Thời kỳ Carbon là một trong những thời kỳ biến đổi nhất trong lịch sử Trái Đất. Các vùng đất rộng lớn của hành tinh đang bắt đầu hình thành siêu lục địa Pangea. Các đầm lầy rộng lớn và những khu rừng ấm áp, ẩm ướt thống trị cảnh quan. Và côn trùng khổng lồ không phải là sinh vật khổng lồ duy nhất lang thang trên hành tinh. Ngoài ra còn có rất nhiều sinh vật biển, giống như những dạng cá mập đầu tiên và một loài lưỡng cư khổng lồ.
Bây giờ, điều đầu tiên bạn có thể nhận thấy sẽ là những sinh vật giống côn trùng khổng lồ. Một trong những biểu tượng nhất là meganeura. Loài côn trùng này giống chuồn chuồn thời hiện đại, ngoại trừ một điểm khác biệt lớn. Nó có sải cánh dài tới 75 cm. Đáng sợ hơn thế, nó là loài ăn thịt, săn lùng các loài côn trùng và động vật lưỡng cư nhỏ khác.
Trong lịch sử cổ xưa của hành tinh chúng ta, đã từng có thời điểm Trái Đất là quê hương của một số sinh vật đáng kinh ngạc nhất mà bạn có thể tưởng tượng. Đây là thời đại của những loài côn trùng khổng lồ, khi chuồn chuồn có sải cánh như đại bàng và loài cuốn chiếu dài hơn cánh tay con người. Việc so sánh các loài côn trùng khổng lồ trong quá khứ với các loài côn trùng hiện đại cho thấy những thay đổi đáng kinh ngạc trong hệ sinh thái Trái Đất qua hàng triệu năm.
Một loài côn trùng trông đáng sợ khác là pulmonoscorpius. Đây là một loài bọ cạp khổng lồ chủ yếu đi lang thang ở các khu vực đầm lầy trên Trái Đất. Chúng có thể dài tới 70 cm. Ngoài ra còn có những con gián khổng lồ dài tới 10 cm và phù du với sải cánh dài 45 cm.
Vì vậy, có thể nói rằng bạn sẽ có nhiều điều cần chú ý khi đi lang thang trên Trái Đất trong giai đoạn này. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào mà những con côn trùng này lại lớn đến thế?
Nghiên cứu đã ước tính rằng nồng độ oxy trong khí quyển cao tới 35% trong thời kỳ này. Oxy là một trong những yếu tố chính tạo nên hiện tượng khổng lồ ở côn trùng vào thời điểm đó. Nhưng tại sao điều này lại khiến chúng trở nên khổng lồ như vậy?
Kỷ Carbon, khoảng 359 đến 299 triệu năm trước. Thế giới rất khác so với những gì chúng ta biết ngày nay, với những khu rừng tươi tốt và nồng độ oxy trong khí quyển cao hơn nhiều, khiến nơi đây trở thành nơi lý tưởng cho các loài côn trùng khổng lồ phát triển. Những loài côn trùng khổng lồ này là minh chứng cho sự đa dạng và thích nghi đáng kinh ngạc mà sự sống trên Trái Đất đã trải qua trong suốt lịch sử của nó.
Côn trùng thở khác với các sinh vật khác. Côn trùng không có hệ thống tuần hoàn để vận chuyển oxy, thay vào đó, nó được đưa trực tiếp đến các mô của chúng thông qua một mạng lưới các ống nhỏ gọi là khí quản. Càng nhiều oxy trong khí quyển, những loài côn trùng này càng lớn. Nhưng có thể có nhiều lý do hơn khiến côn trùng phát triển đến kích thước này. Một giả thuyết khác cho rằng loài côn trùng này buộc phải phát triển quá lớn do nhiễm độc oxy.
Quá nhiều oxy trong cơ thể có thể tạo ra thứ gọi là "gốc tự do". Đây là những phân tử không ổn định có thể làm hỏng tế bào và thậm chí làm hỏng DNA của bạn. Trong trường hợp của côn trùng, chúng buộc phải phát triển đến kích thước khổng lồ để không bị nhiễm độc oxy.
Việc phát triển lớn hơn sẽ làm chậm tốc độ hấp thụ oxy. Còn đối với con người, nếu sinh sống trong môi trường có nồng độ oxy cao như vậy, bạn sẽ cảm thấy buồn nôn, gặp phải các vấn đề về hô hấp và thậm chí một số ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
Các nhà khoa học tin rằng nồng độ oxy cao, sự vắng mặt của các loài động vật có xương sống lớn săn mồi và sự thích nghi tiến hóa đều góp phần tạo ra sự khổng lồ của côn trùng trong thời gian này.
Trong thời kỳ Carbon, nồng độ oxy cao hơn ngày nay khoảng 35%. Lượng oxy dồi dào này rất quan trọng để hỗ trợ kích thước khổng lồ của côn trùng, vì nó cho phép chúng cung cấp oxy cho cơ thể một cách hiệu quả. Dấu tích hóa thạch của những loài côn trùng khổng lồ này đã được phát hiện ở nhiều nơi trên thế giới, cung cấp những hiểu biết có giá trị về quá khứ xa xưa của Trái Đất.
Các khu rừng thuộc Kỷ Carbon bị thống trị bởi các loài thực vật cao chót vót giống cây như dương xỉ và đuôi ngựa. Những loài thực vật này cung cấp thức ăn dồi dào cho các loài côn trùng khổng lồ và góp phần vào sự đa dạng sinh học chung của thời đại.
Khi khí hậu và thảm thực vật trên Trái Đất thay đổi cũng như khi các loài săn mồi có xương sống lớn hơn tiến hóa, thời đại của côn trùng khổng lồ dần dần kết thúc. Những loài côn trùng nhỏ hơn, nhanh nhẹn hơn cuối cùng đã chiếm lĩnh.
Một trong những sinh vật mang tính biểu tượng nhất của thời đại này là Meganeura, một con chuồn chuồn có sải cánh dài tới 2,5 feet (76 cm).
Giant Millipede Arthropleura, một loài rết khổng lồ, có thể dài tới hơn 2 mét. Mặc dù có kích thước đáng sợ nhưng chúng là động vật ăn cỏ và không gây nguy hiểm cho con người.
Tham khảo: Medium; Whatifshow
