Bất chấp những bất ổn trên toàn cầu về biến động giá cả hàng hóa và gián đoạn chuỗi cung ứng đang tác động đến niềm tin của người tiêu dùng, Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng vẫn phát ra những tín hiệu tích cực, phát triển ổn định với mức tăng trưởng GDP dự kiến đến cuối năm sau sẽ vượt các thị trường lớn như Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu và Trung Quốc, tỷ lệ lạm phát hàng năm giảm rõ rệt và nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn chảy vào để thúc đẩy tăng trưởng. Đây là kết quả từ nghiên cứu thường niên SYNC Đông Nam Á của Meta và Bain & Company về kinh tế số và tương lai của thương mại điện tử tại khu vực.
Cũng theo báo cáo, tại Việt Nam, gần 8/10 dân số tiêu biểu hiện là người tiêu dùng kỹ thuật số. Đóng góp trung bình của thương mại điện tử vào tổng bán lẻ đã tiếp tục tăng ở mức 15% trong năm qua (so với mức tăng 10% của Ấn Độ và 4% của Trung Quốc), với tỷ trọng trực tuyến trên tổng bán lẻ là 6%. Tổng lượng hàng hóa (GMV) của Việt Nam dự kiến sẽ tăng từ 10 tỷ đô la Mỹ năm 2021 lên 12 tỷ đô la Mỹ vào năm 2022, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự kiến tăng 28% từ năm 2022 đến năm 2027.
Ông Khôi Lê - Giám đốc quốc gia thị trường Việt Nam, Meta cho biết. "Với hồ sơ nhân khẩu học thuận lợi (nhờ vào các yếu tố cấu trúc dài hạn như số người lao động đang tăng lên, thu nhập hộ gia đình tăng) trong dài hạn và là một trong những nước dẫn đầu trong việc áp dụng các công nghệ tương lai, các doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ có thể vươn lên mạnh mẽ nếu tập trung đi đúng hướng, xây dựng chiến lược kênh tích hợp, linh hoạt chuỗi cung ứng và ứng dụng các công cụ và công nghệ mới để tương tác với người tiêu dùng kỹ thuật số”.
Gần ba năm sau đại dịch, nghiên cứu cho thấy người tiêu dùng khu vực đang ở một giai đoạn phát triển mới, ưu tiên trải nghiệm mua sắm tích hợp kết hợp hiệu quả giữa các dịch vụ trực tuyến và trực tiếp. Sau đại dịch, 10% người Việt Nam được khảo sát đã chuyển ít nhất một trong các danh mục mua sắm của họ từ kênh trực tuyến sang kênh trực tiếp vì yếu tố “giao diện” mà các kênh bán hàng trực tiếp mang lại. Tuy vậy, vẫn có nhiều danh mục mua sắm nhất định vẫn được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn “chốt đơn" online, cho thấy mua sắm trực tuyến tiếp tục đóng vai trò là một kênh quan trọng đối với người mua sắm kỹ thuật số trong nước. Trong giai đoạn Khám phá, 84% người mua sắm Việt Nam xem trực tuyến là kênh truy cập của họ để duyệt và tìm các mặt hàng.
Đây là giai đoạn người tiêu dùng kỹ thuật số Việt Nam sử dụng nhiều nền tảng hơn bao giờ hết với sự thống trị của thị trường thương mại điện tử chiếm 51% chi tiêu trực tuyến, trong khi các mạng xã hội chiếm gần một nửa lượng khám phá trực tuyến, bao gồm hình ảnh (16%), video trên mạng xã hội (22%) và các công cụ liên quan như nhắn tin (9%). Mạng xã hội và các công cụ liên quan như nhắn tin là những kênh tối quan trọng đối với người mua sắm kỹ thuật số của Việt Nam trong giai đoạn cân nhắc, chiếm 44% tỷ lệ người tham gia khảo sát.
“Sự cởi mở của người tiêu dùng với việc tương tác và thử nghiệm cũng dẫn tới thay đổi về hành vi với 64% người khảo sát cho biết họ đã tương tác với một tài khoản kinh doanh hội thoại của doanh nghiệp trong năm vừa qua", ông Khôi Lê cho biết thêm. “Khi khách hàng tìm kiếm sự gắn kết nhiều hơn, nền kinh tế sáng tạo nội dung cũng cho thấy nhiều tín hiệu tích cực. Tại Việt Nam, lượng bán hàng trung bình liên quan tới các phẩm giải trí, streaming và các sản phẩm liên quan đến các nhà sáng tạo nội dung trong 3 tháng trước cuộc khảo sát của chúng tôi đã tăng 12 lần.”
Theo đó, người tiêu dùng kỹ thuật số Việt Nam ngày càng hiểu biết hơn, chuyển đổi các thương hiệu thường xuyên hơn và tăng số lượng nền tảng mà họ sử dụng để tìm kiếm giá trị tốt hơn, với 22% số đơn hàng trực tuyến được thực hiện trên các nền tảng thương mại điện tử khác nhau. Giá trị là một trong những yếu tố chính thúc đẩy hành vi này khi "giá tốt hơn" được chọn là lý do hàng đầu để chuyển đổi nền tảng, tiếp theo là chất lượng sản phẩm và thời gian giao hàng nhanh hơn. Số lượng nền tảng trực tuyến được người tiêu dùng Việt Nam sử dụng, từ 8 nền tảng (năm 2021) lên 16 nền tảng (năm 2022).
Nhờ tư duy tiên tiến, Việt Nam nằm trong nhóm các thị trường đứng đầu về tỷ lệ đón nhận các công nghệ tương lai như công nghệ tài chính (fintech) và metaverse, bên cạnh Indonesia và Philippines. 58% người tiêu dùng số tại Việt Nam đã sử dụng các giải pháp fintech (ngân hàng trực tuyến, ví điện tử, ứng dụng chuyển tiền, ngân hàng số toàn năng,...) trong năm vừa qua. Việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số ở Việt Nam đang ở nhiều thời điểm chín muồi và chủ yếu được thúc đẩy bởi tính năng và sự tiện lợi. 7 trong số 10 người tiêu dùng số tại Việt Nam đã sử dụng công nghệ của metaverse (tiền điện tử, thực tế tăng cường/thực tế ảo, thế giới ảo và NFT) trong năm 2022. Đặc biệt, Việt Nam có tỷ lệ ứng dụng VR cao nhất trong các quốc gia Đông Nam Á với 29%.
