Lý do thứ nhất: Còn tới 10 lần phóng nữa!
Phóng mô-đun lõi Thiên Hà (Tianhe) là nhiệm vụ đầu tiên trong số 11 nhiệm vụ cần thiết để xây dựng và cung cấp hậu cần cho trạm vũ trụ. Qua những gì người ta chứng kiến sau vụ phóng đầu tiên, hoàn toàn có thể đoán được rằng phương Tây đứng đầu là Mỹ sẽ phải "căng mắt hết cỡ" để theo dõi, cả công khai lẫn các thông tin tình báo, để đánh giá mọi rủi ro cũng như nguy cơ chiến lược mà chương trình vũ trụ của Trung Quốc sẽ tạo ra với họ.
Dự kiến trạm vũ trụ Thiên Cung (Tiangong) sẽ hoàn thành vào cuối năm sau, 2022. Vụ phóng tên lửa đại diện cho thành công mới nhất đối với chương trình vũ trụ đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi điện mừng tới các nhân viên. Ông cho biết vụ phóng đại diện cho sự khởi đầu của "một dự án quan trọng hàng đầu để xây dựng một quốc gia hùng mạnh về khoa học công nghệ và hàng không vũ trụ."
Mô-đun lõi chứa các khu sinh hoạt và thiết bị hỗ trợ sự sống cho các phi hành gia của Trung Quốc. Thêm 10 lần phóng nữa sẽ gửi thêm 2 mô-đun - nơi các phi hành đoàn sẽ thực hiện các thí nghiệm, 4 chuyến hàng cung cấp và 4 nhiệm vụ với các phi hành đoàn trên tàu.
Tên lửa Trường chinh 5B đảm nhận phóng mô đun Thiên hà, Vấn thiên và Mông điềm (Ảnh: CGTN), Việt hóa: Thành Luân
Hai mô-đun khác, Wentian (Vấn Thiên) và Mengtian (Mông Điềm) sẽ cung cấp không gian cho phi hành đoàn thực hiện các thí nghiệm khoa học.
Tên lửa hạng trung Trường Chinh 7. Ảnh việt hóa: Thành Luân
Sơ đồ trạm không gian Thiên Cung. Ảnh gốc: China Manned Space Agency, ảnh Việt hóa: Thành Luân
Dự kiến, hai vụ phóng tiếp theo sẽ nối tiếp nhau, bao gồm một phóng cho tàu vũ trụ chở hàng Tianzhou 2 (Thiên chu 2) vào tháng Năm. Phi hành đoàn đầu tiên, Thần châu-12, dự kiến sẽ được phóng vào tháng Sáu. Một phi hành đoàn ba người sẽ sống trên trạm trong sáu tháng.
Tên lửa Trường chinh 2F đảm nhận phóng các mô đun Thần châu (Ảnh: CGTN). Ảnh Việt hóa: Thành Luân
Ít nhất 12 phi hành gia đang huấn luyện để bay đến và sống trên Thiên Cung, bao gồm cả những cựu binh của các chuyến bay vũ trụ trước đây. Cũng sẽ có các phi hành gia nữ của Trung quốc.
Lý do thứ hai: Từ vị thế "khai trừ" Trung Quốc, ISS sẽ "giã từ vũ khí"
Ba mô-đun của trạm vũ trụ hình chữ T nặng khoảng 66 tấn, nhỏ hơn đáng kể so với Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), vào khoảng 420 tấn.
Tuy nhiên, nó có thể được mở rộng lên đến sáu mô-đun. Trạm Thiên cung ước tính có thời gian sống tối thiểu 10 năm. Trạm sẽ có kích thước tương đương với trạm vũ trụ Skylab của Mỹ những năm 1970 và Mir của Liên Xô trước đây, hoạt động từ năm 1986 đến năm 2001.
Trung Quốc trước đây đã thử các trạm vũ trụ nguyên mẫu với việc phóng phòng thí nghiệm vũ trụ Thiên Cung-1 vào năm 2011 và Thiên Cung-2 vào năm 2016.
Quốc gia này bắt đầu thực hiện dự án vào năm 1992, buộc phải thực hiện dự án một mình khi bị loại khỏi ISS vì sự phản đối của Mỹ. Washington tuyên bố rằng chương trình vũ trụ của Trung Quốc quá bí mật và nó bị ràng buộc chặt chẽ với quân đội.
