minh có điều kiện tham gia môi trường mạng nhưng khả năng nhận diện các dấu hiệu hành vi lừa đảo còn thấp, dễ bị lợi dụng sự cả tin, lòng tham để thực hiện hành vi lừa đảo).
"Với thực trạng này, việc ngăn chặn, giảm thiểu thiệt hại do lừa đảo qua không gian mạng đang đặt ra rất cấp thiết hiện nay", Thượng tướng Lương Tam Quang cho hay.
NAP - Phần mềm chống lừa đảo toàn diện nhất
Tại Hội thảo Phòng chống lừa đảo trên không gian mạng, đã có nhiều giải pháp đồng bộ được đưa ra, đáng chú ý là phần mềm phòng chống lừa đảo đầu tiên của Việt Nam - NAP - NCA Anti Phising, sẽ sớm ra mắt trong vài tháng tới.
Trong bối cảnh các hình thức lừa đảo không gian mạng ngày càng phức tạp và tinh vi, phần mềm được kỳ vọng sẽ là lá chắn đáng tin cậy cho người dùng smartphone nhằm bảo vệ trước 24 trò lừa đảo phổ biến nhất hiện nay như cuộc gọi video Deepfake giả mạo người thân, lừa đảo SMS Brandname, giả dạng cơ quan công an, kêu gọi đầu tư tiền ảo v.v…
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban nghiên cứu công nghệ Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đã có màn giới thiệu một số tính năng của NAP trước báo chí.
Có sẵn trên cả hai nền tảng Android, iOS - NAP là ứng dụng bảo vệ trước nguy cơ lừa đảo toàn diện nhất hiện nay, khi có thể kiểm tra mối nguy hại đến từ cả số điện thoại, đường link, App hay số tài khoản ngân hàng.
Ví dụ, khi có số điện thoại, đường link lạ được gửi đến, người dùng có thể truy cập NAP để kiểm tra xem đây có phải số điện thoại đáng ngờ hay không.
NAP hoạt động dựa trên cơ sở dữ liệu quy mô lớn được chia sẻ từ cơ sở dữ liệu của thành viên Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cơ sở dữ liệu của bộ, ngành và cả cơ sở dữ liệu hợp tác quốc tế. Đây là những thông tin sẽ được cập nhật thường xuyên và chính xác.
Với tính năng kiểm tra số điện thoại, ứng dụng có thể tự động chặn các số điện thoại lừa đảo, cảnh báo các số điện thoại làm phiền, xác nhận số điện thoại an toàn và chính chủ.
Đáng chú ý, NAP có khả năng kiểm tra số tài khoản ngân hàng, điều mà chưa ứng dụng nào làm được. Với hệ thống cơ sở dữ liệu được cung cấp, ứng dụng có thể xác nhận đây có phải tài khoản bị nghi ngờ có hành vi lừa đảo trước đó hay không.
Ngoài ra, NAP còn kiểm tra website trước khi truy cập, phát hiện website giả mạo hoặc có mã độc để người dùng cẩn trọng trước khi thực hiện mọi thao tác liên quan đến thông tin cá nhân hay giao dịch tài chính. Bên cạnh đó, mã QR Code cũng được quét trước để xác định mối nguy, giúp người dùng được bảo vệ tốt hơn khi QR đang ngày càng trở nên phổ biến.
Trong số các chiêu trò lừa đảo mà người ít am hiểu công nghệ hay mắc phải nhất hiện nay là bị dụ dỗ cài đặt App giả mạo. Với ứng dụng phòng chống lừa đảo, mọi App nguy hiểm sẽ tự động được cảnh báo trước khi cài vào điện thoại.
Để tránh việc xác định sai mối đe dọa, ứng dụng phòng chống lừa đảo sẽ hoạt động theo nguyên tắc bán tự động. Theo đó, số điện thoại, đường link hay số tài khoản bị nghi ngờ sẽ được hệ thống khớp tự động trên dữ liệu và được quản trị viên là con người xác nhận sau cùng.
Hiện tại, ứng dụng phòng chống lừa đảo NAP hiện đang trong quá trình hoàn thiện và sẽ sớm ra mắt chính thức vào tháng 7 tới đây.
Hội thảo Phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng là sự kiện đầu tiên do Hiệp hội an ninh mạng Quốc gia tổ chức, dưới sự chỉ đạo của Bộ công an. Sự kiện được 2 thành viên của Hiệp hội là Công ty cổ phần công nghệ an ninh mạng quốc gia Việt Nam NCS Group và Công ty cổ phần VCCorp cùng phối hợp tổ chức thực hiện.