Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM ngày 15-5 phối hợp Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam cùng Viện Khoa học và Công nghệ GTVT - Bộ GTVT, triển khai chương trình nghiên cứu thí điểm kiểm tra khí thải môtô, xe máy đang lưu hành, hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải môtô, xe máy đang lưu hành trên địa bàn TP.
Phát 6.000 phiếu kiểm tra, bảo dưỡng miễn phí
Theo kế hoạch, từ nay đến hết tháng 9, người dân TP HCM có thể đưa xe máy đến 8 đại lý bảo dưỡng, sửa chữa của những hãng xe phổ biến trên thị trường kiểm tra khí thải và bảo dưỡng xe miễn phí. Đợt thí điểm này dự kiến sẽ có ít nhất 6.000 phiếu kiểm tra được phát hành cho người dân đăng ký kiểm tra khí thải và bảo dưỡng xe máy miễn phí. Tại những đại lý này, người dân có thể đăng ký vào phiếu khai thông tin, sau đó nhân viên đại lý tiến hành đo khí thải miễn phí. Đối với xe máy có nồng độ khí thải nhỏ hơn tiêu chuẩn TCVN 6438 mức 1 (bảo đảm tiêu chuẩn phát thải) sẽ được tặng voucher thay dầu, nhớt miễn phí. Còn phương tiện có nồng độ khí thải lớn hơn tiêu chuẩn sẽ được kiểm tra thêm, thông qua 8 bước kiểm tra các phụ tùng trong xe.
Ghi nhận tại đại lý Honda Tân Vân Long (167 Trần Quốc Thảo, phường 9, quận 3) - một trong những đại lý tổ chức kiểm tra khí thải xe máy, sáng 15-5, phóng viên nhận thấy quy trình kiểm tra khí thải các xe máy khá đơn giản. Nhân viên tại đây sử dụng các dụng cụ chuyên dụng gắn trực tiếp vào ống pô của xe, sau đó lượng khí thải từ xe phát ra sẽ được đo đạc và phân tích cụ thể, hiển thị trên màn hình máy tính.
Anh Talep Issa Mael, làm việc tại đại lý này, cho hay những xe sau khi kiểm tra, các thông tin liên quan sẽ được chuyển đến Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam để thống kê và phân tích số liệu. Với những xe không đạt chuẩn khí thải, ngoài thông báo lên hiệp hội, tại đại lý cũng sẽ thông tin cho khách và nếu họ đồng ý thì thực hiện kiểm tra kỹ thông qua 8 bước nêu trên. "Trung bình thời gian kiểm tra khí thải cho 1 xe máy tốn khoảng 15 phút, trong đó công đoạn đo chỉ mất khoảng 60 giây, còn lại là thời gian nhập và phân tích các số liệu. Riêng đối với những xe không đạt chuẩn, khi thực hiện 8 bước kiểm tra thêm thì tốn khoảng 45 phút" - anh Talep Issa Mael nói. Anh cũng cho biết cơ sở này đã kiểm tra khí thải xe máy của khách đến từ vài ngày trước, với tổng cộng 18 xe, trong đó có 6 xe không đạt chuẩn khí thải, còn lại đạt chuẩn.
Cũng theo các nhân viên tại đây, qua kiểm tra các xe có niên hạn sử dụng trên 5 năm, nếu không bảo dưỡng thường xuyên thì lượng khí CO phần lớn vượt gấp 2 lần tiêu chuẩn. Sau khi các xe này bảo dưỡng, lượng khí CO giảm rất nhiều. Còn đối với các đời xe sử dụng phun xăng điện tử hoạt động trên 5 năm, đa số vẫn nằm trong tiêu chuẩn khí thải.
Tính đến hết năm 2019, TP HCM quản lý hơn 8 triệu phương tiện, trong đó môtô, xe máy lên tới gần 7,3 triệu chiếc
Hướng tới kiểm soát và chế tài
Thống kê đến hết năm 2019, TP HCM quản lý hơn 8 triệu phương tiện, trong đó ôtô chỉ có hơn 755.000 xe, còn lại là môtô, xe máy. Năm 2019, lượng xe máy đăng ký mới cũng được thống kê vào khoảng 324.000 xe, trung bình mỗi ngày có 888 xe đăng ký mới. Theo Sở GTVT TP, đối với ôtô, khi sản xuất, lắp ráp trong nước hoặc nhập khẩu đều được kiểm soát khí thải và khi lưu hành cũng kiểm soát thông qua việc đăng kiểm. Thế nhưng, đối với môtô, xe máy lại không có, trong khi ô nhiễm không khí ở đô thị do xe máy gây ra lại nghiêm trọng và nguy hiểm hơn nhiều so với khí thải từ ôtô. "Vì vậy, thông qua chương trình thí điểm này, các đơn vị sẽ có đánh giá về hiện trạng phát thải của môtô, xe máy đang lưu hành trên địa bàn TP. Đồng thời khảo sát, đánh giá tác động kinh tế - xã hội của việc kiểm soát khí thải môtô, xe máy từ người dân, cơ quan quản lý nhà nước, cũng như các tổ chức có liên quan..." - ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở GTVT TP HCM, nhấn mạnh.
Cũng theo ông Bùi Hòa An, chương trình thí điểm này mang tính chất tự nguyện, nhằm khảo sát và đánh giá về sự hưởng ứng của người dân. Từ việc khảo sát và đánh giá sẽ xây dựng, đề xuất các giải pháp, chính sách trên cơ sở đồng thuận của người dân để lên lộ trình thí điểm kiểm soát khí thải xe máy trên toàn địa bàn TP HCM. "Khi xây dựng được những chính sách cụ thể thì sẽ có các biện pháp, chế tài nhất định..." - ông An khẳng định.
Trước câu hỏi hiện nay các loại xe cũ nát, "xe mù" vẫn đầy đường - vốn không chỉ có lượng phát thải rất lớn mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông, lãnh đạo Sở GTVT cho biết vấn đề này phía sở đã có kiến nghị phía Công an TP cần tăng cường thực hiện các biện pháp để xử lý triệt để. Các bên cũng đang thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức trong việc không sử dụng những loại xe này.
8 địa điểm kiểm tra khí thải xe máy
Theo Sở GTVT TP HCM, 8 địa điểm kiểm tra khí thải xe máy tập trung ở quận 1, 3, Phú Nhuận và Tân Bình. Trong đó, nhiều nhất là quận Phú Nhuận với 3 địa điểm gồm: Cửa hàng Honda Hào Quang (125 Phan Đăng Lưu), cửa hàng Yamaha Town (38 Trương Quốc Dung), cửa hàng SYM Phú Lộc (405 Nguyễn Kiệm).
Quận 1 có 2 địa điểm gồm: Cửa hàng Honda Sơn Minh (276-278-280 Lý Tự Trọng), cửa hàng Honda Tường Nguyên (212B Nguyễn Trãi). Quận Tân Bình cũng có 2 địa điểm gồm: Cửa hàng Piaggio Sapa (169 Cộng Hòa), cửa hàng Suzuki Dire Shop (2 Phổ Quang). Cuối cùng là Cửa hàng Honda Tân Long Vân ở số 167 Trần Quốc Thảo, quận 3.