ISS, sự hợp tác của Mỹ, Nga, Canada, Châu Âu và Nhật Bản, sẽ ngừng hoạt động sau năm 2024. NASA cho biết trạm được phóng vào năm 1998, có khả năng vẫn hoạt động sau năm 2028. Khi ISS ngừng hoạt động, Thiên cung có thể trở thành trạm vũ trụ duy nhất trên quỹ đạo Trái đất.
Mặc dù Bắc Kinh không có kế hoạch cụ thể cho hợp tác quốc tế, nhưng cho biết họ sẵn sàng hợp tác với nước ngoài. Cơ quan Vũ trụ Châu Âu đã cử các phi hành gia đến Trung Quốc để đào tạo làm việc trên trạm Trung Quốc.
Lý do thứ ba: Trung Quốc đã sẵn sàng giành lấy tất cả mọi cơ hội, bắt đầu từ 3 tỉ USD
Dù bằng cách nào, khi công nghệ của Trung Quốc đã sẵn sàng, họ sẽ muốn giành lấy tất cả các cơ hội thương mại trong không gian, với ngành công nghiệp công nghệ của đất nước đang theo đuổi.
Ông chủ của DLR, Ehrenfreund, cho biết "Kỷ nguyên không gian mới ở Mỹ đang rất phát triển và điều này cũng đang bắt đầu ở Trung Quốc, nhưng nó vẫn chưa thể so sánh được". "Nhưng nó có thể tăng rất nhanh, bởi vì có rất nhiều đầu tư của nhà nước, chúng ta sẽ thấy."
Khoảng một thập kỷ trước, ngân sách không gian của Trung Quốc gần như bằng không. Nhưng bây giờ nó được xếp hạng trong top 10 thế giới.
Ngân sách không gian của Hoa Kỳ đứng ở vị trí số 1, vào khoảng 19 tỷ đô la (16 tỷ euro).
Ngân sách của ESA ở vị trí thứ 2 với 5,6 tỷ euro (6,5 tỷ USD). Và trong khi rất khó để đưa ra chi tiết chính xác và gần đây về ngân sách của Trung Quốc, nó được cho là "được che giấu" trong bí mật. Một số ước tính cho rằng ngân sách Trung Quốc ở mức 3 tỷ đô la và chi tiêu cho khoa học vũ trụ là 700 triệu đô la.
Ehrenfreund nói: "Có những mô hình kinh doanh mới, những ý tưởng mạo hiểm thương mại mới, và chúng đang trộn lẫn kỷ nguyên không gian mới này. Nó thực sự rất thú vị"
Video minh họa xây dựng trạm
Trạm cũng sẽ dành không gian và tài nguyên cho một số thí nghiệm quốc tế. Tricia Larose, một nhà nghiên cứu y học tại Đại học Oslo, đang dẫn đầu nghiên cứu "Khối u trong không gian". Họ sẽ có thí nghiệm kéo dài 31 ngày trên trạm và kiểm tra xem không trọng lượng có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của ung thư, và các mục tiêu khác.
Thiên Cung sẽ làm gì?
Trạm Thiên Cung sẽ có 14 tủ thí nghiệm khoa học cỡ nhỏ và một số tủ đa năng cung cấp năng lượng, dữ liệu, làm mát và các dịch vụ khác cho các dự án nghiên cứu khác nhau. Cũng sẽ có hơn 50 điểm gắn ngoài cho các thí nghiệm ở bên ngoài trạm. Chúng phục vụ nghiên cứu cách vật liệu phản ứng với không gian.
Các nhánh nghiên cứu sẽ bao gồm sinh lý không gian, khoa học sự sống, vật lý chất lỏng, khoa học vật liệu, thiên văn học và quan sát Trái đất. Cho đến nay, khoảng 100 thí nghiệm đã được chọn từ hơn 800 đề xuất trong nước. Một số trong đó có thể bắt đầu thu thập dữ liệu vào đầu năm sau.
Ví dụ trạm sẽ sử dụng đồng hồ chính xác nhất và nguyên tử lạnh nhất trên thế giới để hỗ trợ nghiên cứu cơ bản về thuyết tương đối rộng và vật lý lượng tử. Đồng hồ trên trạm được thiết kế để đạt đến mức độ bất ổn định thấp nhất, chỉ có một giây lỗi sau mỗi ba tỷ năm.
Khu thí nghiệm nguyên tử siêu lạnh có thể làm lạnh các nguyên tử đến 10-10 kelvins, nhiệt độ thấp nhất có thể đạt được với các công nghệ hiện tại. Một số tủ thí nghiệm là loại đầu tiên trên một trạm vũ trụ, bao gồm một loại dành riêng cho việc nghiên cứu sự thay đổi pha giữa trạng thái lỏng và khí của vật chất vì các quá trình đó trở nên khác biệt hơn nhiều trong vi trọng lực.
