Kế hoạch mà Nga đang thực hiện có tên gọi là Chiến dịch Mục tiêu Giả, nhằm buộc Ukraine phải sử dụng các nguồn lực khan hiếm để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng, trong đó có cả việc sử dụng vũ khí phòng không đắt tiền, một nguồn thạo tin về hoạt động sản xuất của Nga cho biết. Cả radar, lính bắn tỉa và thậm chí cả chuyên gia điện tử của Ukraine đều không thể xác định được đâu là máy bay không người lái nguy hiểm trên bầu trời.
Nga đang phát triển nhiều loại UAV, trong đó có UAV nhiệt áp. Ảnh minh họa: Newsweek
Sự kết hợp đầy lợi hại
Theo một nguồn tin quen thuộc với hoạt động sản xuất của Nga và chuyên gia điện tử Ukraine, hiện nay, UAV mồi nhử không vũ trang chiếm hơn một nửa số máy bay không người lái nhắm vào Ukraine và chiếm tới 75% số máy bay không người lái mới do nhà máy ở Khu kinh tế đặc biệt Alabuga của Nga cung cấp.
Chính nhà máy này cũng là nơi sản xuất phiên bản đặc biệt nguy hiểm của máy bay không người lái Shahed được trang bị đầu đạn nhiệt áp, nguồn tin trên cho biết.
Vào cuối tuần đầu tiên của tháng 11, khu vực Kiev đã trải qua 20 giờ trong tình trạng báo động trên không khi tiếng máy bay không người lái vo ve hòa lẫn với tiếng nổ của hệ thống phòng không và tiếng súng trường. Vào tháng 10, Moscow đã tấn công bằng ít nhất 1.889 máy bay không người lái - nhiều hơn 80% so với tháng 8.
Hôm 16/11, Nga đã phóng 145 máy bay không người lái trên khắp Ukraine, chỉ vài ngày sau khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ khiến dư luận hoài nghi về sự hỗ trợ của Washington đối với Ukraine.
Một số báo cáo cho biết, kể từ mùa hè, hầu hết các máy bay không người lái của Nga đều bị rơi, bị bắn hạ hoặc phải chuyển hướng do bị gây nhiễu điện tử. Kể từ cuối tháng 7, chưa tới 6% số máy bay không người lái của Nga bắn trúng mục tiêu. Tuy vậy, con số này vẫn đủ để gây thương vong và thiệt hại cho cơ sở hạ tầng của Ukraine.
Phòng thí nghiệm UAV của Nga
Khu Alabuga ở Tatarstan - một khu tổ hợp công nghiệp cách Moscow khoảng 1.000 km (600 dặm) về phía đông, là cơ sở nghiên cứu sản xuất máy bay không người lái lớn của Nga. Nơi đây được thành lập vào năm 2006 để thu hút các doanh nghiệp và đầu tư vào Tatarstan nhưng sau cuộc xung đột Nga-Ukraine năm 2022, khu vực này đã được mở rộng và chuyển sang sản xuất quân sự. Nga đã xây thêm một số tòa nhà mới đồng thời nâng cấp cơ sở hạ tầng hiện có.
Trong các video trên mạng xã hội, Nga quảng cáo nhà máy Alabuga là một trung tâm đổi mới. Nhưng chuyên gia David Albright thuộc Viện Khoa học và An ninh Quốc tế có trụ sở tại Washington cho biết, mục đích hiện tại của Alabuga là sản xuất và bán máy bay không người lái cho Bộ Quốc phòng Nga.
Nga và Iran đã ký một thỏa thuận trị giá 1,7 tỷ USD để sản xuất UAV Shahed và các phiên bản mới vào năm 2022, sau khi Tổng thống Vladimir Putin phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Moscow bắt đầu sử dụng máy bay không người lái nhập khẩu từ Iran trong các trận chiến vào cuối năm đó. Ngay sau khi thỏa thuận được ký kết, nhà máy Alabuga đã bắt đầu hoạt động sản xuất.
Một số nguồn thạo tin cho biết, Nga đã đưa ra kế hoạch phát triển máy bay không người lái mồi nhử không vũ trang tại Alabuga vào cuối năm 2022 và việc sản xuất UAV mồi nhử bắt đầu được thực hiện vào đầu năm nay. Mỗi ngày, nhà máy sản xuất khoảng 40 máy bay không người lái không vũ trang và khoảng 10 máy bay có vũ trang - loại máy bay này đắt hơn và mất nhiều thời gian chế tạo hơn. Phiên bản UAV Shahed nguy hiểm nhất từ trước đến nay mà nhà máy Alabuga sản xuất, được trang bị đạn nhiệt áp hay còn gọi là bom chân không.
UAV mồi nhử không vũ trang mang lại lợi thế quân sự đáng kể cho Nga khi có chi phí chỉ bằng một phần nhỏ chi phí của một máy bay không người lái Shahed mang vũ khí. UAV mồi nhử được trang bị camera phát trực tiếp có thể xác định vị trí phòng không của Ukraine và truyền thông tin này cho các nhà vận hành Nga trước khi bị bắn hạ. Như vậy, ngoài mục đích đánh lạc hướng đối phương, chúng cũng là phương tiện trinh sát hiệu quả.
Sức công phá của UAV nhiệt áp
Vũ khí nhiệt áp hoạt động theo nguyên lý phát tán hỗn hợp chất nổ đặc biệt thành "đám mây" bao phủ mục tiêu, sau đó kích hoạt đám mây để tạo vụ nổ. Đám mây bị đốt cháy với tốc độ rất nhanh sẽ làm không khí giãn nở đột ngột, tạo môi trường chân không và nhiệt độ cao xung quanh tâm nổ.
Vũ khí nhiệt áp thường được sử dụng để tấn công các mục tiêu quân sự nằm bên trong những tòa nhà kiên cố hoặc nằm sâu dưới lòng đất. Chúng tạo ra một luồng xoáy với áp suất và nhiệt độ cao xuyên qua những bức tường dày nhất, đồng thời hút hết oxy trên đường đi của chúng.
Máy bay không người lái nhiệt áp của Alabuga có sức tàn phá lớn khi tấn công các tòa nhà, vì chúng được trang bị ổ bi để gây ra thiệt hại tối đa.
Ông Serhii Beskrestnov, một chuyên gia điện tử người Ukraine cho biết, UAV nhiệt áp lần đầu được sử dụng vào mùa hè. Ước tính, chúng chiếm từ 3% đến 5% tổng số máy bay không người lái.