SOHA NEWS
Giữa tuần rồi, truyền hình Israel phát một bản tin về đề xuất của Mỹ hoá giải một trong những căng thẳng khó tiêu hoá nhất trong lịch sử thế giới hiện đại. Nó xoáy vào hai vùng nhạy cảm gồm vùng Bờ Tây và khu Đông Jerusalem cũng nằm trong Bờ Tây. Trước đó, kể từ sau cuộc chiến tranh sáu ngày năm 1967 do các nước Ả Rập gây hấn, Israel thu hồi toàn bộ Đông Jerusalem và tuyên bố nó cùng với Tây Jerusalem là thủ đô Do Thái.
Khác hẳn đề xuất của các đời chính quyền Mỹ trước đó vốn chung chung và mơ hồ, đề xuất mang tên Trump cụ thể đến từng chi tiết. Chẳng hạn 85-90% diện tích dải Bờ Tây sẽ thuộc về Palestine và thủ đô của nhà nước Palestine có chủ quyền sẽ đặt ở một khu vực có đông người Ả Rập nhất nằm trong Đông Jerusalem. Người phát ngôn Nhà Trắng lập tức bác bỏ bản tin của TV Israel và cho đấy là suy luận vô căn cứ.
Đề xuất xáo trộn gần như toàn bộ hiện trạng. Khác hẳn Dải Gaza nghèo nàn 360 km2 với 1,4 triệu dân được Israel trao lại toàn bộ cho Palestine từ năm 2005, vùng Bờ Tây giàu có rộng hơn nhiều với 3655 km2 chủ yếu do Israel quản lý, trong đó có Đông Jerusalem. Trong khi đó, ngày 26/12/2017, Jerusalem rộng 652 km2 (được hiểu bao gồm cả Đông và Tây) được Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận là thủ đô của Israel.
Theo Jason Breenbatt, công sứ đặc biệt của tổng thống Mỹ về đàm phán quốc tế, kiểu gì cũng phải tính đến lợi ích của cả Palestine. Trả lời trong một bình luận hiếm hoi hồi tháng 10/2016, Breenbatt nói với tờ Thời báo Israel rằng “chúng tôi cũng muốn công bằng với người Palestine… Mỗi bên đều thấy những thứ trong kế hoạch này mà mình không thích. Không có giải pháp nào hoàn hảo cả”.
Kế hoạch của Mỹ, truyền hình Israel bình luận, đều khó nhận được hậu thuẫn của đôi bên cừu địch. Đương kim thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chấp nhận nhà nước Palestine độc lập nhưng kèm điều kiện khó nhằn-toàn bộ Jerusalem phải thuộc về Israel.
Ngược lại, Palestine luôn khao khát chí ít Đông Jerrusalem phải là của mình. Thực hư “thoả thuận thế kỷ” sẽ sáng tỏ sau 9/4, thời điểm bầu quốc hội Israel. Cho dù không dễ được các bên chấp nhận, chỉ riêng việc chia một phần thánh địa Jerusalem nếu được chứng minh có thật nhất định tạo cơ may cho hoà bình.