áo đốm châu Mỹ (Jaguar) là một trong bốn loài lớn nhất của họ nhà Mèo bên cạnh hổ, sư tử và báo hoa mai (Leopard). Chúng là nỗi khiếp sợ của tất cả các loài động vật ở khu vực châu Mỹ bởi khả năng săn mồi đỉnh cao ở bất kể môi trường nào, dù là mặt đất, dưới nước hay trên cây. Ngay cả cá sấu Caiman, vốn được xưng tụng là "vua đầm lầy", cũng phải bỏ mạng khi gặp chúng.

Chuyến hành trình tìm kiếm bí ẩn về loài báo đốm châu Mỹ được Chip Brown, phóng viên của National Greographic và các cộng sự trải nghiệm và chụp lại những bức hình rất chân thực.

Mạnh mẽ, tốc độ di chuyển vượt trội, chiếm ưu thế ở hầu hết các môi trường, đó là lý do báo đốm châu Mỹ trở thành kẻ săn mồi lão luyện và gần như thành công tuyệt đối khi chúng đã xác định mục tiêu con mồi.

Về mặt sinh sản, báo đốm có thể giao phối ở bất cứ thời điểm nào trong năm. Mỗi lần mang thai, chúng có thể sinh từ 1-4 con. Khi các con non được vài tháng tuổi, báo mẹ bắt đầu cai sữa và cho chúng học cách săn mồi bằng cách dần tiếp xúc với những con mồi bị thương.

Một con báo đốm đang chăm sóc các con của mình bên bờ sông Triês Irmão ở Pantanal (Brazil), vùng ngập nước lớn nhất thế giới, nơi có hệ sinh thái rất phong phú với nhiều loài động vật hoang dã.

Trong số động vật thuộc họ nhà Mèo, báo đốm là loài có lực cắn mạnh nhất, có thể lên đến 950.000 kg/m2. Chính đặc điểm này cho phép chúng có thể kết liễu con mồi rất khác biệt so với những người "anh em" cùng họ với mình.

Cụ thể, nếu các loài Mèo lớn khác như hổ, sư tử thường cắn chặt vào cổ họng để con mồi chết dần do ngạt thở thì báo đốm cắn thẳng vào hộp sọ khiến con mồi chết ngay tức khắc.

Thực đơn của báo đốm châu Mỹ rất đa dạng với hơn 85 loài. Chúng có thể "xơi tái" từ hươu, trâu, cừu cho tới các loài gặm nhấm, rùa và chim. Thậm chí, cá sấu, loài động vật máu lạnh ở các đầm lầy cũng trở thành mục tiêu săn mồi của báo đốm.

Cú đớp uy lực, thuộc hàng mạnh nhất hành tinh của báo đốm châu Mỹ

hông chỉ là loài dã thú thông thường, báo đốm còn có một vị trí quan trọng trong văn hóa ở khu vực châu Mỹ. Chúng là loài vật được tôn thờ như những vị thần từ hàng ngàn năm qua bởi người Olmec, Maya, Aztec và Inca, trải dài từ tây nam Hoa Kỳ đến Argentina. Hình vẽ của chúng được khắc trên các vách núi, đền thờ, ngai vàng...

Hình vẽ báo đốm được khắc trên vách đá cổ ở Công viên Quốc gia Chiribiquete (Colombia).

Các nhà khoa học cho rằng các bức vẽ này có niên đại lên tới 20.000 năm tuổi.

Với người Desana ở tây bắc Colombia, báo đốm là hiện thân của Mặt trời. Người Tucano thì tin rằng tiếng gầm của chúng báo hiệu những cơn mưa.

Với người Mojo ở Bolivia, những ứng viên cho ngôi vị pháp sư phải là những người đàn ông đã sống sót qua một cuộc tấn công của báo đốm.

Hai mẹ con báo đốm đi săn dọc bờ sông Cuiabá lúc trời nhá nhem tối. Đây là thời điểm lý tưởng để báo đốm săn mồi.

Người Maya tin rằng vào ban đêm, linh hồn của báo đốm sẽ chiến đấu với các thế lực bóng tối để đảm bảo mặt trời có thể mọc và cuộc sống có thể tiếp diễn.

Ngay cả ngày nay, bạn có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh của loài mèo lớn này ở khắp mọi nơi trên đất Peru, từ lon bia, áo thun, ba lô... đến xe cộ, các cửa hàng và quầy bar.

