Phản ứng trái ngược của Trump và Biden
Nền kinh tế Mỹ vừa chứng kiến số việc làm gia tăng cao nhất trong 1 tháng. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ cũng đang ở một trong những thời điểm tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại Suy thoái.
Thực tế là cả 2 nhận định trên đều đúng. Đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đang tìm cách dựa vào số liệu việc làm công bố hôm 2/7 để thúc đẩy lợi thế của mình khi hai bên đều đối mặt với những rủi ro chính trị trong việc định hướng dư luận về một vấn đề nhạy cảm và có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020 trong những tháng cuối cùng của chiến dịch tranh cử.
Sau khi số liệu việc làm ở Mỹ được công bố hôm 2/7, trong khi đảng Dân chủ, dẫn đầu là ông Joe Biden nhấn mạnh đến mối đe dọa ngày càng gia tăng do đại dịch Covid-19 thì Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định một chiến thắng quan trọng về kinh tế dù sự "bùng nổ" các ca mắc Covid-19 mới có thể đe dọa hoặc thậm chí đảo ngược những thành quả về kinh tế.
Các chuyên gia cảnh báo những điều không chắc chắn vẫn ở phía trước bất kể 2 tháng vừa qua nước Mỹ ghi nhận số việc làm tăng kỷ lục. Giữa bối cảnh chỉ còn 2 báo cáo hàng tháng về việc làm nữa trước khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 3/11 diễn ra, tầm nhìn về nền kinh tế sẽ là thước đo mới trong những cuộc tranh luận nảy lửa giữa các ứng viên sắp tới.
"Thông báo ngày hôm nay chứng minh rằng nền kinh tế của chúng ta đã quay trở lại", Tổng thống Trump nhận định với báo giới ở Nhà Trắng sau khi các số liệu về việc làm trong tháng 6 được công bố. Ông Trump sau đó cũng khẳng định thêm rằng: "Cuộc khủng hoảng đã được giải quyết".
2 tiếng sau, ông Biden đã đưa ra một đánh giá ảm đạm hơn: "Không có chiến thắng nào để ăn mừng vào lúc này cả. Chúng ta vẫn sụt giảm gần 15 triệu việc làm và dịch bệnh đang ngày càng tồi tệ hơn chứ không hề tốt hơn".
"Báo cáo ngày hôm nay là một tin tích cực. Thực sự thì tôi rất mừng về việc này. Nhưng chúng ta vẫn đang ở trong hố sâu về việc làm bởi Donald Trump đã phản ứng quá tồi tệ với đại dịch covid-19", cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden nhận định.
Các dữ liệu hôm 2/7 cho thấy nước Mỹ đã tăng 4,8 triệu việc làm mới trong tháng qua. Tỷ lệ việc thất nghiệp của Mỹ đã giảm từ 13,3% trong tháng 5 xuống còn 11,1% trong tháng 6 giữa bối cảnh nhiều người Mỹ thất nghiệp do Covid-19 đã quay lại làm việc.
Thước đo bầu cử Mỹ: Kinh tế hay y tế?
Tuy nhiên, số liệu việc làm trên được thông báo giữa lúc Mỹ ghi nhận số ca mắc Covid-19 trong ngày cao nhất từ trước đến giờ với 50.700 ca, cao gấp đôi số ca mắc hồi tháng trước.
Biểu đồ về tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ từ tháng 6/2013 - tháng 6/2020. Ảnh: AP
Sự gia tăng các ca mắc Covid-19 mới ở Mỹ, tập trung chủ yếu ở khu vực phía Nam và phía Tây đã khiến các bang như California, Texas, Arizona và Florida phải đóng cửa trở lại, hoặc nếu không thì cũng phải đóng cửa các quán bar, nhà hàng, rạp chiếu phim, bãi biển và bể bơi. Đây là động thái khiến người lao động có thể lại rơi vào tình cảnh thất nghiệp lần thứ hai. Những tổn thất này có thể sẽ được thể hiện trong báo cáo thất nghiệp tháng tới của chính phủ.
Đội ngũ chiến dịch tranh cử của Tổng thống Trump tin rằng không có điều gì ảnh hưởng tới triển vọng tái đắc cử của nhà lãnh đạo này nhiều hơn tình trạng nền kinh tế. Trong tình hình ngày càng có nhiều người Mỹ cảm nhận rằng đất nước đang đi sai hướng dưới sự lãnh đạo của ông Trump, Tổng thống sẽ có rất nhiều việc phải làm.
