Tổng thống Mỹ không có quyền hoãn bầu cử: Ý định thực sự và thủ thuật của ông Trump trước chặng đua nước rút

Theo ông, nguyên nhân của việc hoãn này là do mối đe dọa của làn sóng thứ hai đại dịch Covid-19 và khả năng một số nước lợi dụng việc bỏ phiếu bằng thư qua bưu điện để can thiệp. 

Ông viết trên trang Twitter cá nhân của mình: "Chúng ta sẽ hoãn cuộc bầu cử cho đến khi người dân có thể đi bỏ phiếu bình thường, an toàn và đáng tin cậy".

Trong khi đó, Hiến pháp của nước Mỹ quy định chỉ Quốc hội mới có thẩm quyền hoãn các cuộc bầu cử. Điều này đặt ra câu hỏi động cơ nào khiến Tổng thống Trump đề xuất hoãn bầu cử mặc dù ngày Tổng thống phải rời Nhà Trắng đã được xác định cụ thể và chính xác? Liệu Quốc hội có chấp nhận việc hoãn cuộc bầu cử này và việc bỏ phiếu qua thư có thể dẫn đến khả năng gian lận hay không?

Tuy nhiên, chỉ sau một ngày, Trump lại phát biểu ông hoàn toàn không có ý định hoãn cuộc bầu cử. Ông nói, ngày 3/11 là một ngày đẹp, nhưng chỉ lo việc bỏ phiếu bị gian lận. Mặc dù toàn bộ đề xuất đã được nêu ra trong các cuộc tranh luận về về thời hạn bầu cử cuối năm nay, nhưng các chính trị gia ủng hộ Joe Biden, đối thủ chính thuộc đảng Dân chủ cho rằng các tuyên bố của Trump là dấu hiệu cho thấy ông có thể bác bỏ kết quả kiểm phiếu nếu bị thất cử.  

Tổng thống Donald Trump, đại diện đảng Cộng hoà, đang phải đương đầu với rất nhiều thử thách trong nỗ lực để ở lại Nhà Trắng nhiệm kỳ hai trong cuộc bầu cử tới. Một trong những thách thức đó là làn sóng chỉ trích phương cách của ông trong việc chỉ đạo ứng phó với đại dịch Covid-19 và những hệ lụy về kinh tế do dịch bệnh gây ra.

Lý do công khai để ông Trump đề xuất hoãn bầu cử là tình trạng lây lan nghiêm trọng của đại dịch Covid-19 trên toàn lãnh thổ nước Mỹ. Việc tránh tập trung đông người là cần thiết. 

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ, kể từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19 đến nay, Mỹ vẫn là nước đứng đầu thế giới về số ca nhiễm và tử vong với hơn 4,7 triệu người bị lây nhiễm và 156.000 người chết. Trong thời gian gần đây, tại Mỹ mỗi ngày có 70 nghìn ca lây nhiễm mới và mỗi phút có một người chết do Covid-19. 

Trong tình hình như vậy, ông Trump cho rằng, việc bỏ phiếu qua bưu điện thực sự là một thảm họa. Ông nói, đảng Dân chủ luôn luôn phản đối sự can thiệp của nước ngoài vào các cuộc bầu cử, họ cũng thừa biết rằng bỏ phiếu bằng thư qua bưu điện là cơ hội dễ dàng để các quốc gia khác can thiệp. 

Trump cảnh báo, nếu cử tri bỏ phiếu hàng loạt qua bưu điện, cuộc bầu cử sẽ dễ bị gian lận trở thành "thiếu chính xác và không trung thực" nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Tuy nhiên, nguyên nhân thực sự ông Trump đưa ra đề xuất này, theo cựu Phó Tổng thống Joe Biden là do sợ thất bại, Trump mới tìm cách hoãn bầu cử. Ông Donald Trump từng tuyên bố về những ưu thế vượt trội của ông so với Biden và nói bóng nói gió rằng lý do duy nhất ông có thể thất bại trong cuộc bầu cử là bỏ phiếu qua bưu điện.

Theo Trump, đảng Dân chủ sẽ không gửi phiếu bầu đến các khu vực mà người của đảng Cộng hoà có thế mạnh. Tuy nhiên, theo quy định phiếu bầu sẽ do Uỷ ban bầu cử của các bang gửi, chứ không phải các đảng chính trị.

Ngoài ra, thông qua đề xuất này, ông Trump muốn đánh lạc hướng sự chú ý vào những khó khăn kinh tế hiện nay của nước Mỹ. Kinh tế Mỹ đang bước vào giai đoạn suy thoái chưa từng có, tổng thu nhập quốc nội (GDP) quý II năm nay giảm 32,9%. Sự suy thoái kinh tế này hầu như đã xoá đi tất cả những thành tựu tăng trưởng kinh tế từ năm 2015 và trở thành mức kỷ lục kể từ năm 1947, khi chính phủ Mỹ bắt đầu tập hợp các số liệu thống kê như vậy. 

Theo Bộ Lao động Mỹ, con số thất nghiệp ở Mỹ hiện lên tới hơn 42 triệu người.

