Cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak đến toà án hôm 23/8. (Ảnh: Reuters)
Ngày 23/8, Toà án liên bang Malaysia ra phán quyết cuối cùng, buộc ông Najib phải chấp hành án tù 12 năm vì những sai phạm liên quan đến vụ bê bối quỹ đầu tư nhà nước 1MDB.
Đây là lần bản án cuối cùng, vì thế vị cựu thủ tướng được đưa thẳng từ phòng xử án vào nhà tù.
Bản án đánh dấu bước ngoặt kịch tính đối với một nhà lãnh đạo từng ở đỉnh cao quyền lực, sau khi ông dẹp bỏ các cuộc điều tra ở địa phương, sa thải nhiều nhân viên điều tra và kiểm soát những người chỉ trích.
Giận dữ trước tình trạng tham nhũng tràn lan và sự xa hoa của gia đình ông, người dân Malaysia đã bỏ phiếu chống lại ông vào năm 2018.
Ông Najib sau đó cố rời khỏi đất nước, nhưng bị chặn lại. Nơi ở của ông bị lục soát. Cảnh tượng đó khiến người Malaysia không thể nghĩ có thể xảy ra với con trai của cựu Thủ tướng Abdul Razak Hussein đáng kính.
Từ đó, ông Najib phải hầu toà liên tục để bảo vệ mình trước tổng số 42 tội danh. Ông luôn khẳng định vô tội và cho rằng mình đã bị các lãnh đạo của 1MDB lừa dối.
Một ngày trước khi có phán quyết cuối cùng, ông Najib viết trên Facebook rằng ông cảm thấy choáng ngợp, cảm thấy bị phản bội và cô đơn.
“Có những lúc chúng tôi cảm thấy choáng ngợp với những kiểm tra và xét xử. Với sự vu khống và ngược đãi, sự chân thành được đền đáp bằng phản bội. Đôi khi chúng tôi cảm thấy cô đơn”, ông viết.
Phán quyết cuối cùng bác bỏ đơn kháng cáo của cựu thủ tướng đối với bản án năm 2020 của toà án cấp dưới về tội làm mất tín nhiệm, lạm quyền và rửa tiền để bòn rút khoảng 10 triệu USD từ một đơn vị thuộc 1MDB.
Các công tố viên nói rằng khoảng 4,5 tỷ USD đã bị đánh cắp khỏi 1MDB, quỹ mà ông Najib đồng sáng lập khi còn là thủ tướng năm 2009, và hơn 1 tỷ USD được chuyển vào túi ông Najib.
Trong những tuần gần đây, ông Najib cố gắng kéo dài thời gian ra phán quyết bằng cách đổi luật sư ngay trước khi bắt đầu phiên toà kháng cáo.
Tuy nhiên, chiến lược của ông phản tác dụng vì toà án từ chối cho đội luật sư của ông thêm thời gian để chuẩn bị.
Giờ đây, ông Najib có thể nộp đơn xin xem lại quyết định của Toà án liên bang, dù việc này hiếm khi thành công.
Ông cũng có thể xin ân xá của hoàng gia. Nếu thành công, ông sẽ được thả mà không cần chấp hành đầy đủ án tù 12 năm.
Đồng hồ và túi xách xa xỉ
Ông Najib bắt đầu tham gia chính trị từ năm 23 tuổi. Ông là người trẻ nhất từng trúng cử vào Quốc hội Malaysia. Con trai của gia đình quyền quý từng du học ở Anh được bầu làm thủ tướng vào năm 2009.
Ông Najib chủ trương cải cách, thúc đẩy các chính sách kinh tế tự do và bãi bỏ các luật an ninh thời thuộc địa nhằm xoá bỏ nhận thức về một chính phủ không tiếp nhận ý kiến bất đồng.
Tuy nhiên, sự thất vọng của các nhóm thiểu số Malaysia trong cuộc bầu cử năm 2013 khiến ông Najib rút lại cam kết cải cách nhằm xoá bỏ đặc quyền kinh tế mà cộng đồng người Mã Lai được hưởng từ lâu.
Người Hồi giáo Mã Lai chiếm tới 60% trong tổng số 32 triệu dân, còn cộng đồng thiểu số chủ yếu là người gốc Hoa và gốc Ấn.
Năm 2015, bê bối bắt đầu xuất hiện ở 1MDB, dẫn đến việc ông Najib tìm cách dập chỉ trích.
Sau khi giành chiến thắng lịch sử trong năm 2018, phe đối lập điều tra lại vụ 1MDB, dẫn đến việc ông Najib bị cáo buộc vài chục tội danh.
Trong vài tuần sau khi bị điều tra, các cơ quan chức năng tịch thu hàng trăm túi xách, đồ trang sức, đồng hồ hàng hiệu, cùng nhiều triệu đô la Mỹ trong những khu nhà của gia đình ông Najib.
Tuy nhiên, ông Najib vẫn còn một số ảnh hưởng. Đảng UMNO của ông trở lại cầm quyền từ năm 2021, giữa những rối ren chính trị.
Việc ông thỉnh thoảng chỉ trích phe đối lập và đăng những thông tin vui vẻ lên Facebook thu hút hơn 4 triệu người theo dõi, đưa ông trở thành chính trị gia được quan tâm nhất trên mạng xã hội ở Malaysia.