Những nghiên cứu này có thể giúp phát triển các thiết bị làm mát nhỏ hơn và hiệu quả hơn cho tàu vũ trụ và thậm chí cả máy tính xách tay.
Trạm cũng sẽ dành không gian và tài nguyên cho một số thí nghiệm quốc tế. Tricia Larose, một nhà nghiên cứu y học tại Đại học Oslo, đang dẫn đầu nghiên cứu "Khối u trong không gian". Họ sẽ có thí nghiệm kéo dài 31 ngày trên trạm và kiểm tra xem không trọng lượng có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của ung thư, và các mục tiêu khác.
Là một trong chín dự án quốc tế do Cơ quan Không gian có người lái Trung Quốc (CMSA) và Văn phòng Liên hợp quốc về các vấn đề ngoài không gian (UNOOSA) lựa chọn, sứ mệnh sẽ sử dụng các tế bào gốc hữu cơ ba chiều, hay còn gọi là "dấu chấm nhỏ", được nuôi cấy từ ung thư và các mô ruột kết khỏe mạnh của cùng một bệnh nhân để nghiên cứu cách các đột biến DNA bị ảnh hưởng bởi vi trọng lực.
Lý do thứ tư: Những sự cạnh tranh công khai với NASA và châu Âu
Trung Quốc có kế hoạch phóng kính viễn vọng kích thước cỡ Hubble và sẽ hoạt động trên quỹ đạo tương tự cách đó vài trăm km. Là một phần của trạm, Kính viễn vọng Khảo sát Bầu trời Trung Quốc sẽ có trường nhìn gấp 300 lần Hubble và sẽ nghiên cứu trong dải sóng gần cực tím.
Kính viễn vọng sẽ nghiên cứu vũ trụ học, cấu trúc quy mô lớn của vật chất trong vũ trụ, khoa học thiên hà và sao, cũng như vật chất tối và năng lượng tối. Nó được thiết kế để gắn vào trạm vũ trụ nếu cần, cung cấp một cách dễ dàng, tiết kiệm nhiên liệu và "cách tốt hơn để thu hút các phi hành gia để đảm bảo hiệu suất của kính thiên văn".
Kính thiên văn có các thiết kế và mục tiêu tương tự như sứ mệnh Euclid của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu và Kính viễn vọng Không gian La Mã Nancy Grace của NASA. Cả hai sẽ phóng trong những năm tới, nhưng chúng sẽ hoạt động trong các dải sóng khác nhau. Trung quốc tin rằng sự hợp tác giữa ba kính thiên văn và việc chia sẻ dữ liệu quan sát sẽ dẫn đến sự hiểu biết sâu sắc hơn về vũ trụ và vật lý cơ bản.
Trung Quốc hiện tại hoan nghênh sự hợp tác từ các nhà khoa học trên toàn thế giới. Chẳng bao lâu nữa, sự hợp tác CMSA-UNOOSA sẽ đưa ra lời kêu gọi thứ hai cho các đề xuất thử nghiệm quốc tế. Các nhà khoa học cũng có thể đăng ký thông qua quan hệ đối tác thể chế để tiếp cận các nguồn tài nguyên trên trạm vũ trụ.
Tuy nhiên, không rõ trạm sẽ nhận được mức độ hợp tác quốc tế nào do các rào cản địa chính trị. Luật pháp Hoa Kỳ hạn chế rất nhiều các nhà khoa học NASA hợp tác trực tiếp với Trung Quốc. Ở châu Âu, áp lực từ cơ quan này cũng gây khó khăn trong việc tài trợ cho các dự án liên quan đến chương trình vũ trụ của Trung Quốc.
Larose lưu ý rằng cô và các đồng nghiệp của mình đã gặp phải "mức độ do dự không mong muốn" đối với các ứng dụng tài trợ liên quan đến CSS. Cô ấy nói thật thất vọng vì bệnh ung thư không có ranh giới và việc tìm kiếm phương pháp điều trị ung thư tốt hơn có lợi cho mọi người ở mọi quốc gia trên Trái đất. "Khi nào chúng ta sẽ ngừng nhìn vào sự khác biệt của mình và bắt đầu tập trung vào những điểm tương đồng của chúng ta?" Larose hỏi.
* Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả.