Theo dữ liệu của chính phủ do Bloomberg tập hợp, Trung Quốc đang nhập khẩu thiết bị bán dẫn kỷ lục, và hầu hết các đơn hàng là máy móc thế hệ cũ. Vốn là xương sống cho các ngành công nghiệp tiên tiến như trí tuệ nhân tạo và siêu máy tính, thiết bị bán dẫn nằm trong số những máy móc công nghiệp bị giám sát chặt chẽ nhất trên thế giới. Đặc biệt từ sau tháng 10/2022, Bộ Thương mại Mỹ bắt đầu áp dụng các lệnh cấm vận chip tiên tiến tới Trung Quốc.
Washington ban hành lệnh cấm vận với Trung Quốc do lo ngại các công nghệ nguồn gốc từ Mỹ có thể được sử dụng để đe dọa an ninh quốc gia. Những hạn chế này buộc Trung Quốc phải mua thiết bị cũ để theo kịp nhu cầu trong nước đối với các sản phẩm chip.
Báo cáo doanh thu quý 2 của ASML cho thấy, Trung Quốc là khách hàng lớn nhất của công ty trong 2 quý liên tiếp. Trong quý 1 và quý 2 năm 2024, 49% lô hàng của ASML được xuất khẩu sang Trung Quốc, tăng đáng kể so với các năm 2022 và 2023. Cụ thể, trong năm 2022, 14% doanh số của nhà sản xuất thiết bị sản xuất chip này đến từ Trung Quốc. Con số này tăng lên 29% vào năm 2023, trong quý 3 và quý 4 năm 2023, tỷ lệ lô hàng đến Trung Quốc lần lượt là 46% và 39%.
Kỹ thuật viên kiểm tra chất lượng chip tại cơ sở sản xuất đóng gói IC ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, năm 2022. (Ảnh: Getty)
Theo dữ liệu do Bloomberg thu thập, Trung Quốc mua khoảng 26 tỷ USD thiết bị sản xuất chip trong 7 tháng đầu năm, thiết lập kỷ lục mới. Mức đỉnh trước đó là vào năm 2021, khi quốc gia châu Á mua khoảng 25 tỷ USD thiết bị trong cùng kỳ.
Trong danh sách các công ty đã bán máy móc cho Trung Quốc có ASML, nhà sản xuất thiết bị Applied Materials (AMAT) của Mỹ và Tokyo Electron của Nhật Bản.
Các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Trung Quốc, được đẩy mạnh dưới thời chính quyền ông Biden, cũng tạo ra sự bất đồng giữa khu vực tư nhân và chính phủ.
Một số biện pháp nghiêm ngặt nhất bao gồm cấm công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân làm việc cho các công ty hoạt động tại Trung Quốc hoặc ASML. Ngoài ra, AMAT đang dính vào nhiều cuộc điều tra vì cáo buộc né tránh các hạn chế bán hàng cho Trung Quốc.
Với doanh số bán hàng trên của ASML, có thể nói Hà Lan đang là nước xuất khẩu lớn nhất sang Trung Quốc đối với thiết bị sản xuất wafer.
Do các hạn chế của Mỹ, ASML vẫn không thể bán các máy quang khắc siêu cực tím (EUV) mới nhất cho Trung Quốc, vốn rất cần thiết để sản xuất chip AI. Máy EUV là thiết bị mang tính "cách mạng" cho chip AI và chip quy trình 7nm trở xuống, vì tia cực tím của nó có bước sóng nhỏ hơn so với các máy thế hệ trước.
Tuy nhiên, vẫn có thể sản xuất chip tiên tiến bằng các công nghệ cực tím cũ hơn EUV, với điều kiện là các nhà sản xuất phải sử dụng thiết kế đa lớp . Điều này làm tăng thời gian sản xuất, chi phí và độ phức tạp của quy trình, nhưng các nhà sản xuất Trung Quốc có vẻ vẫn sẵn sàng đánh đổi.
