Đội tuyển Việt Nam bị trừ 6,47 điểm sau trận thua Nhật Bản. Thất bại trước Indonesia khiến Quang Hải và đồng đội bị trừ 23,26 điểm trên bảng xếp hạng FIFA. Sau lượt trận thứ 2 tại Asian Cup 2023, đội tuyển Việt Nam có 1205,9 điểm (xếp hạng 99), chỉ còn hơn đội tuyển Thái Lan 7,04 điểm (xếp hạng 102).

Trên hành trình với mục tiêu vươn tầm châu Á, tiến tới World Cup, đây rõ ràng là một bước lùi được dự đoán trước. Tuy nhiên, vấn đề là liệu huấn luyện viên Philippe Troussier có thể giúp đội tuyển Việt Nam "tiến 3 bước" hay không.

Tuyển Việt Nam bước lùi

Trước Asian Cup 2023, Thái Lan đang kém Việt Nam 19 bậc. Nhưng chỉ trong 5 ngày ngắn ngủi, đội tuyển Thái Lan thắng 1 trận, hoà 1 trận, tiến thêm 11 bậc còn đội tuyển Việt Nam tụt 5 bậc vì 2 trận thua.

Khoảng cách giữa 2 đội chỉ còn là 3 bậc và điểm số ít ỏi. Đội tuyển Việt Nam chỉ giành được 1 chiến thắng trong 5 trận đấu chính thức gần nhất dùng để tính điểm xếp hạng FIFA. Đúng vào giai đoạn đội tuyển Việt Nam chững lại và sa sút về thành tích, Thái Lan lại vươn lên.

Bảng xếp hạng FIFA chỉ là một trong những thước đo để đánh giá năng lực của đội tuyển. Việt Nam đã đứng đầu Đông Nam Á hơn 2.200 ngày, luôn duy trì khoảng cách từ 15-19 bậc với đội tuyển Thái Lan suốt 7 năm qua.

Trên thực tế, thứ hạng này không có nhiều ý nghĩa ngoài việc được dùng để phân hạng hạt giống bốc thăm các giải đấu. Tuy nhiên, về mặt tinh thần, vị trí trên bảng xếp hạng FIFA phần nào đó phản ánh vị thế của đội tuyển Việt Nam trong khu vực và châu lục. Chúng ta có thể không còn là nhà vô địch AFF Cup, nhưng vẫn là "anh cả" của bóng đá Đông Nam Á.

Đánh mất vị trí mình nắm giữ trong thời gian dài là cảm giác không hề dễ chịu. Đội tuyển Việt Nam chưa thoả mãn được cảm xúc của người hâm mộ và đánh mất luôn cả vị trí số 1 trên bảng xếp hạng FIFA là cột mốc thầy trò HLV Troussier chính thức rời khỏi "ngai vàng" cuối cùng ở tầm khu vực.

"Thua ai không thua, lại thua Indonesia", một cầu thủ chua chát. Thất bại vừa qua khiến đội tuyển Việt Nam có thể đánh rơi cả vị thế số 1 Đông Nam Á, họ hiểu rằng đã mất rất nhiều chỉ vì một trận thua với tỷ số tối thiểu. Khi chuyện "thua" Thái Lan trên bảng xếp hạng thế giới thực sự diễn ra, câu chuyện về niềm tin càng được nhắc đến nhiều hơn.

Khi nào mới đến bước tiến?

Bước lùi của đội tuyển Việt Nam trong năm đầu tiên dưới thời HLV Troussier là điều được dự báo trước, ngay từ khi nhà cầm quân người Pháp chọn con đường "xây lại từ đầu" từ đội hình đến lối chơi. Đội tuyển Việt Nam lùi về mốc 0 để làm lại mọi thứ từ đầu và đó là lựa chọn đầy mạo hiểm, thực tế diễn ra cũng đầy trắc trở.

Cần phải nói thêm rằng ông Troussier gặp phải nhiều yếu tố bất lợi mang tính khách quan. Ví dụ, việc có nhiều ca chấn thương ảnh hưởng lớn đến quá trình chuẩn bị của đội tuyển Việt Nam cho Asian Cup 2023. Hơn nữa, nguồn cầu thủ nội mà V.League có thể cung cấp cho đội tuyển quốc gia cũng chỉ loanh quanh ngần ấy cái tên.

HLV Troussier phải xoay sở với lực lượng có hạn cả về số lượng và chất lượng. Đó cũng là một phần lý do để vị huấn luyện viên này kiên định trong việc trao cơ hội cho những nhân tố mới. Đình Bắc, Thái Sơn, Văn Tùng, Minh Trọng, Tuấn Tài, Văn Khang là nhóm cầu thủ U23 được tin tưởng. Tuy nhiên, phép tính mạo hiểm này chưa mang lại kết quả như mong muốn ở giải đấu quan trọng là Asian Cup 2023..

Ngoại trừ Đình Bắc thực sự bùng nổ trước đội tuyển Nhật Bản, các cầu thủ trẻ còn lại hoặc mờ nhạt, hoặc chỉ tròn vai. Tính riêng trận đấu với Indonesia, Thái Sơn được đưa ra ngoài từ sớm. HLV Troussier nhận xét đơn giản rằng cậu học trò "có vẻ bị ngợp". Tuy nhiên, Thái Sơn từng đá chính nhiều trận, tại sao lại có thể sa sút bất thường?

Thứ nhất, cầu thủ này "ngợp" bởi anh vẫn còn trẻ, độ ổn định là vấn đề lớn. Thái Sơn chơi hay nhưng cũng từng đá rất dở ở một vài trận đấu của CLB Thanh Hoá. Thứ hai, đội tuyển Việt Nam bị động bởi không thể lường trước cách tiếp cận trận đấu của đội tuyển Indonesia. Khi chất lượng nhân sự được cải thiện, đội bóng xứ vạn đảo có thể đá phòng ngự chủ động hơn.

Những toan tính chưa mang lại kết quả tích cực, HLV Troussier vô tình mạo hiểm với thành tích của đội tuyển Việt Nam, nếu không muốn nói là mạo hiểm với chính bản thân mình. Nếu thành tích của đội nhà ở vòng loại World Cup 2026 không tốt, liệu ông Troussier còn giữ được ghế để tiếp tục hành trình với tầm nhìn xa của mình?

Là HLV trưởng của đội tuyển Việt Nam, dĩ nhiên ông Troussier phải chịu trách nhiệm thành tích. Không giống như các trận giao hữu, Asian Cup 2023 và vòng loại World Cup 2026 là giải đấu quan trọng mà ở đó, đội tuyển Việt Nam cần cụ thể hóa quá trình đi lên bằng kết quả.

Thua Indonesia tới 2 lần ở 2 cấp độ - điều không xảy ra trong suốt nhiệm kỳ của người tiền nhiệm, không vượt qua vòng bảng Asian Cup và mất vị trí số 1 Đông Nam Á, HLV Troussier bước lùi về vạch xuất phát. Đây có thể coi là điểm thấp nhất trong cả quá trình nhiều năm qua của đội tuyển Việt Nam. Bắt đầu từ trận đấu với Iraq, ông Troussier và học trò phải tiến lên chứ không còn đường lùi.