01
Dòng họ Nguyễn Lân
Cố Giáo sư Nguyễn Lân (1906 - 2003) là giáo sư, Nhà giáo nhân dân, nhà biên soạn từ điển, học giả nổi tiếng của Việt Nam. Ông cống hiến trọn đời cho nền giáo dục, được xem là người có công lớn trong việc xây dựng bộ môn và khoa tâm lí học, giáo dục học của hệ thống các trường Sư phạm ở Việt Nam.
Ông lập gia đình với bà Nguyễn Thị Tề, nữ sinh trường Sainte Marie ở Hà Nội, là con gái nhà đại điền chủ Nguyễn Hữu Tiệp, người có công chính thành lập trường tiểu học Bạch Hạc, Việt Trì. Ông bà có tám người con: 7 trai và 1 gái.
Nghị lực và lửa yêu nghề của Giáo sư Nguyễn Lân đã truyền lại cho 8 người con, tất cả đều hiếu học. Dù theo đuổi những chuyên ngành khác nhau nhưng cả 8 người con đều chọn nghề làm thầy cao quý, đó là thầy giáo và thầy thuốc.
- Giáo sư - Tiến sĩ khoa học - nhạc sĩ Nguyễn Lân Tuất (người con cả của giáo sư Nguyễn Lân): Người Việt Nam đầu tiên được cựu tổng thống Nga Vladimir Putin phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Công huân Liên bang Nga năm 2001.
- Tiến sĩ Nguyễn Tề Chỉnh (người con thứ hai): Nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Gia đình cố Giáo sư Nguyễn Lân
- Giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo nhân dân Nguyễn Lân Dũng (người con thứ ba): Một trong những nhà khoa học đầu ngành vi sinh vật học, chuyên gia cao cấp Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học; đại biểu Quốc hội các khóa X, XI, XII.
- Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Lân Cường (người con thứ tư): Nghiên cứu viên cao cấp, chuyên gia đầu đàn của bộ môn cổ nhân học; Phó Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam, giảng viên Khoa Lịch sử - Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Lân Hùng (người con thứ năm): Tổng Thư ký Hội Các ngành sinh học Việt Nam, giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
- Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Lân Tráng (người con thứ sáu): Giảng viên Bộ môn Hệ thống điện - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
- Giáo sư - Tiến sĩ - Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Lân Việt (người con thứ bảy): Viện trưởng Viện Tim mạch, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam, nguyên hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội.
- Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Lân Trung (người con út): Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội, Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Việt Nam.
Không chỉ 8 người con ruột mới là những giáo sư, phó giáo sư, Tiến sĩ mà nhiều con rể, con dâu của ông cũng là những trí thức có uy tín. Các con dâu nhà Nguyễn Lân phần lớn là giáo viên, bác sĩ... Truyền thống hiếu học của gia đình còn lan tỏa sang thế hệ thứ ba. Tính đến 3 đời, con trai con gái, dâu rể, các cháu, gia đình Nguyễn Lân có gần 20 giáo sư, phó giáo sư, Tiến sĩ.
02
Gia đình doanh nhân Đỗ Thế Sử
Ông Đỗ Thế Sử (1923 - 2019) sinh ra trong gia đình điền chủ giàu nhất vùng Sơn Tây với hàng trăm mẫu ruộng "thẳng cánh cò bay" nhưng theo những câu chuyện gia đình truyền lại, cụ chính là người vận động mẹ mình hiến ruộng đất cho chính quyền để lên đường tản cư kháng chiến.
Thời còn trẻ, ông từng là học sinh của trường Thăng Long (trường Chu Văn An ngày nay) nổi tiếng. Ông thành thạo tiếng Pháp và học thêm tiếng Anh, tiếng Trung.
Năm 1945, ông là Đại biểu Hội đồng nhân dân trẻ nhất khóa đầu tiên của tỉnh Sơn Tây. Năm 1961, khi 38 tuổi, ông từng làm Tổng biên tập báo Sơn Tây, sau đó xin nghỉ để làm kinh doanh. Ở tuổi 62, ông vẫn tổ chức sản xuất hàng may mặc đưa sang Tiệp Khắc. Đến năm ông 73 tuổi, công ty may mặc Gamexco được thành lập.
Năm 2012, ông được phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI tặng kỷ niệm chương "Vì sự phát triển doanh nghiệp".
Ông Đỗ Thế Sử
Ông Đỗ Thế Sử có 11 người con và tất cả đều vô cùng tài giỏi! Theo đó:
- Người con trai cả là Đại tá, Kỹ sư Đỗ Thái Tùng đã nghỉ hưu nhưng vẫn đang làm việc cho một công ty lớn ở Hà Nội.
- Thầy thuốc nhân dân Đỗ Tất Cường, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Quân đội 103, hiện là Phó Tổng giám đốc, Chủ tịch Hội đồng cố vấn lâm sàng, Hệ thống Y tế Vinmec.
- Ông Đỗ Minh Phú, Nhà sáng lập Tập đoàn Vàng bạc đá quý Doji.
- Ông Đỗ Quốc Bình, từng giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội
- Ông Đỗ Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cơ nhiệt lạnh FTD.
