Người Inuit nổi tiếng với việc săn bắt và ăn thịt sống. Khi việc săn bắt cá voi bị cấm trên toàn cầu, người Inuit vẫn được phép đánh bắt một số lượng cá voi nhất định hàng năm, bởi đây là cơ sở để họ tồn tại.
Người Inuit sống trên Vòng Bắc Cực là chủng tộc da vàng khác thường, nhưng họ giống một cộng đồng biệt lập hơn. Sống ở vùng cực lạnh giá trong một thời gian dài, ngoại hình của họ cũng khác với chủng tộc da vàng ở Châu Á.
Nhưng chính vì những thay đổi này mà người Inuit có khả năng chống chọi với cái lạnh khắc nghiệt đáng kinh ngạc. Lớp mỡ dưới da dày khiến họ trông hơi lùn và mập mạp, đôi mắt nhỏ giúp ngăn băng tuyết vùng cực phản chiếu ánh sáng mạnh gây khó chịu cho mắt. Một lý do quan trọng khác là thức ăn của họ chứa nhiều protein và mang lượng calo cao.
Người Inuit thích nghi với điều kiện địa phương, và công thức nấu ăn truyền thống của họ đều là những loại thịt địa phương, chẳng hạn như hải cẩu, hải mã, cá voi và tuần lộc, gấu Bắc Cực và các động vật khác trên cạn khác. Trong số đó, cá voi là một thành phần quan trọng trong cuộc sống của họ.
Hiện tại, hoạt động săn bắt cá voi ở các quốc gia khác nhau đều bị hạn chế nghiêm ngặt bởi Ủy ban săn bắt cá voi quốc tế, nhưng người Inuit vẫn có thể nhận được một hạn ngạch nhất định hàng năm vì truyền thống và nhu cầu sinh tồn của họ. Và người Inuit có tình cảm rất đặc biệt với cá voi, họ không chỉ coi chúng là thức ăn mà họ còn có lòng biết ơn đối với cá voi.
Có một truyền thuyết về cá voi trong cộng đồng người Inuit, đức chúa trời trong văn hóa của họ đã gửi một trận lụt để trừng phạt tội lỗi của con người, người Inuit đã thất bại trong việc trốn trong Noah Ark và phải trôi dạt trên mặt nước bằng thuyền kayak. Khi họ sắp chết đói, một con cá voi đã đến hiến tế và tình nguyện trở thành thức ăn của họ, vì vậy người Inuit có thể vượt qua khó khăn và không bị chết đói.
Dưới sự hướng dẫn của văn hóa truyền thống, cá voi đã trở thành ân nhân của toàn bộ người Inuit. Vì vậy, mặc dù người Inuit săn bắt cá voi, nhưng những người săn bắt cá voi luôn chỉ lấy 1/3 phần thịt của một con cá voi, còn các bộ phận khác họ sẽ để lại trên băng cho để chia sẻ cho gấu Bắc Cực và các động vật trên cạn khác. Và họ sẽ tổ chức lễ cầu nguyện cho mỗi con cá voi bị họ săn thành công.
Cá voi xám.
Vào ngày 7 tháng 10 năm 1988, những người săn cá voi Inuit đang thực hiện các hoạt động săn bắt vào mùa thu để tích trữ thức ăn cho mùa đông lạnh giá hơn. Tại một thành phố ở cực bắc nước Mỹ, Barrow, Alaska, Roy Imagok đã cùng cha đến vùng biển rộng phía xa để tìm kiếm những con cá voi bụ bẫm.
Trên hành trình trở về, Imagok tìm thấy một hố nước không đóng băng ở giữa biển băng. Nhưng ở lối vào của một hồ bơi lộ thiên nhỏ như vậy, Imagok ngạc nhiên khi thấy bên trong có ba con cá voi con.
Có lẽ vì tò mò, Imagok đã dành khoảng một giờ quan sát trên biển băng lạnh giá. Đây là ba con cá voi xám với những vệt vằn vện khắp da, vì miệng hang không lớn nên ba con cá voi xám chỉ có thể thay nhau ngoi lên mặt nước để thở. Cơ thể của chúng đã bị cắt và chảy máu bởi băng đá vụn lởm chởm.
Đôi mắt to tròn của những con cá voi xám thỉnh thoảng nhìn chằm chằm vào Imagok. Có lẽ chúng sợ rằng Imagok sẽ tung ra các công cụ săn bắt cá voi để săn chúng. Nhưng những con cá voi này lại không thể rời khỏi hố nước này, bởi đây là nơi duy nhất chúng có thể thở được. Trong tình thế tiến thoái lưỡng nan, có lẽ chúng đã đánh cược vào lòng tốt của con người trước mặt còn hơn trốn khỏi miệng hố băng để đối mặt với cái chết.
