Khoảng 11.500 năm trước, vào Thời kỳ Băng hà Cuối cùng, Greenland chứng kiến thay đổi ít thấy trong lịch sử tồn tại của mình. Nhiệt độ tại vùng đất băng giá này đảo liên tục giữa hai thái cực, khiến dải băng nơi đây cứ tan thành nước rồi lại tiếp tục hóa đá (rồi tiếp tục vòng lặp).
Các bằng chứng địa chất cho thấy cùng thời điểm này, những khu vực thuộc vùng vĩ độ thấp cũng chứng kiến các thay đổi cực đoan, nhưng các bằng chứng vẫn chưa đủ rõ ràng để các nhà khoa học xác định rõ thời điểm xảy ra những biến đổi này. Nghiên cứu mới được đăng tải hồi đầu tuần vừa cho ta thêm chút bằng chứng để hóa giải bí ẩn cổ đại.
Các nhà khoa học khảo sát các măng đá trên khắp thế giới để đưa ra được kết luận. Có được nghiên cứu này là nhờ măng đá được xếp thành từng tầng rõ rệt, mỗi một lớp lại mang trong mình dấu vết cho thấy hoạt động khí hậu diễn ra khi các lớp măng đá hình thành.
Nhóm tác giả nghiên cứu đưa nhận định rằng những thay đổi tại khu vực Greenland có liên quan trực tiếp tới những sự kiện biến đổi khí hậu diễn ra ở nơi xa; thậm chí thay đổi khu vực miền cận Cực Bắc này có thể ảnh hưởng tới cả vùng nhiệt đới.
Sông băng Greenland, ảnh chụp năm 2019.
Các lõi băng Greenland cho thấy dấu vết của 25 sự kiện dao động nhiệt độ trong Thời kỳ Băng hà Cuối cùng. Những biến động này có tên gọi “sự kiện Dansgaard-Oescheger”, có liên hệ với những sự kiện tăng nhiệt độ không khí Greenland (tới ngưỡng 15 độ C) chỉ trong vài thập kỷ và khiến băng Greenland tan.
Dù thời kỳ nóng lên diễn ra nhanh chóng, điều kiện nóng bức tồn tại dai dẳng tới hàng trăm năm trước khi thời kỳ lạnh lẽo quay lại.
Dựa trên những kiến thức vừa rồi, các nhà nghiên cứu phân tích 63 măng đá tiền sử ghi lại biến động khí hậu, lấy về từ khắp nơi trên thế giới - từ Châu Âu, Châu Á cho tới Nam Mỹ. Họ phát hiện ra rằng những thay đổi khí hậu trùng khớp với các đột biến ở Greenland: nhiệt độ Châu Âu tăng vọt, lượng mưa thay đổi rõ ràng đúng thời điển các sự kiện Dansgaard-Oescheger diễn ra, kể cả những vùng gió mùa như Châu Á và Nam Mỹ cũng có những diễn biến tương tự.
Măng đá - chiếc "USB" tự nhiên lưu trữ một lượng lớn các dữ liệu về khí hậu Trái Đất thời điểm những măng đá này hình thành.
Các nhà nghiên cứu mong muốn có thêm nhiều mẫu măng đá nữa để nghiên cứu, hòng xác định xem liệu các sự kiện Dansgaard-Oescheger có thực sự ảnh hưởng tới khí hậu các khu vực miền Nam Xích Đạo hay không. Họ hy vọng sẽ tìm thấy những dấu hiệu giúp các nhà khoa học tương lai dự đoán thời tiết chính xác hơn.
Những biến đổi khí hậu diễn ra chóng mặt có ảnh hưởng rất lớn trong Kỷ Nhân sinh này, giai đoạn con người liên tục (và tiếp tục) xả carbon dioxide vào bầu không khí ở mức độ chưa từng thấy. Chứng kiến một loạt các biến động khí hậu như cháy rừng lớn và triền miên, băng tan ở mức chóng mặt hay nhiệt độ nóng kỷ lục, ta càng thấy tầm quan trọng của các nghiên cứu khí hậu cổ đại.
Đó sẽ là chỗ dựa cho phép các nhà khoa học đoán được hướng đi cần thực hiện để giúp nhân loại đối phó được với những vấn đề biến đổi khí hậu nan giải.
Tham khảo Gizmodo