Tổng thống Philippines ra điều kiện với Bắc Kinh
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jnr đã công khai nêu điều kiện rút hệ thống tên lửa Typhon của Mỹ nếu Trung Quốc ngừng "hành vi hung hăng và cưỡng ép" ở Biển Đông.
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), Tổng thống Philippines đã đưa ra tuyên bố này trong lễ khánh thành đường băng sân bay ở Cebu hôm thứ Năm (30/1).
Trung Quốc đến nay chưa phản hồi phát biểu của tổng thống Marcos Jnr nhưng nước này đã nhiều lần yêu cầu Manila rút Typhon kể từ khi hệ thống tên lửa này được lực lượng Mỹ chuyển giao cho Philippines vào tháng 4/2024 để sử dụng trong các cuộc tập trận chung.
Bệ phóng vẫn đang được đặt tại Philippines kể từ tháng 4 năm ngoài và nước này cũng đã công bố kế hoạch mua hệ thống tên lửa Typhon từ Mỹ.
Bệ phóng trên bộ này có thể phóng tên lửa Tiêu chuẩn 6 (SM-6) của Raytheon, có tầm bắn hơn 240km, và tên lửa Hành trình Tấn công Trên bộ Tomahawk, có tầm bắn khoảng 2.500km. Việc triển khai hệ thống tên lửa này tại Philippines có thể bao phủ Biển Đông và Eo biển Đài Loan.
Quân đội Mỹ tiến hành vụ phóng tên lửa Tomahawk đầu tiên từ bệ phóng Typhon vào tháng 6/2023: Ảnh: Quân đội Mỹ
Ông Marcos Jnr khẳng định Manila có lý do chính đáng để giữ Typhon, nhưng vẫn tuyên bố rút hệ thống này nếu Trung Quốc chấm dứt hành động "quấy rối" liên tục đối với các tàu thuyền của Philippines.
Tối hậu thư của Marcos Jnr coi Typhon là đòn bẩy, nhưng các nhà phân tích cho rằng đó là một tuyên bố chính trị hơn là một lời đề nghị nghiêm túc.
Mục đích đằng sau lời đề nghị mang tính biểu tượng
Nhà phân tích an ninh Matteo Piasentini, giảng viên tại Đại học Philippines và là nhà phân tích tại bộ phận Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của tổ chức nghiên cứu Geopolitica của Ý, đồng ý rằng lời đề nghị này có thể mang tính biểu tượng.
"Ông ấy biết rằng Trung Quốc sẽ không chấp nhận một thỏa thuận như vậy trong một sớm một chiều", ông Piasentini nói với tờ SCMP.
Bắc Kinh ngang nhiên tuyên bố chủ quyền phi pháp với gần như toàn bộ Biển Đông theo yêu sách "đường chín đoạn" của mình, bất chấp việc yêu sách này đã bị tòa trọng tài quốc tế năm 2016 ra phán quyết bác bỏ.
Căng thẳng ở Biển Đông đã gia tăng kể từ cuối tháng 12/2024 khi Trung Quốc triển khai một tàu tuần duyên dài 165 mét - được mệnh danh là "quái vật" - cách bờ biển Philippines khoảng 77 hải lý.
Muhammad Faizal Bin Abdul Rahman, nghiên cứu viên tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho biết về mặt chính trị, Trung Quốc không thể chấp nhận đề xuất của Marcos Jnr, trong đó ngầm kêu gọi Bắc Kinh từ bỏ yêu sách sai trái "đường chín đoạn" ở Biển Đông.
Lời đề nghị của Tổng thống Marcos Jnr ngầm khẳng định rằng Philippines sẽ không bao giờ khuất phục Trung Quốc vì lợi ích của mình ở Biển Đông, ông Rahman trả lời SCMP.
Cựu chuyên gia phân tích quốc phòng của Hải quân Philippines Vincent Kyle Parada cho biết việc Philippines di dời Typhon có thể gây ra phản ứng trái chiều, với một số quốc gia có thể hoan nghênh việc giảm căng thẳng, trong khi những quốc gia khác có thể coi đây là động thái khuyến khích Trung Quốc.
"Tuy nhiên, cuối cùng, ý kiến duy nhất có giá trị là của Trung Quốc; và việc rút hệ thống tên lửa sẽ chỉ khiến nước này tiếp tục các hoạt động cưỡng chế để giành được những nhượng bộ trong tương lai", ông Parada nói thêm.
Ông Parada cho rằng chính quyền Tổng thống Marcos Jnr nên thận trọng khi tham gia bất kỳ thỏa thuận ràng buộc hoặc tạm thời nào với Bắc Kinh, cảnh báo rằng bất kỳ sự nhượng bộ nào cũng sẽ xác nhận các yêu sách của Trung Quốc và tạo ra tiền lệ để các chính quyền trong tương lai phải đối mặt.
Bên cạnh đó, ông Parada cũng cho biết khó có khả năng ông Marcos Jnr mạo hiểm rút tên lửa trước cuộc bầu cử vào tháng 5/2025 vì sẽ làm ảnh hưởng đến sự ủng hộ trong nước.