Canada tuyên bố trục xuất nhà ngoại giao Triệu Vỹ, công tác tại lãnh sự quán Trung Quốc ở TP Toronto (tỉnh Ontario, Canada), sau khi các thông tin tình báo của Ottawa chỉ ra rằng nhà ngoại giao này đã có hành vi "nhắm mục tiêu" một nhà lập pháp Canada (ông Michael Chong).
Cụ thể, theo hãng tin Reuters, báo cáo tình báo cáo buộc ông Triệu Vỹ thu thập thông tin về ông Michael Chong - nghị sĩ thuộc Đảng Bảo thủ Canada từng chỉ trích cách đối xử của Trung Quốc với người thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Trong thông báo ngày 8-5, Bộ trưởng Ngoại giao Canada Melanie Joly nói rõ Canada quyết định coi nhà ngoại giao Triệu Vỹ là người không được chào đón. Bà nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ không tha thứ cho bất kỳ hình thức can thiệp nào của nước ngoài. Các nhà ngoại giao ở Canada đã được cảnh báo rằng nếu họ tham gia vào loại hành vi này, họ sẽ bị trục xuất".
Trước đó, vào ngày 5-5, bà Melanie Joly thông báo đã triệu đại sứ Trung Quốc ở Ottawa để phản đối các nỗ lực nhằm can thiệp vấn đề nội bộ nước này.
Ông Michael Chong - nghị sĩ thuộc Đảng Bảo thủ Canada Ảnh: Canadian Press
Tờ The Guardian cho biết chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau đang chịu áp lực ngày càng tăng trong việc đáp trả Trung Quốc sau những thông tin cho rằng ông Triệu Vỹ bị cáo buộc là một phần của chiến dịch nhằm đe dọa và quấy rối nghị sĩ đảng Bảo thủ Michael Chong, cũng như gia đình của ông ở Hồng Kông (Trung Quốc).
Cơ quan Tình báo an ninh Canada (CSIS) từng nêu trong báo cáo năm 2021 về ảnh hưởng của Trung Quốc ở Canada, trong đó có thông tin ông Chong và gia đình ông có nguy cơ bị đe dọa.
Ngày 8-5, nghị sĩ Michael Chong cho rằng quyết định trục xuất ông Triệu Vỹ lẽ ra phải được đưa ra "nhiều năm trước" và do không hành động, Canada phần nào đó đã "trở thành sân chơi cho các hoạt động đe dọa can thiệp của nước ngoài".
Bộ trưởng Ngoại giao Canada Melanie Joly phát biểu tại TP Gatineau, tỉnh Quebec, tháng 10-2022. Ảnh: Reuters
Cùng ngày, phản ứng trước động thái của Canada, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Canada cho biết Trung Quốc lên án mạnh mẽ và kiên quyết phản đối quyết định trục xuất nói trên và đã gửi thư phản đối đến chính phủ Canada.
Trung Quốc cho biết nước này chưa bao giờ can thiệp vào công việc nội bộ của Canada và không có ý định làm như vậy. Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Toronto cho biết báo cáo về nghị sĩ Chong "không có cơ sở thực tế và hoàn toàn vô căn cứ".
Ông Roland Paris, cựu cố vấn các chính sách đối ngoại của Thủ tướng Canada Justin Trudeau và là giáo sư về các vấn đề quốc tế tại ĐH Ottawa, nhận định: "Để đáp trả, nhiều khả năng Bắc Kinh sẽ tính tới việc trục xuất một nhà ngoại giao của Canada tại nước này".
Hãng tin Reuters cho rằng việc trục xuất lần này tiếp tục làm leo thang căng thẳng trong quan hệ Trung Quốc - Canada, từ khi cảnh sát Canada bắt bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính Huawei, theo yêu cầu của Mỹ vào năm 2018.
Canada từng cáo buộc Trung Quốc can thiệp vào các cuộc bầu cử ở nước này những năm 2019 và 2021 mặc dù Trung Quốc luôn phủ nhận. Ông Trudeau hồi đầu tháng 3 thông báo mở cuộc điều tra liên quan cáo buộc.