Mặc dù người Inuit là những thợ săn bắt cá voi, nhưng cá voi xám không phải là mục tiêu của họ. Bởi vào thời điểm đó, cá voi xám là loài nguy cấp được luật pháp Mỹ và các hiệp định quốc tế bảo vệ.
Và số phận ba con cá voi xám này vô tình mắc kẹt ở mặt hang băng sẽ ra sao? Sau khi thảo luận với cha mình, Imagok kể tin này cho một nhà sinh vật học biển trong thị trấn, Jeff Carroll. Bốn ngày sau, Carroll đến hố băng nơi phát hiện ra những con cá voi xám để quan sát tình hình, nhưng ba con cá voi xám vẫn nằm yên vị trí.
Trong suốt thế kỷ 19, những kẻ buôn bán cá voi đã săn bắt cá voi xám quá nhiều khiến số lượng cá voi xám giảm mạnh và gần như tuyệt chủng. Mãi đến năm 1949, Ủy ban săn bắt cá voi quốc tế mới bảo vệ cá voi xám khỏi nạn săn bắn thương mại và cấm săn bắt quy mô lớn. Sau đó, số lượng cá voi xám được phục hồi ở một mức độ nhất định. Hiện tại, tổng số cá voi xám ở Thái Bình Dương xấp xỉ 22.000 con. Chúng dành mùa hè gần Alaska, kiếm ăn dưới đáy vùng nước nông ở phía bắc, sau đó quay trở lại vùng nước ấm dọc theo bờ biển Mexico và California để tiêu mùa đông.
Carroll ước tính con lớn nhất trong 3 con cá voi xám chỉ khoảng 6 tuổi, trong khi 2 con còn lại nhỏ hơn, chỉ 2 tuổi. Ở độ tuổi này chúng đã có khả năng bơi lội rất tốt, thế nhưng việc có thể nhịn thở để vượt qua hố băng này lại là điều không thể - miệng hang băng cách cửa biển tận 11 km.
Thời tiết sắp hạ nhiệt và nhiệt độ xuống tới âm 20 độ C. Và ngay cả cái miệng hang có đường kính chỉ khoảng 4,5 mét này cũng sẽ bị đóng băng. Bởi vậy, muốn giải cứu những con cá voi xám này, họ sẽ phải phá vỡ lớp băng dày trên biển, tạo ra một kênh dẫn nước, sau đó hướng dẫn ba con cá voi xám yếu ớt bơi trở lại vùng biển ấm áp, nhưng để làm được điều đó đối với người dân địa phương dường như là không thể.
Trước nhiệm vụ giải cứu tưởng chừng bất khả thi, lúc này có người đã đề xuất giải pháp tốt nhất là bắn chết những con cá voi xám này. Vì có rất ít hy vọng đưa chúng trở lại đại dương, tốt hơn hết là bạn nên giúp chúng thoát khỏi cảnh khốn cùng này một lần và mãi mãi.
Hơn nữa, ba con cá voi xám lúc đó đã kiệt sức và chỉ nằm yên tại chỗ. Ngay cả khi một con kênh phá băng được tạo ra, thì việc bơi thêm 11km cũng là điều vô cùng khó khăn đối với chúng. Ngay cả các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Động vật có vú biển Quốc gia của Mỹ vào thời điểm đó cũng tin rằng theo quan điểm sinh học, việc giải cứu là vô nghĩa và ba con cá voi xám này là những cá thể yếu ớt nên bị tự nhiên đào thải.
Tuy nhiên, cuối cùng mọi người đã bác bỏ mọi ý kiến và quyết định giải cứu ba con cá voi xám bị mắc kẹt.
Gần một tuần trôi qua kể từ khi con cá voi xám được phát hiện, Carroll đã gọi điện cho lực lượng bảo vệ bờ biển để yêu cầu một tàu phá băng giúp phá băng. Đồng thời, hãng thông tấn AP đã đưa tin để kêu gọi sự giúp đỡ của các tầng lớp nhân dân. Trong một thời gian ngắn sau đó, bàn tay cứu hộ của tất cả các bên đã cùng nhau làm việc để phá vỡ lớp băng biển và thả những con cá voi trở lại đại dương.
Những người săn bắt cá voi Inuit, Lực lượng Bảo vệ Quốc gia, ngành công nghiệp dầu mỏ và các nhà bảo vệ môi trường, cũng như các quan chức chính phủ đã tham gia vào chiến dịch giải cứu này. Ngay cả Liên Xô, quốc gia đang trong thời kỳ chiến tranh lạnh với Mỹ cũng đã cử sà lan đến hỗ trợ.
