Theo NI, chính quyền Trump có thể không điều động quân đội hỗ trợ Nhật Bản trong trường hợp xung đột Trung-Nhật xảy ra ở quần đảo tranh chấp này, và dùng đó làm điều kiện trao đổi để hòa dịu quan hệ với Bắc Kinh. Nhưng việc này sẽ khiến quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật bị lạnh nhạt.
Bình luận về nhận định này, Thiếu tướng Trung Quốc Doãn Trác, Chủ nhiệm Ủy ban chuyên gia tư vấn số hóa Hải quân, nói Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump là một người thực dụng.
Do đó, việc thay đổi cam kết của chính quyền Barack Obama với Tokyo rằng "Hiệp ước bảo đảm an ninh Mỹ-Nhật sẽ áp dụng cả với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư" là điều có thể xảy ra.
Hiệp ước quy định, nếu lãnh thổ Nhật Bản bị xâm phạm, Mỹ sẽ chi viện cho đồng minh căn cứ theo luật pháp liên bang. Dù vậy, Mỹ vẫn khẳng định không thay đổi lập trường về việc Trung Quốc và Nhật Bản đàm phán song phương để giải quyết tranh chấp.
Doãn Trác cho biết, nước Mỹ dưới thời ông Trump không nhất thiết phải áp các quy định trong Hiệp ước với Nhật lên vấn đề Senkaku/Điếu Ngư.
"Quan trọng là xem chiến tranh do bên nào khiêu khích trước, cũng như phản ứng của dư luận bên trong nước Mỹ và lợi ích của chính phủ Mỹ," Doãn nói.
Ông Doãn tự tin tuyên bố trên đài CCTV (Trung Quốc), chỉ cần Mỹ "khoanh tay đứng nhìn" thì Lực lượng phòng vệ Nhật Bản (JSDF) sẽ không còn "dám" cứng rắn với Bắc Kinh.
Kể từ khi Trung Quốc gia tăng các động thái tuyên bố chủ quyền ở Senkaku/Điếu Ngư hồi đầu tháng 8 đến nay, JSDF đã đối phó bằng các biện pháp tăng cường năng lực tác chiến biển đảo.
Doãn Trác cho rằng khả năng tấn công và phòng thủ của Nhật ở các vùng đảo vào thời điểm hiện tại là "không mạnh" và JSDF vẫn chưa thực sự hình thành được lực lượng thủy quân lục chiến, khó có thể tấn công và phòng ngự đảo từ xa trên quy mô lớn nếu có giao tranh với quân đội Trung Quốc.
Trong khi đó, Trung tướng Yoshikazu Watanabe - cựu Tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ trên bộ Nhật Bản (JGSDF) - bày tỏ quan ngại về kế hoạch chiếm đảo Senkaku/Điếu Ngư của Trung Quốc theo cách mà quân đội Mỹ không thể can thiệp.
Watanabe nêu trong cuốn sách mới xuất bản "Nước Nhật giữa cuộc chiến Mỹ-Trung", Bắc Kinh có thể sử dụng 4000-6000 "ngư dân được vũ trang", hơn 200 tàu cá và các tàu hải cảnh hỗ trợ để giành quyền kiểm soát quần đảo tranh chấp bằng một "hành động phi quân sự có tổ chức".
Kịch bản này sẽ ngăn cản cơ chế tiếp viện của Mỹ đối với Nhật, vốn chỉ kích hoạt trong trường hợp nước Nhật bị tấn công bằng quân sự.