Dù vậy, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump mạnh nhất và lớn nhất là trên khía cạnh kinh tế, một xu hướng gần như xuyên suốt trong nhiệm kỳ của ông. Theo một cuộc khảo sát của AP và Trung tâm Nghiên cứu quan hệ công chúng NORC, khoảng một nửa những người Mỹ tham gia khảo sát nói rằng họ tán thành với cách điều hành nền kinh tế của ông Trump.
Tuy nhiên, Justin Wolfers, một giáo sư về kinh tế và chính sách công chúng tại Đại học Michigan nhận định: "Bạn chỉ cần nhìn ra ngoài cửa sổ và sẽ biết rằng mọi thứ vẫn u ám. Điều quan trọng thứ nhất, thứ hai và thứ ba cho nền kinh tế ngay lúc này là diễn biến của dịch bệnh".
Michael Strain, giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Mỹ thì cho rằng virus SARS-CoV-2 tiếp tục gây ra "mối đe dọa lớn tiềm tàng" với sự khởi động trở lại nền kinh tế, đặc biệt khi các báo cáo mới từ các hệ thống bệnh viện ở một số bang đã sắp hết sức chứa.
Chuyên gia này cũng nhận định rằng ông cảm thấy khó hiểu khi Tổng thống Trump dường như phản đối kế hoạch từ lưỡng đảng Mỹ về việc "bơm" một gói kích thích kinh tế lớn nữa vào cái mà ông Trump gọi là "một nền kinh tế mong manh".
Tổng thống Trump nhấn mạnh ông ủng hộ việc cắt giảm thuế An ninh Xã hội hôm 2/7 còn Phó Tổng thống Mike Pence nhắc lại trong một cuộc trả lời phỏng vấn với CNBC rằng chính quyền Mỹ phản đối việc mở rộng kế hoạch tăng cường trả các khoản trợ cấp thất nghiệp cho người Mỹ mất việc làm.
Trong khi đó, ông Biden, người vẫn chưa đưa ra một kế hoạch việc làm cụ thể, đã khẳng định trong chiến dịch của ông hôm 2/7 rằng ông sẽ công bố về kế hoạch này trong một vài tuần tới. Jared Bernstein, cố vấn kinh tế của ông Biden khuyến khích Quốc hội nên áp dụng một gói kích thích tài chính cho người thất nghiệp Mỹ ngay lập tức.
Bernstein dự đoán rằng nhịp độ tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại đáng kể trong những tháng sắp tới bởi chính quyền Tổng thống Trump không có khả năng kiểm soát sự lây lan của đại dịch.
Tổng thống Trump vẫn chưa đưa ra sự phản hồi trước mối đe dọa y tế với sự phối hợp trên quy mô toàn quốc mà thay vào đó vẫn để các nhà lãnh đạo địa phương và các bang tự đưa ra chiến lược của mình.
Ông Biden đã công bố kế hoạch đánh bại dịch Covid-19 của mình, trong đó kêu gọi gia tăng xét nghiệm trên quy mô lớn và yêu cầu tất cả mọi người phải đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng.
"Việc thiếu biện pháp kiểm soát sự lây lan của virus SARS-CoV-2 từ chính quyền liên bang đang đảo ngược kế hoạch mở cửa trở lại tại các bang trên toàn nước Mỹ. Mối lo ngại lớn của tôi là điều này sẽ được phản ánh trong những báo cáo về việc làm sắp tới", ông Bernstein cho hay.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump vẫn tập trung vào những khía cạnh tích cực nhất của tin tức, đồng thời tuyên bố rằng các tin tức này sẽ dập tắt cơ hội chiến thắng của ông Biden trong tháng 11 tới.
"Đây không phải là những số liệu mà các Tổng thống khác sẽ đạt được. Họ sẽ không đạt được điều này. Điều duy nhất có thể hủy hoại nó là một Tổng thống tồi tệ", ông Trump phát biểu ở Nhà Trắng.
Nhà lãnh đạo Mỹ cũng khẳng định thêm rằng: "Những điều xảy ra không phải chỉ là may mắn. Việc này cần rất nhiều tài năng"./.