Trái với thông báo hào hứng của phía Mỹ, Trung Quốc đã khẳng định việc mua nông sản cần dựa trên nhu cầu thị trường và hoàn toàn không đề cập con số 40 đến 50 tỉ USD.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ 6 tuần trước tuyên bố rằng ông đã đạt được một thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Trung Quốc và rằng Trung Quốc đã đồng ý mua số lượng lớn nông sản của Mỹ. Nhưng gần một tuần đã trôi qua và Trung Quốc vẫn chưa xác nhận về phần quan trọng của thỏa thuận.
Theo Nhà Trắng, một phần quan trọng trong thỏa thuận ban đầu của ông Trump là Trung Quốc cam kết mua 40 đến 50 tỉ USD nông sản Mỹ. Nhưng không có gì được viết trên giấy trắng mực đen và Bộ Thương mại Trung Quốc ngày hôm qua vừa lên tiếng không xác nhận con số đó. Thay vào đó, họ nói việc mua nông sản sẽ chỉ được thực hiện theo nhu cầu của thị trường Trung Quốc.
Cụ thể trong buổi họp báo của Bộ thương mại Trung Quốc, phóng viên của Bloomberg đã đặt câu hỏi: “Theo Mỹ, Trung Quốc đã đồng ý tăng mua nông sản Mỹ lên 40-50 tỉ USD. Dữ liệu này có chính xác không? Các điều kiện tiên quyết để Trung Quốc tăng mua nông sản Mỹ là gì? Liệu Mỹ có cần phải cắt giảm tất cả hoặc một phần thuế quan trước rồi sau đó Trung Quốc mới tăng mua nông sản không?”
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ thương mại Trung Quốc, Cao Phong cho biết: “Theo thông tin sơ bộ đã có trong năm nay, doanh nghiệp Trung Quốc dựa trên nhu cầu thị trường trong nước, phù hợp với các nguyên tắc của thị trường, đã tiến hành nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp từ Mỹ theo quy mô nhất định, bao gồm: 20 triệu tấn đậu nành, 700.000 tấn thịt lợn, 700.000 tấn cao lương, 230.000 tấn lúa mì và 320.000 tấn bông.
Trong vòng tham vấn kinh tế và thương mại cấp cao Trung-Mỹ tại Washington gần đây, hai bên đã tổ chức các cuộc thảo luận thẳng thắn, hiệu quả và mang tính xây dựng về các vấn đề kinh tế và thương mại quan tâm chung và đạt được tiến bộ đáng kể. Trong giai đoạn đầu của thỏa thuận, Trung Quốc sẽ tăng nhập khẩu nông sản Mỹ theo nhu cầu trong nước và theo nguyên tắc thị trường, và Mỹ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc này. Các chi tiết cụ thể hiện không được tiết lộ.
Các câu chuyện đấu tay đôi từ Nhà Trắng và Bắc Kinh cho thấy một cuộc chiến thương mại giữa hai bên từ 18 tháng qua đã đưa nền kinh tế toàn cầu đến một nơi nguy hiểm và làm nền kinh tế Mỹ chững lại. Các doanh nghiệp hàng đầu đã tạm dừng đầu tư vì sự bất ổn”.
Cho đến giờ, Nhà Trắng vẫn chưa công bố bất kỳ chi tiết nào về giai đoạn một thỏa thuận trên văn bản, nhưng ông Trump đã coi đây là thỏa thuận tốt nhất từ trước đến nay đối với nông dân Mỹ. Trong Phòng Bầu dục vào thứ sáu tuần trước, ông Trump nói với các phóng viên rằng, các giao dịch mua nông sản mới của Trung Quốc sẽ là gấp hai lần rưỡi hay gấp ba lần so với khối lượng kỷ lục mà Trung Quốc đã mua trước đây.
“Thỏa thuận mà tôi vừa thực hiện với Trung Quốc, cho đến nay, là thỏa thuận tuyệt vời nhất và lớn nhất từng được thực hiện trong lịch sử của đất nước chúng ta cho những người Nông dân yêu nước vĩ đại của chúng ta. Trong thực tế, có một câu hỏi là liệu có thể sản xuất thêm nhiều nông sản nữa hay không? Nông dân của chúng ta sẽ tìm ra cách. Cảm ơn Trung Quốc!” Ông Trump đã tweet vào thứ 7 tuần trước giống như ăn mừng một thỏa thuận đã hoàn thành.
Trên thực tế, khi ông Trump và Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc đứng đối mặt nhau trong Phòng Bầu dục (hôm 11.10), một phóng viên đã hỏi liệu thỏa thuận này có phải là mua nông sản từ 40 tỉ đến 50 tỉ USD mỗi năm hay không (hỏi để làm rõ số liệu vì lo lắng câu chữ thiếu rõ ràng về thời gian mua nông sản), ông Trump đã quay sang Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và yêu cầu ông ta cắt nghĩa.
Mnuchin đã trả lời: “Đây sẽ là quy mô của con số hàng năm” rồi sau đó, ông bổ sung nó sẽ cao hơn trong năm thứ hai. Trong khi đó, phát ngôn viên của Đại diện thương mại Mỹ đến hôm qua thì vẫn nói rằng Trung Quốc đã cam kết mua nông sản từ 40 đến 50 tỉ USD mỗi năm, quy mô tăng lên trong hai năm, hàm ý Bắc Kinh sẽ mua hàng cao hơn đáng kể vào năm 2021.
Thế nhưng, cả Bộ ngoại giao và Bộ Thương mại Trung Quốc đều chỉ khăng khăng rằng họ mua hàng theo nhu cầu thị trường và nêu rõ con số bèo bọt từ đầu năm nay: 20 triệu tấn đậu nành, 700.000 tấn thịt lợn, 700.000 tấn cao lương, 230.000 tấn lúa mì và 320.000 tấn bông. Bây giờ cũng là cuối tháng 10.2019 và phía Trung Quốc chưa có hứa hẹn cụ thể nào trong việc mua hàng từ giờ đến cuối năm để tạo đột phá. Nếu Trung Quốc định chờ đến 2020 mới bắt đầu tăng mua nông sản thì cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập dự kiến ở Chile vào tháng sau e là sẽ không được hào hứng cho lắm.
Trước câu hỏi: "Phía Mỹ cho biết gần đây, Trung Quốc đã bắt đầu mua một lượng lớn các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, điều này đã thu hút sự chú ý lớn từ cả Trung Quốc và trên toàn thế giới. Ông có thể cho chúng tôi biết thêm chi tiết về việc mua nông sản của Mỹ trong năm nay không?"
Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc, Cảnh Sảng trả lời: "Nhiều nhà báo đã hỏi chúng tôi về các giao dịch này và chúng tôi đã hỏi ý kiến các cơ quan có thẩm quyền về việc này. Theo tôi biết, các công ty Trung Quốc đã mua các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ theo nguyên tắc thị trường và dựa trên nhu cầu trong nước.
Theo thống kê sơ bộ, năm nay, các công ty Trung Quốc đã mua 20 triệu tấn đậu nành, 700.000 tấn thịt lợn, 700.000 tấn lúa miến, 230.000 tấn lúa mì và 320.000 tấn bông từ Mỹ. Chúng tôi sẽ đẩy mạnh mua hàng nông sản Mỹ".