Lá cờ chung của Liên minh châu Âu và quốc kỳ Ukraine tung bay bên ngoài tòa nhà Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp. Ảnh: AP
Phát biểu với tờ Politico hôm 3/10, ông Oleg Ustenko, cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Volodymyr Zelensky, đã chỉ trích EU sau khi khối này đồng ý gửi một gói viện trợ cho Kiev trong khoảng thời gian từ giữa tháng 10 đến cuối năm nay. Ông cho rằng các nhu cầu của Ukraine cần được đáp ứng sớm hơn để ngăn chặn thảm họa trong bối cảnh nước này đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngân sách nghiêm trọng.
“Bộ trưởng Bộ Tài chính của chúng tôi đang phải chịu áp lực rất lớn khi phân bổ những khoản tiền đó cho quân đội, các quỹ hưu trí. Chúng tôi phải có số tiền này trong tay. Vì vậy, việc chậm trễ 1 tuần hoặc vài tuần là không thể chấp nhận được”, ông Ustenko nói .
Mặc dù ban đầu, EU đã thông qua khoản viện trợ 8,8 tỷ USD cho Ukraine vào cuối tháng 5, song đến nay chỉ một phần nhỏ trong số đó được gửi đến Kiev. Động thái mới nhất có nghĩa là EU sẽ chia khoản viện trợ 4,9 tỷ USD thành ba đợt để chuyển cho Ukraine trước cuối năm 2022, mặc dù phần còn lại của gói viện trợ ban đầu có thể sẽ phải đến năm sau mới được gửi đi.
Thỏa thuận viện trợ ngày 3/10 được đưa ra sau nhiều tháng các quốc gia thành viên EU tranh luận về cách thức hỗ trợ Ukraine. Trong đó, Đức ủng hộ các khoản viện trợ thay vì cho vay. Berlin cũng đã chấp nhận kế hoạch cung cấp 4,9 tỷ USD mới nhất dưới dạng cho vay, nhưng toàn khối vẫn chưa đạt được đồng thuận về cách thức chuyển giao số tiền còn lại cho Kiev.
Kể từ khi xung đột nổ ra vào cuối tháng 2, Ukraine đã phụ thuộc rất nhiều vào các khoản viện trợ nước ngoài. Sản lượng kinh tế của nước này đã bị ảnh hưởng tới 40% trong năm nay và chính phủ phải đối mặt với thâm hụt ngân sách khoảng 5 tỷ USD mỗi tháng.
Trong khi Mỹ đang chạy đua để bơm tiền mặt vào Ukraine, phê duyệt khoảng 20 tỷ USD dành riêng cho hỗ trợ kinh tế và nhân đạo, EU do dự hơn. Theo công cụ theo dõi các khoản viện trợ cho Ukraine do Viện Kiel vận hành, toàn bộ thành viên trong khối này mới gửi khoảng 13 tỷ USD cho Kiev. Việc chuyển giao vũ khí của Washington cho Kiev cũng cao hơn so với châu Âu gần 10 lần.
Washington đã nhận thấy sự chênh lệch trên. Các quan chức Mỹ gần đây nói với Bloomberg rằng chính quyền của Tổng thống Joe Biden “đã thúc đẩy châu Âu hành động nhiều hơn nữa” để hỗ trợ Ukraine và thực hiện “chia sẻ gánh nặng nhiều hơn”.
Vào cuối tháng này, EU sẽ tổ chức các cuộc thảo luận về các khoản viện trợ trong tương lai cho Ukraine tại cuộc họp sắp tới ở Berlin, Đức. Về phần mình, ông Ustenko bày tỏ hy vọng các quốc gia thành viên sẽ đẩy nhanh tiến trình, nói rằng “Berlin sẽ chỉ là bước tiếp theo của những cuộc thảo luận này”.