- Ông Đỗ Anh Tú, từng giữ chức Tổng giám đốc Công ty Diana
- Người con trai thứ bảy là Đỗ Khôi Nguyên, tốt nghiệp Tiến sĩ Luật ở Mỹ
Những người con gái đều làm giám đốc thành đạt như bà Đỗ Xuân Mai, điều hành Công ty Green Global; bà Đỗ Kim Dung, Giám đốc Công ty sản xuất ống nhựa cho các công ty sữa... Được biết, ông Đỗ Thế Sử có 34 cháu nội ngoại và 15 chắt. Các cháu lớn của cụ khi học hết phổ thông đều học đại học và sau đại học ở nước ngoài, nay đều làm lãnh đạo hoặc làm việc ở các công ty lớn trong và ngoài nước.
03
Gia đình bác sĩ Tôn Thất Tùng
Cố GS - BS Tôn Thất Tùng (1912 - 1982) sinh ra trong một gia đình quý tộc nhà Nguyễn (thân sinh ông là cụ Tôn Thất Niên, từng làm Tổng đốc Thanh Hóa). Có lẽ do tiếp thu sớm nền văn minh phương Tây nên cách dạy con, dạy cháu có nhiều điều mới mẻ, không quá lệ thuộc vào những quy định khắt khe của Hoàng tộc.
Hiện nay, nhắc đến ngành Y của Việt Nam, không thể không nhắc tới cố GS - BS Tôn Thất Tùng. Ông là bác sĩ nổi tiếng trong lĩnh vực gan và giải phẫu gan. Ngoài công trình được xem là phát minh kinh điển về cách phân chia mạch máu trong gan gửi về Viện hàn lâm Pháp, được tặng huy chương Bạc của Trường Đại học Tổng hợp Paris, ông còn để lại 123 công trình khoa học khác trong y văn thế giới.
Ông là người đầu tiên nghiên cứu thành công phương pháp "cắt gan có quy trình", còn được gọi là "phương pháp mổ gan khô" hay "phương pháp Tôn Thất Tùng". Phương pháp này được đưa vào "Bách khoa thư Nội thương – Phẫu thuật" của Pháp và được in trong "Chọn lọc các Tài liệu sản khoa và phẫu thuật" của Mỹ.
Cố Giáo sư Tôn Thất Tùng và vợ
Cố Giáo sư Tôn Thất Tùng được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Viện sĩ Viện Hàn lâm Y học Liên Xô. Ngoài ra, ông còn được Viện Hàn lâm phẫu thuật Paris tặng Huy chương Lannelongue cho nhà phẫu thuật xuất sắc nhất thế giới. Ông cũng là người có công lớn trong việc đào tạo đội ngũ các thầy thuốc có y đức, giỏi chuyên môn.
Ba người con của ông là Tôn Nữ Ngọc Trân, Tôn Nữ Hồng Tâm và Tôn Thất Bách đều tiếp nối sự nghiệp cha bước vào ngành Y. Trong đó, nổi tiếng nhất là Phó Giáo sư, Viện sĩ, Bác sĩ Tôn Thất Bách (1946 - 2004), nguyên Hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội, nguyên Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội.
Ông là chuyên gia đầu ngành về tim mạch của Việt Nam và thế giới; Được phong Phó Giáo sư Y học, Nhà giáo Nhân dân, Viện sỹ Viện hàn lâm ngoại khoa Pháp, Viện sỹ Viện hàn lâm khoa học New York, Tiến sĩ danh dự Trường Đại học Lille - Pháp, Tiến sĩ danh dự trường Đại học Odessa - Ukraina...
04
Gia đình Giáo sư Ngô Huy Cẩn
GS.TSKH Ngô Huy Cẩn sinh năm 1941, từng du học ở Nga chuyên ngành cơ học và nhiều năm công tác ở Viện cơ học, là cán bộ Ủy ban Khoa học kỹ thuật nhà nước. Hiện ông đã nghỉ hưu và sống cùng vợ là PGS.TS Trần Lưu Vân Hiền (nguyên cán bộ Viện Y học cổ truyền Trung ương) ở phố Đào Tấn, Hà Nội.
Con trai ông chính là giáo sư Ngô Bảo Châu, nhân vật kiệt xuất, nhân tài hiếm có về Toán học. Năm 1988, Ngô Bảo Châu tham dự kỳ thi Olympic Toán quốc tế tại Australia và giành huy chương vàng. Năm sau, anh tiếp tục giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế tại Đức. Năm 1989, Ngô Bảo Châu sang Pháp học tại ĐH Paris 6 và bảo vệ luận án tiến sĩ khi mới 25 tuổi tại ĐH Sư phạm Paris - ngôi trường danh tiếng bậc nhất nước Pháp.
Gia đình Giáo sư Ngô Huy Cẩn
Năm 2003, ở tuổi 31, Ngô Bảo Châu hoàn thành luận án habilitation (tương đương tiến sĩ khoa học) tại ĐH Paris 11 và đầu năm sau trở thành giáo sư của đại học này. Năm 2005, ở tuổi 33, Ngô Bảo Châu được đặc cách phong hàm giáo sư tại Việt Nam.
Ngày 19/8/2010, tại đại hội Toán học thế giới tổ chức ở Hyderabad (Ấn Độ), Giáo sư Ngô Bảo Châu được trao huy chương Fields - giải thưởng danh giá nhất trong lĩnh vực toán học.