Theo trang SCMP, Trung Quốc đang định hướng tập trung nhiều hơn vào kinh tế trong nước nhằm giảm đi phụ thuộc vào Mỹ trong bối cảnh hậu Covid-19.
Giới quan sát đặt ra giả thuyết rằng: Bằng cách nào Trung Quốc có thể tồn tại và thúc đẩy khả năng phát triển độc lập trong giai đoạn tiếp theo? Bắc Kinh đang tập trung nguồn lực nào để đưa giấc mơ Trung Quốc trở thành hiện thực?
Giới quan chức và nghiên cứu Trung Quốc đang vạch ra kế hoạch 5 năm tiếp theo, đặt mục tiêu chính trị và kinh tế quan trọng trong giai đoạn 2021-2025.
Theo giới nghiên cứu Trung Quốc, Bắc Kinh và Washington đang ở thời điểm căng thẳng, phản ảnh nhịp thay đổi của Trung Quốc trong trục xoay thế giới có nhiều khác biệt.
Trong khi phiên bản soạn thảo cuối cùng của kế hoạch năm năm lần thứ 14 sẽ không được công bố cho đến tháng 3/2021 thì các nghiên cứu và thảo luận sơ bộ cho thấy Trung Quốc sẽ tìm kiếm sự phát triển tự chủ hơn bằng cách cắt giảm phụ thuộc vào Mỹ trong chuỗi cung ứng và xuất khẩu công nghệ. Ở cùng thời điểm, Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa và cải cách khuôn khổ chính sách nhằm duy trì vị trí trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là giữa các nước châu Á và châu Âu nhằm bù đắp cho các rủi ro đang tăng lên với Mỹ.
"Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế chính trị và an ninh quốc tế", ông Xie Fuzhan – người đứng đầu Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) – nhóm nghiên cứu chính phủ tại Bắc Kinh cho biết.
Không nêu tên trực tiếp đến Mỹ, ông Xie nhấn mạnh rằng, một số quốc gia giàu có liên tục cố gắng lẩn tránh trách nhiệm và đỗ lỗi những người khác khiến cho kinh tế toàn cầu có nguy cơ suy thoái.
CASS nói rằng, nghiên cứu sơ bộ trong tháng này cho thấy mức độ tăng trưởng linh hoạt của kinh tế toàn cầu trong chính sách kinh tế vốn đang tạo nên nhiều vấn đề kinh tế, phản ánh hệ lụy từ việc chênh lệch giàu nghèo đến mất cân bằng dòng vốn.
Theo một nhóm nghiên cứu do Huang Qunhui dẫn đầu, trong một thế giới chứng kiến nhiều thay đổi sẽ phản ánh hiện tại khác biệt với những gì đã diễn ra trong 100 năm qua thì hệ thống sản xuất hoàn chỉnh và thị trường nội địa rộng lớn cũng đóng vai trò quan trọng thúc đẩy kinh tế.
"Trung Quốc hiện tại nằm trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình và chắc chắn Bắc Kinh có thể tự mình thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong 5 năm tới", giới nghiên cứu cho biết.
Ý tưởng rằng Trung Quốc có thể tự phụ thuộc vào bản thân phát triển đất nước đã thông qua trong cuộc họp Bộ Chính trị do Chủ tịch Tập Cận Bình chủ trì.
Chủ tịch Tập cho rằng Trung Quốc sẽ thúc đẩy mô hình phát triển mới, trong đó tập trung vào kinh tế trong nước và nước ngoài thay thế việc tập trung độc lập vào thị trường ngoài nước. Trong khi Trung Quốc sẽ không từ bỏ thị trường quốc tế thì Bắc Kinh sẽ tăng cường năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa khổng lồ.
Xu hướng nội địa được tập trung trong kế hoạch mới chi tiết trong công bố gần đây, thúc đẩy đầu tư vào các dự án công nghiệp ở khu vực miền trung và miền tây nhằm bù đắp thiệt hại các tỉnh phía đông do nhu cầu giảm sút vì dịch bệnh gây ra.
Thêm vào đó, Trung Quốc sẽ chứng kiến bước ngoặt trong kế hoạch 5 năm tới trong lĩnh vực công nghệ. Washintgon đã đưa ra các trừng phạt đối với Huawei Technologies – gã khổng lồ của viễn thông Trung Quốc thông qua việc hạn chế xuất khẩu công nghệ cao vào Trung Quốc đã khiến Bắc Kinh tính đến việc độc lập và không phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu.
Trung Quốc sẽ tập trung nỗ lực toàn quốc tăng cường đổi mới công nghệ và giải quyết các nút thắt, thúc đẩy đầu tư lớn hơn phát triển kinh tế. Các kế hoạch thúc đẩy việc nâng cao sản xuất chuỗi giá trị mang tên thương hiện "Made in China 2025" sẽ nằm trong chiến lược kéo dài 5 năm.
Bắt nguồn trong kế hoạch 5 năm do Liên Xô triển khai, Trung Quốc đã sát sao và đặt mục tiêu khá thành công trong mô hình kế hoạch này cho đến ngày nay. Hệ thống lập kế hoạch của Trung Quốc đã đặt ưu tiên tăng trưởng kinh tế từ những năm 1981. Kế hoạch quốc gia hình thành trong hàng trăm các kế hoạch 5 năm tại các tỉnh thành và ngành công nghiệp, đặt ưu tiên phát triển kinh tế toàn nước trong cùng giai đoạn. Sau khi Liên bang Xô viết sụp đổ năm 1991, Trung Quốc là nền kinh tế lớn duy nhất vẫn tồn tại và áp dụng liên tục kế hoạch 5 năm một lần nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, SCMP dẫn tin.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 13 của Trung Quốc trong giai đoạn 2016-2020, Ủy ban Cải cách và phát triển quốc gia đã đặt ra 25 mục tiêu tăng trưởng, đổi mới, phúc lợi và môi trường và 13 mục tiêu đã đạt được.
Đại dịch bùng phát đã ảnh hưởng nhiều đến các mục tiêu quan trọng. Trung Quốc cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề kinh tế trong quý đầu tiên.
Nhà kinh tế học tại Standard Chartered Bank - Ding Shuang nói rằng mục tiêu tăng trưởng gấp đôi quy mô kinh tế có ý nghĩa chính trị quan trọng vì là thước đo để chứng minh lời hứa Trung Quốc đã làm được với người dân hay không.
Giáo sư tài chính tại Đại học Bắc Kinh – ông Michael Pettis lại nói rằng kế hoạch tập trung sẽ không thể diễn ra tốt khi kinh tế Trung Quốc đã đạt mức độ tăng trưởng nhất định.