Một công ty dầu khí của Mỹ sẵn sàng cung cấp một chiếc sà lan nặng 185 tấn để đào các lỗ thở trên mặt băng, cho phép cá voi xám lần lượt di chuyển theo các lỗ thở đã khoan tới cửa biển cách đó 11 km. Nhưng để chiếc sà lan này hoạt động tốt, cần 8 đến 10 công nhân làm việc liên tục trong 48 giờ để hoàn thành ca làm việc.
Làm thế nào để vận chuyển chiếc sà lan nặng 185 tấn từ Anchorage ở miền nam Alaska đến Barrow ở miền bắc cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Lực lượng Vệ binh Quốc gia thậm chí còn sử dụng hai chiếc CH-54, loại trực thăng mạnh nhất của Mỹ lúc bấy giờ để hoàn thành việc vận chuyển sà lan. Tổng thống Ronald Reagan cũng rất quan tâm đến hoạt động cứu hộ, ông yêu cầu tình hình giải cứu phải được báo cáo cho Washington sau mỗi hai giờ.
Đến ngày 23/10, lực lượng cứu hộ đã đào một dãy khoảng 50 hồ nhỏ để cá voi xám thở, kéo dài 3,2 km suốt quãng đường. Từ quan điểm này, công việc phá băng và khoan lỗ thở khá suôn sẻ, nhưng những vấn đề mới đã xuất hiện. Năm mươi lỗ thở này lại dẫn đến một sườn núi, và để vượt qua dược sườn núi này, cá voi xám phải bơi liên tục hơn 1,6 km.
Lực lượng cứu hộ đoán rằng dưới nước có một rặng núi khiến cá voi xám khiếp sợ vì độ nông ở đó nên chúng đã rút lui về lỗ thở trước đó. Lúc này, Liên Xô bất ngờ đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ để cung cấp hỗ trợ khi nước này cần giúp đỡ.
Trong bối cảnh chiến tranh lạnh, bất ngờ là hai bên đã thực sự đạt được mối quan hệ hợp tác trong chiến dịch giải cứu cá voi xám này. Ngay sau đó, Liên Xô đã gửi hai tàu phá băng đến Alaska.
Cả ngày 25, nhiệm vụ duy nhất của tàu phá băng Liên Xô là đâm vào sườn núi. Khi màn đêm buông xuống, khoảng trống đã vượt qua 3/4 sườn núi, và lỗ thở mở rộng 2,4 mét một cách êm ái.
Chiều 26/10, hai con cá voi xám đã chui vào eo biển cửa biển nhưng chúng vẫn không chịu bơi ra biển. Mãi đến hai ngày sau, người ta không tìm thấy những con cá voi xám trong luồng khi trực thăng kiểm tra, người ta thông báo rằng ba con cá voi xám đã bơi ra Thái Bình Dương, và cuộc giải cứu cuối cùng đã thành công.
Cuối cùng, toàn bộ dự án giải cứu khổng lồ tiêu tốn khoảng 1 triệu USD vào thời điểm đó cũng như sự làm việc không ngừng nghỉ của rất nhiều lực lượng cứu hộ. Điều đáng tiếc duy nhất là chú cá voi xám nhỏ tuổi nhất đã chết trên đường đi của mình.
Sự kiện giải cứu cá voi xám này sau đó đã được chuyển thể thành phim "Big Miracle", ra mắt năm 2012.
Và dưới sự giải cứu khó khăn và tốn kém của nhân loại, liệu hai con cá voi xám còn lại có bị lạc vào biển băng ở Bắc Cực một lần nữa? Liệu chúng có thể thực sự đáp ứng kỳ vọng của con người và sống tốt không? Điều đó thì không ai biết được. Có thể chúng đã gặp may mắn phi thường trong suốt quãng đời còn lại, phát triển mạnh và sinh con đẻ cái.
Nhưng ngay cả như vậy, các hoạt động giải cứu này không phải là vô ích. Trong quá trình giải cứu ba con cá voi xám, con người đã thể hiện được những mặt tốt của mình, và nhận thức chung rằng tất cả sự thù địch quốc gia trước mặt họ có thể được gác lại khi đối mặt với cuộc khủng hoảng giống loài.
Ai có thể ngờ rằng Mỹ và Liên Xô, 2 cực của cuộc chiến tranh lạnh lại có thể đoàn kết và hợp tác trong chiến dịch giải cứu ba con cá voi xám. Trong mọi trường hợp, cạnh tranh quốc gia không thể phủ nhận ý nghĩa sinh tồn của vạn vật.
