Viện Nghiên cứu Lowy tại thành phố Sydney (Úc) mới đây đã công bố Chỉ số Quyền lực Châu Á, trong đó 25 quốc gia trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đã được đánh giá về tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực.
Tầm ảnh hưởng của một quốc gia được đánh giá dựa trên những tiêu chí như lực lượng quốc phòng, sức mạnh quân sự, ảnh hưởng văn hóa, ảnh hưởng ngoại giao, sức mạnh kinh tế, quan hệ kinh tế, sự ổn định cũng như những xu hướng trong tương lai.
Mặc dù Mỹ vẫn đứng đầu theo đánh giá mới nhất, song người đứng đầu nhóm đánh giá là ông Herve Lemahieu nói rằng Trung Quốc có thể qua mặt Mỹ trong vài năm tới. Dưới đây là ba điểm nổi bật nhất trong báo cáo của viện Lowe:
Mỹ và Trung Quốc đứng đầu
Kể từ khi mở của kinh tế trong thập niên 1980, Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng. Đến năm 2011, nền kinh tế Trung Quốc chỉ xếp sau Mỹ. Với GDP đạt 7,9 nghìn tỉ USD, Trung Quốc giờ đây chiếm hơn 1/10 tổng sản phẩm quốc nội của tất cả các nước trên thế giới.
Theo ông Lemahieu, Mỹ vẫn có lợi thế lớn trước Trung Quốc về ảnh hưởng văn hóa (hay còn gọi là “quyền lực mềm”) cũng như mối quan hệ hợp tác quân sự toàn Châu Á. “Về cơ bản chúng ta có thể miêu tả tình hình ở Châu Á hiện tại đó là các nước đang tìm cách để thách thức vị thế độc tôn của Mỹ. Hiện tại Trung Quốc không có mối quan hệ liên minh sâu dày mà Mỹ đang có”, ông nói.
Trong khi Mỹ có mối quan hệ quân sự chặt chẽ với Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều nước khác, Trung Quốc chỉ có một đồng minh lâu năm là Triều Tiên. “Bình Nhưỡng là một đối tác không có độ tin cậy cao đối với Trung Quốc”, ông Lemahieu nói.
Tuy nhiên Bắc Kinh đã nỗ lực để thu hẹp khoảng cách với Mỹ ở Châu Á. Họ đã đầu tư hàng trăm tỉ USD vào các dự án xây dựng cảng biển, đường sắt và nhiều cơ sở hạ tầng khác thông qua chương trình "Vành đai, Con đường" và Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng Châu Á. Theo viện nghiên cứu Lowe, Trung Quốc đã vượt mặt Mỹ về quan hệ kinh tế và ảnh hưởng ngoại giao. “Trung Quốc giờ đây là quốc gia cho vay và đầu tư lớn nhất trong khu vực”, ông Lemahieu nói.
Nga bám sát với Nhật Bản và Ấn Độ
Đứng sau Trung Quốc, hai nước Nhật Bản và Ấn Độ cùng nhau xếp ở vị trí thứ ba. “Đối với Ấn Độ, chúng ta sẽ còn thấy nền kinh tế khổng lồ này tiếp tục lớn mạnh. Họ có nguồn lao động dồi dào, và đến năm 2030 chúng ta sẽ thấy 169 triệu người tham gia lao động và Ấn Độ sẽ trở thành quốc gia đông dân hơn cả Trung Quốc”, ông Lemahieu giải thích.
Nga có tầm ảnh hưởng rất đáng gờm ở Châu Á.
Trong khi đó, Nga theo rất sát hai nước này ở vị trí thứ tư. “Nga cũng có tầm ảnh hưởng nhất định. Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên, ông Vladimir Putin đã đàm phán với Triều Tiên, Việt Nam, Ấn Độ và Trung Quốc vào đầu thập niên 2000, vì vậy Nga có một mạng lưới quốc phòng vững mạnh ở Châu Á”, ông Lemahieu nói.
Nga đứng ở vị trí khá cao khi xét trên những phương diện như ảnh hưởng ngoại giao, sức mạnh quân sự và sự ổn định. Thêm vào đó, Moscow cũng mở rộng thành công mạng lưới thông tin của mình ở Châu Á. “Hãng tin RT của Nga hiện tại ở Châu Á được để ý nhiều hơn hãng tin CGTN của Trung Quốc”, ông nói.
Một yếu tố khác khẳng định vị trí của Nga ở Châu Á, theo ông Lemahieu, đó là: “Nga là một quốc gia có vũ khí hạt nhân, là một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, điều này giúp họ khẳng định vị thế của mình”.
Singapore phát triển chóng mặt
Một trong những phát hiện thú vị từ báo cáo đánh giá của viện nghiên cứu Lowe đó là Singapore đứng ở vị trí khá cao. Nước này vượt mặt Malaysia, New Zealand, Indonesia và Pakistan và chỉ đứng dưới những quốc gia như Úc và Hàn Quốc.
Với dân số chỉ 5,5 triệu người, quyền lực của Singapore đến từ mối quan hệ kinh tế lâu dài cũng như mạng lưới hợp tác quân sự bền vững. ”Singapore nằm ở trung tâm của các tuyến đường thương mại ở Châu Á. Nhiều nguồn đầu tư nước ngoài đã được đưa vào Singapore trước khi đến được các nước khác trong khu vực”, ông Lemahieu nói.
Thêm vào đó, việc Singapore sở hữu nhiều loại khí tài hiện đại và có mối quan hệ khăng khít với các nước khác trong khu vực cũng giúp nước này có lợi thế lớn. Tuy nhiên, Singapore phụ thuộc nhiều vào các hoạt động thương mại, điều đó có nghĩa là họ sẽ gặp khó khăn nếu chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc bùng nổ.
Trong khi đó, Triều Tiên đứng ở vị trí cuối cùng trong danh sách của viện Lowe. Giải thích về điều này, ông Lemahieu nói: “Mặc dù họ có tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, song đây là một quốc gia mềm yếu và không mạnh mẽ khi xét trên các khía cạnh khác”.