Thông cáo của Chiến khu miền Nam, thuộc Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, ngày thứ Bảy 1/12 nói rằng tàu tuần dương trang bị tên lửa dẫn đường USS Chancellorsville đã tiến vào vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép) khi chưa có sự đồng ý của chính phủ Trung Quốc.
"Chiến khu miền Nam đã tổ chức hải quân và không quân để giám sát tàu Mỹ, cũng như đưa ra cảnh cáo để tàu này rời đi," thông cáo viết. "Chiến khu sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ tình hình trên biển và trên không để ngăn chặn các sự kiện xảy ra có thể đe dọa đến an ninh quốc gia."
Thông cáo cũng kêu gọi Mỹ kiểm soát các hạm đội của nước này để tránh những "tính toán sai lầm".
Hôm thứ Năm (29/11), phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương (Mỹ) Nathan Christensen xác nhận tàu tuần dương của họ đã tiến hành chiến dịch tuần tra tự do hàng hải quanh khu vực quần đảo Hoàng Sa, nhằm thách thức những tuyên bố chủ quyền phi lý của Bắc Kinh tại đây.
"Tàu USS Chancellorsville đã lưu thông gần quần đảo Hoàng Sa để thách thức những yêu sách hàng hải quá đáng và để bảo vệ quyền tiếp cận vùng nước được luật pháp quốc tế quản lý," ông cho biết.
Theo ông Christensen, lực lượng Mỹ sẽ hoạt động thường xuyên tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm tại biển Đông. Ông khẳng định chiến dịch tự do hàng hải vừa qua được tiến hành theo luật pháp quốc tế và "Mỹ sẽ điều tàu, máy bay tới bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép".
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng ngày 30/11 tuyên bố Bắc Kinh đã "giao thiệp nghiêm khắc" với phía Mỹ về vụ việc.
Ông Cảnh cũng đề cập việc quân đội Trung Quốc điều tàu chiến và máy bay "kiểm tra xác nhận, đồng thời cảnh cáo và trục xuất" tàu Mỹ.
Căng thẳng gần đây nhất giữa lực lượng Mỹ và Trung Quốc trên biển Đông diễn ra hôm 30/9, khi chiến hạm hải quân Trung Quốc bị Mỹ cáo buộc là "tiếp cận nguy hiểm" với tàu Mỹ ở mức độ rất gần xảy ra va chạm.
Vụ "chạm trán" mới nhất ở biển Đông diễn ra ngay trước thềm hội nghị thượng định G20, đang diễn ra tại thủ đô Buenos Aires của Argentina. Tại đây, tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến tổ chức cuộc gặp mặt và ăn tối vào ngày 1/12 (giờ địa phương).
Đây được đánh giá là cuộc gặp hết sức quan trọng, mang theo kỳ vọng về thỏa thuận giữa hai nước nhằm hạ nhiệt chiến tranh thương mại.