Phương Thanh là thế hệ ca sĩ thành danh sớm nhất của giai đoạn hình thành cái gọi là buổi tinh mơ của nhạc nhẹ hiện đại Việt Nam, cùng những tên tuổi khác như Hồng Nhung, Mỹ Linh, Lam Trường , Đan Trường… Thời gian đó, khoảng năm 1997, với thương hiệu chương trình “Làn sóng xanh” chắc ai cũng còn nhớ những ca khúc đưa tên tuổi Chanh lên hàng top ten như “Trống vắng”, “Tình cờ”, “Một thời đã xa”…
Chanh không phải là giọng ca giải thưởng. Cái này không nói ra thì ai cũng thấy, vì Chanh từng đi thi nhiều, và rớt cũng nhiều. Những giải thưởng có được đa phần đều là do khán giả bình chọn, còn giới chuyên môn ít khi chú ý đến Chanh.
Buồn cười nhất, trong bộ sưu tập giải thưởng sau hơn 20 năm đi hát, giải chuyên môn Chanh có, lại là về lĩnh vực điện ảnh, một cuộc dạo chơi đầy ngẫu hứng nhưng lại đem đến thành công ngoài mong đợi. Hai vai diễn trong “Nụ hôn thần chết” và “Hotboy nổi loạn” làm người ta nhìn nhận Chanh là một diễn viên giỏi. Tôi cũng công nhận điều đó, vì tới giờ tôi vẫn còn ám ảnh lúc cô gái điếm tên Hạnh chạy xe một mình trong đêm, nước mắt lăn xiên trên gương mặt góc cạnh.
Như Chanh từng nói, nếu được tặng danh hiệu, chắc “ca sĩ nhân dân” là phù hợp hơn hết, vì giải thưởng lớn nhất trong Chanh là tình yêu thương của khán giả. Chanh cũng nằm trong dạng ca sĩ chăm chỉ, đều đặn ra album. Những album thành công và có dấu ấn nhất ở khoảng thời gian sau này có lẽ nên kể ra là, “Nếu như… trót yêu”, “Khi giấc mơ về”, “Hãy để em ra đi… vì em yêu anh.”, “Sang mùa” hay “Bolero Vol.1”.
Chất nhạc của Chanh là trầm buồn, điều này thể hiện rõ qua những bài hát Chanh thành công như “Nếu như”, “Khi giấc mơ về” hay “Yêu thêm lần nữa”. Gần chục năm qua rồi, mà giờ nghe lại câu “em biết anh trách em cũng vì em bước đi con đường nơi mà ta, chẳng thể đến với nhau bao giờ…” vẫn còn nổi da gà vì cảm xúc nó mang đến.
Chanh nhận mình giống đàn ông, nóng tính và bỗ bã, lại hay lo chuyện thiên hạ, kiểu như “ách giữa đàng đem mang vô cổ” điển hình là chuyện với Hà Hồ, Thu Phương hồi nhiều năm trước, hay gần đây nhất là chuyện chị Siu vỡ nợ. Theo kiểu phim võ hiệp thì người ta gọi Chanh là hảo hán, thấy cảnh bất bình bật gươm tương trợ. Hàng loạt bài báo ghi hình Chanh đứng giữa vòng vây của chủ nợ làm người ta giật mình, nghĩ lại, thì ra cái nhận định rằng trong showbiz không có tình nghĩa bấy lâu nay đâu có đúng, vẫn còn Chanh mà.
Khác với Mỹ Tâm , Lệ Quyên, Chanh có scandal, thậm chí là nhiều scandal. Mối quan hệ từ thân thiết đến thù địch với Đàm Vĩnh Hưng, mấy bạt tai cho Nini Khanh khiến một thời gian Chanh ít xuất hiện ở đài truyền hình. Rồi lùm xùm với blogger Cô Gái Đồ Long, sau đó là với Cát Tiên Sa trong Bước nhảy hoàn vũ. Những chuyện đó báo chí viết nhiều, không cần nói lại, nhưng dù chuyện gì xảy ra, ai đúng ai sai, người ta luôn nhận ra một chuyện: Chanh là người thẳng thắn, có sao nói vậy và nói thật lòng mình, không rào trước đón sau, khéo léo đến mức giả tạo như nhiều ngôi sao khác đang thể hiện.
Đời Chanh cũng nhiều sóng gió, lớn nhất chắc khoảng thời gian bị mất giọng, hát không được, mà có được cũng lạc tông, không đủ cao độ. Người ta đồn rằng Chanh đã hết thời, đã không còn được tổ nghề ưu ái. Theo Chanh tâm sự, thời gian đó Chanh hoảng loạn, nên quyết định ở nhà tu tâm, mấy năm sau trở lại, máu lửa vẫn còn, nhưng rõ ràng ai cũng nhận ra Chanh bây giờ đằm thắm hơn xưa rất nhiều.
Chanh lúc quay lại với âm nhạc, đã không còn là Chanh của “Một thời đã xa”, đời Chanh đã thôi “Trống vắng” bởi có bé Gà, kết tinh tình yêu của Chanh với “người đàn ông trong bóng đêm”. Tới giờ danh tính của người đàn ông này Chanh vẫn còn giữ, như lời Chanh nói, đến ngày giải nghệ sẽ công khai. Nhưng người yêu thương Chanh, biết được đời Chanh ít ra cũng đã có một bờ vai để nương tựa khi mệt mỏi, cũng đã an tâm hơn nhiều… Mà từ khi làm mẹ, Chanh cũng dịu dàng hơn xưa, cô ca sĩ ngày nào mặc quần da bó, hát rock, nay đã có lúc mặc áo dài tím, hát dân ca, vọng cổ. Hát không hẳn là hay, nhưng thắm, vì Chanh hát ngoài bằng cái giọng khàn khàn trời cho, còn bằng cái tâm đằm hơn của người ca sĩ.
Khi nhạc Việt đang ở thời đỉnh cao, chưa bão hòa như hiện tại, đã có lúc người nghe nhạc muốn chọn ra lớp diva trẻ. Những cái tên được chú ý lúc bấy giờ là Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Lam và Thu Phương (Hà Trần khi đó chưa nổi tiếng). Nhiều người thắc mắc vì sao không có tên Phương Thanh. Cũng có mấy bài báo khi đó viết về việc này, phân tích về dòng nhạc, thị trường, khán giả và cách hát. Riêng với tôi, Phương Thanh không bao giờ là diva, đơn giản, Chanh là một “ca sĩ của những người yêu nhạc”.
Nói về Phương Thanh thì nói mấy ngày không hết, 23 năm đi hát đâu phải chỉ đơn giản là gom lại được trong mấy dòng ngắn ngủi. Nhưng để tạm khép lại bài viết này, xin mượn một câu trong bài hát nổi tiếng của Chanh: “ai đã từng khóc vì Chanh, xin hãy yêu Chanh thật nhiều…” Mà cũng đúng, ai yêu Chanh rồi, nghe giọng Chanh cất lên mà nước mắt không lăn dài?
