SOHA NEWS
Một phái đoàn cấp cao thuộc Tập đoàn Đầu tư CWE của Trung Quốc trong tuần này đã thông báo với các nhà chức trách Nepal rằng họ muốn rút khỏi dự án sau khi nhận thấy không khả thi về tài chính do chi phí tái định cư quá cao.
CWE là công ty con của Tập đoàn China Three Gorges (Trung Quốc) - đơn vị từng ký biên bản ghi nhớ (MOU) với Nepal về việc xây dựng dự án thủy điện vào năm 2012.
Sông West Seti tại Nepal. Ảnh: SCMP
Theo một quan chức Ủy ban Đầu tư Nepal, MOU và một thỏa thuận được ký sau đó giữa Trung Quốc với Cơ quan Điện lực Nepal đều bị hủy bỏ.
Trong nỗ lực cuối cùng nhằm cứu vãn thỏa thuận, các quan chức cấp cao Nepal, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Yubaraj Khatiwada và Bộ trưởng Năng lượng Barshaman Pun, đã đề xuất giảm công suất chung của dự án thủy điện từ 750 MW xuống còn 600 MW trong cùng gói hợp đồng trị giá 1,2 tỉ USD, đồng thời mở rộng thỏa thuận mua bán điện từ 10 năm lên 12 năm.
Quan chức này cho biết:
"Phía China Three Gorges cho hay dù đề xuất mới của Nepal đã giải quyết một số vấn đề họ quan tâm nhưng việc tái định cư và ổn định cuộc sống của những người dân ở khu xây dựng công trình thủy điện, cùng với việc đưa điện từ một dự án ở khu vực xa xôi hẻo lánh tới thủ đô Kathmandu sẽ gặp khó khăn về kỹ thuật và chi phí tốn kém. Phía Trung Quốc cần xem xét lại quan điểm của họ".
Việc ký MOU về dự án thủy điện West Seti hồi năm 2012 được xem là sự khởi đầu của mối quan hệ hợp tác giữa Nepal và Trung Quốc trong việc khai thác tài nguyên thủy điện tiềm năng của Nepal - lĩnh vực từng do Ấn Độ giữ thế độc quyền.
Trung Quốc đã thâm nhập thị trường thủy điện của Nepal một năm sau khi công ty Snowy Mountain của Úc không huy động đủ kinh phí để thực hiện dự án thủy điện. Tiềm năng thủy điện của Nepal ước tính khoảng 42.000 MW và được xem là chìa khóa giúp quốc gia này thoát nghèo.
Trung Quốc và Nepal từng tranh cãi về dự án thủy điện West Seti, có lần Bắc Kinh lên tiếng bác bỏ thông tin Nepal có ý định hủy bỏ thỏa thuận giữa hai nước. Trong ngân sách thường niên cho tài khóa 2018-2019 được công bố hôm 29-5, chính quyền Kathmandu cho biết dự án West Seti sẽ được phát triển dựa trên "các nguồn lực trong nước".
Tân Thủ tướng Nepal K.P. Sharma Oli đang trông cậy vào các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng khổng lồ từ Trung Quốc nhằm giảm bớt sự phụ thuộc Ấn Độ trong nhiều năm qua. Ngoài lĩnh vực thủy điện, Nepal cũng hy vọng có thể hợp tác với Trung Quốc trong các dự án xây đường và tuyến đường sắt.
Chính quyền Nepal cũng mong muốn khôi phục dự án thủy điện Budhi Gandaki công suất 1.200 MW với Tập đoàn Gezhouba của Trung Quốc – kế hoạch bị chính quyền tiền nhiệm của Thủ tướng Sharma Oli hủy bỏ. Tuy nhiên, việc Bắc Kinh rút khỏi dự án West Seti sẽ phủ bóng lên ý định phát triển dự án Budhi Gandaki của Nepal.