Một con báo con đang được đưa tới khu bảo tồn thiên nhiên Cabildo Verde (Colombia) sau khi mẹ nó bị một chủ trang trại giết chết do săn gia súc. Bởi vì không còn được mẹ dạy các kỹ năng săn mồi, nó sẽ không bao giờ được thả về môi trường tự nhiên nữa. Hiện tại, nó đang sống ở Cabildo Verde, một khu bảo tồn thiên nhiên ở Sabana de Torres, Colombia.

Tại nhiều khu vực ở châu Mỹ, báo đốm không còn tồn tại. Điển hình là khu vực bao quanh Dòng Sông Sôi (Boiling River) nằm sâu trong vùng rừng Amazon hẻo lánh.

Chuyến hành trình tìm kiếm về thế giới bí ẩn của báo đốm đã đưa 28 người chúng tôi từ nhiều nơi như Mỹ, Peru, Canada, Pháp, Tây Ban Nha, đến nơi này. Sở dĩ dòng sông này có tên gọi như vậy là bởi nước ở đây luôn sôi sùng sục. Nhiệt độ nước có thể lên đến 100 độ C, sẵn sàng luộc chín bất cứ sinh vật nào rơi xuống.

Thế nhưng tại nơi hẻo lánh này lại có một trung tâm chữa bệnh rất nổi tiếng. Đó là Mayantuyacu, một trung tâm chữa bệnh bằng liệu pháp tinh thần được thành lập bởi Juan Flores, một pháp sư nổi tiếng người Peru.

Pháp sư Juan Flores đứng bên cạnh Dòng Sông Sôi (Boiling River) ở vùng rừng Amazon.

Juan cho biết: "Con báo đốm cuối cùng ở khu vực này đã bị giết cách đây 2 năm". Hầu hết những người ở Mayantuyacu, từ những người học việc đến những người làm vườn, chưa từng nhìn thấy một con báo đốm nào trong tự nhiên. Đối với họ, loài mèo lớn này chỉ còn tồn tại trong thế giới linh hồn.

Tại Mayantuyacu, người ta tin rằng linh hồn của báo đốm có khả năng loại bỏ mọi bệnh tật, kể cả các căn bệnh hiểm nghèo. Và cách duy nhất để tiếp cận chúng là uống một ly "la medicina", một hỗn hợp gồm lá cây chacruna và rễ cây ayahuasca được đun sôi trong 2 ngày liên tục.

Báo đốm đang đuổi theo một con cá sấu đen châu Mỹ ở Pantanal, Brazil.

Mặc dù các nhà khoa học cho rằng loại "thần dược" này chỉ là một chất gây ảo giác, và phương pháp chữa bệnh này chỉ có tác dụng giả dược, rất nhiều người tin rằng họ đã thực sự nhìn thấy những linh hồn của báo đốm.

Hàng năm, rất nhiều người từ châu Âu và Bắc Mỹ đến Mayantuyacu với hy vọng có thể loại bỏ được các căn bệnh hiểm nghèo hoặc chỉ đơn giản là có thể nhìn thoáng qua một thế giới khác, thế giới của linh hồn.

Thậm chí, họ còn mua bán trái phép các bộ phận cơ thể của báo đốm như chân, móng vuốt... với hy vọng chúng có thể giúp họ đến gần hơn với thế giới của linh hồn. Điều này đã và đang gây đe dọa nghiêm trọng đến loài vật này.

Ngoài ra, việc xây dựng và phát triển các thành phố lớn và nạn chặt phá rừng “leo thang” đang khiến cho khu vực sinh sống của báo đốm châu Mỹ ngày càng bị thu hẹp và gần với những nơi con người sinh sống. Kể từ giữa những năm 1.800, khu vực sinh sống của loài báo đốm châu Mỹ bị suy giảm nghiêm trọng tới hơn một nửa, khiến chúng bị đẩy dần về những khu rừng rậm có điều kiện sống “thiếu thốn”.

Báo đốm đi săn trên đồng cỏ ở Pantanal

Bên cạnh đó, những con mồi sở trường trong tự nhiên cũng dần “cạn kiệt”, do đó, báo đốm hay tấn công gia súc của con người và kết quả là chúng bị giết hại nhiều. Hơn nữa, những món hời lớn từ việc kinh doanh răng và xương báo đốm khiến chúng trở thành mục tiêu bị nhiều người săn bắn.

Hai con rái cá đang hợp sức dưới nước để chống lại con báo đốm châu Mỹ.

Các nhà bảo tồn đang nỗ lực làm việc với các Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức tư nhân để bảo đảm cho sự sống còn của loài mèo lớn này.

Các nhà bảo tồn đang nổ lực kêu gọi các quốc gia, doanh nghiệp và các tổ chức để bảo vệ loài động vật này.