Sáng sớm mỗi ngày, ông Đặng Quốc Việt (62 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim, Nam Đàn, Nghệ An) cùng mọi người trong gia đình lại mang kéo, rổ ra khu vườn dưới chân núi Thiên Nhẫn để hái lá chanh bán cho thương lái.
Ông Đặng Quốc Việt cho hay, nghề trồng chanh ở xã này có từ những năm 1970. Thời gian đầu, người dân chỉ trồng cây chanh xen kẽ trong vườn với những cây hoa màu khác. Khi thấy cây chanh cho thu nhập vượt trội, người dân bắt đầu chuyển dần sang trồng chanh. Đây cũng là loại cây dễ tính, mỗi năm chỉ cần chăm sóc 3 lần, mùa nắng thì tưới thường xuyên để giữ nước cho cây. Mỗi cây chanh có tuổi thọ 20-35 năm tùy thuộc vào cách chăm sóc và thời tiết.
Từ ngày thương lái thu mua lá chanh nhiều, người dân xã Nam Kim phấn khởi vì có thêm một khoản thu nhập tranh thủ, cuộc sống ổn định hơn trong khi vẫn có thời gian làm nhiều việc khác. "Trước đây, trồng chanh chỉ bán được quả. Nhưng 2 năm trở lại đây thương lái đến thu mua lá chanh tươi với giá 35.000-50.000 đồng/kg, có lúc cao điểm đến 70.000 đồng/kg. Mỗi ngày tranh thủ buổi sáng, 3 người trong gia đình tôi cũng hái được khoảng 7kg lá, tính ra cũng kiếm được 350 nghìn đồng", ông Việt chia sẻ.
Đều đặn vào khoảng hơn 5h sáng, 4 người trong gia đình anh Đặng Văn Hóa (37 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim) lại mang theo nhiều dụng cụ, bao tải ra vườn để hái lá chanh bán cho thương lái. Thời điểm này, chanh đã ra trái nhưng việc thu hoạch lá bán vẫn diễn ra bình thường. Anh Hóa cho hay, gia đình anh gắn bó với nghề trồng chanh khoảng 35 năm nay. Hiện gia đình anh có 4 sào đất dưới chân núi Thiên Nhẫn trồng hơn 200 gốc chanh.
Thu hoạch lá chanh thường bằng tay hái hoặc dùng kéo cắt. Trong quá trình thu hoạch lá, người dân cắt bỏ những cành chanh đã quá lứa, không còn khả năng sinh trưởng, tạo điều kiện cho những cành mới phát triển.
Theo anh Hóa, thời điểm hái lá chanh tốt nhất là vào buổi sáng Thời điểm này không làm tổn thương nhiều cho cây và giữ được hương vị thơm, bùi của lá chanh. Nếu hái vào buổi chiều sẽ khô nước, cây chanh dễ bị tổn thương và khó phục hồi.
Lá chanh sau khi hái được rửa sạch, loại bỏ những lá không đạt yêu cầu như non quá hoặc vàng, để ráo.
Sau khi để ráo, lá chanh được xếp vào khay cho vào máy sấy khô chờ thương lái đến mua. Bình quân mỗi cây chanh cho thu hoạch 3-4kg lá. Lá chanh thu hoạch không được non quá cũng không được quá già hoặc ngả vàng. Lá chanh phải đạt ở độ xanh đậm màu, căng mượt, như vậy mới giữ được hương vị thơm, bùi, cay the đặc trưng.
Lá chanh được các thương lái thu mua để làm gia vị trong các công ty thực phẩm, nhà hàng. Lá chanh còn dùng để xông giải cảm, nấu tinh dầu phục vụ cho ngành dược…
"Sáng nào gia đình tôi cũng hái được 5-6kg lá chanh để bán, chỉ cần tranh thủ vài tiếng đồng hồ buổi sáng là có tiền. Công việc nhẹ nhàng, đơn giản và cũng không tốn nhiều thời gian. Lá chanh có thể hái liên tục trong 6-8 tháng. Riêng những tháng hè nắng nóng, khô nước, lá quăn nên người dân hái ít hơn", bà Nguyễn Thị Tằm (60 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim) chia sẻ.
Ông Phạm Xuân Hùng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Nam Kim (huyện Nam Đàn, Nghệ An), cho biết, trên địa bàn xã có 206ha đất trồng chanh. Thu nhập chính của bà con phụ thuộc vào loại cây này. Hiện địa phương cùng bà con trên địa bàn học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật để có hướng điều chỉnh cây chanh sinh trưởng và phát triển tốt hơn, phù hợp với khí hậu cũng như tìm đầu ra cho quả và lá nhằm tăng năng suất.