"Chúng tôi đang xem xét vấn đề kiểm soát vũ khí ngay lúc này. Chúng tôi đang làm việc với Trung Quốc, chúng tôi đang làm việc với Nga. Tôi cho rằng, cả hai nước đều muốn điều đó đặc biệt khi đề cập đến vũ khí hạt nhân. Ngay lúc này, chúng tôi đang xem xét một thỏa thuận kiểm soát vũ khí với Nga và Trung Quốc và có thể là một số nước khác”, ông Trump cho biết khi trả lời câu hỏi của phóng viên Itar Tass.
Phát biểu đầy bất ngờ trên của ông Trump sẽ khiến Nga vui mừng trong bối cảnh giới chức ở Moscow trong thời gian vừa qua liên tục nỗ lực trong tuyệt vọng nhằm tìm cách thuyết phục Mỹ ngồi vào bàn đàm phán để tìm kiếm một cơ chế kiểm soát vũ khí sau khi chính quyền của Tổng thống Trump đột ngột rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF).
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 10 năm ngoái đã bất ngờ tuyên bố sẽ rút nước này ra khỏi INF để trả đũa cho việc Nga không tuân thủ INF. Tháng 8 vừa rồi, Nga đã chính thức rút ra khỏi INF.
Hành động của Mỹ đang khiến cộng đồng quốc tế hết sức lo ngại bởi nó có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang nguy hiểm.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây. Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km). Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Với việc hiệp ước INF bị hủy bỏ, chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.
Nga đang thực sự lo ngại sau khi Mỹ quyết định phá bỏ INF và bắt đầu tiến hành các vụ thử tên lửa tầm trung cũng như thông báo về một loạt kế hoạch triển khai tên lửa ở châu Âu, châu Á. Hành động của Mỹ có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt, tốn kém và chứa đựng nhiều nguy cơ.
Nga không muốn viễn cảnh xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang mới vì thế Mowcow tha thiết mong muốn Washington ngồi vào bàn đàm phán để gia hạn START MỚI. Nga nhiều lần khẩn thiết đề nghị Mỹ tiếp tục theo đuổi tiến trình kiểm soát vũ khí thay vì phá bỏ mọi hiệp ước có liên quan đến vấn đề kiểm soát vũ khí.
Trước đó, Nga liên tục tố cáo Mỹ phớt lờ các lời đề nghị đàm phán về vấn đề cắt giảm vũ khí. Phát biểu mới nhất của Tổng thống Trump đem lại hy vọng cho Nga. Tuy nhiên, Moscow cũng không nên vui mừng quá sớm bởi để đạt được một thỏa thuận cắt giảm vũ khí giữa Nga, Mỹ và Trung Quốc là một điều không hề dễ dàng. Bắc Kinh từng thẳng thừng bác bỏ đề nghị tiến hành các cuộc đàm phán cắt giảm vũ khí.
Nếu Trung Quốc không tham gia vào tiến trình này thì Mỹ chắc chắn cũng sẽ không ký một thỏa thuận cắt giảm vũ khí mới. Giới phân tích tin rằng, hành động hủy bỏ INF của Mỹ không chỉ nhằm vào Nga mà còn nhằm vào Trung Quốc. Trong bối cảnh Bắc Kinh đang đẩy mạnh hoạt động hiện đại hóa quân đội, đầu tư mạnh vào các dự án phát triển vũ khí tối tân, Mỹ đương nhiên muốn kiềm chế bước đi này.