Kết quả thăm dò dư luận mới nhất do Trung tâm AP-NORC của Mỹ công bố ngày 26/7/2020, cho thấy sự ủng hộ các hành động của Tổng thống Trump trong việc xử lý đại dịch Covid-19 giảm xuống chỉ còn 32%, thấp nhất trong những tháng gần đây. 

80% người Mỹ nói rằng kể từ khi Trump nhậm chức, đất nước đang đi lệch hướng hơn bao giờ hết. Tỷ lệ chấp thuận tình trạng nền kinh tế Mỹ giảm xuống 38% so với 67% vào tháng 1/2020, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát. 

Cùng ngày 26/7, đài CNN cũng công bố kết quả thăm dò cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump ở ba bang chiến lược gồm Florida, Michigan và Arizona, nơi ông đã giành chiến thắng vào năm 2016 đang giảm mạnh. Trong khi đó, đối thủ chính Joe Biden đang vượt lên và dẫn trước với khoảng cách khá xa. 

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ William Barr khẳng định, không thể có rủi ro trong các cuộc bầu cử quy mô lớn như thế này qua bưu điện. Cựu chủ tịch Uỷ ban bầu cử Liên bang (FEC) Trevor Potter, một trong những người ủng hộ đảng Cộng hoà cũng nói, việc bỏ phiếu như vậy là an toàn và được kiểm soát chặt chẽ để không thể xảy ra gian lận.

(Ảnh: Doug Mills/The New York Times)

Theo Điều 2, Mục 1 của Hiến pháp Mỹ, Tổng thống không có quyền đơn phương hoãn ngày bầu cử, chỉ có Quốc hội mới có thể quyết định điều này. Mặc dù thống đốc các bang có thể hoãn các cuộc bầu cử ở bang mình do tình trạng khẩn cấp, nhưng Tổng thống không có quyền hoãn bầu cử trên toàn quốc. 

Trong lịch sử nước Mỹ chưa bao giờ có tiền lệ hoãn bầu cử Tổng thống do khủng hoảng, đại dịch và chiến tranh. Cựu chủ tịch Uỷ ban bầu cử liên bang (FEC) Trevor Potter nói, việc Tổng thống Trump đơn phương hoãn cuộc bầu cử là vi phạm luật pháp. 

Theo ông Potter, Mỹ đã tổ chức bỏ phiếu trong cuộc Nội chiến (1861-1865), đại dịch cúm Tây Ban Nha (1918), cuộc Đại khủng hoảng (1929-1933) và cả hai cuộc chiến tranh thế giới.

Cách duy nhất để làm được điều này là thông qua Quốc hội để sửa đổi Hiến pháp. Tuy nhiên, việc sửa đổi Hiến pháp không dễ dàng, đòi hỏi phải có 2/3 số phiếu ủng hộ ở cả hai viện. Hiện nay đảng Cộng hòa kiểm soát 53/100 ghế tại Thượng viện và 198/435 ghế tại Hạ viện - trong đó 232 ghế, tức là đa số tuyệt đối ở Hạ viện thuộc về đảng Dân chủ.

Ông Trump rất khó nếu không muốn nói là không thể đạt được sự ủng hộ cần thiết ở cả hai viện cho việc hoãn bầu cử vì đề xuất này không được đảng Dân chủ và chính một số đảng viên đảng Cộng hoà của ông ủng hộ. 

Nghị sĩ đảng Cộng hòa Adam Kinzinger cho biết ông sẽ không bỏ phiếu để thay đổi ngày bầu cử. Lãnh đạo đa số Cộng hoà ở Thượng viện Mitch McConnell và Lãnh đạo khối Dân chủ Charles Schumer đều phản đối.

Ngay từ thế kỷ thứ 19, Quốc hội Mỹ đã quy định việc bỏ phiếu phải được tiến hành vào ngày thứ Ba đầu tiên của tháng 11. Thời gian biểu cho việc chuyển giao quyền lực từ Tổng thống này sang Tổng thống tiếp theo được quy định hết sức chặt chẽ. Theo sửa đổi Hiến pháp lần thứ 20, nhiệm kỳ của Tổng thống sẽ kết thúc vào trưa ngày 20/1, bất kỳ Tổng thống nào cũng phải chấp hành và hoàn toàn không có cơ sở pháp lý nảo để trì hoãn.

Theo một cuộc thăm dò của Công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu Ipsos công bố ngày 28/7, Trump chỉ giành được 43% sự ủng hộ của dân chúng, trong khi 57% số người được hỏi sẵn sàng bỏ phiếu cho đối thủ Joe Biden.

Khoảng cách 14% ở ở cấp độ toàn quốc là vấn đề lớn không được coi thường, nhưng điều tồi tệ hơn cả là Trump đang mất đi sự ủng hộ ngay cả ở cấp bang. Và đây mới là điều kiện quan trọng để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Việc đánh giá sự tín nhiệm của một ứng cử viên ở cấp bang có tầm quan trọng lớn nhất cho cuộc đua, vì vậy Trump có lý do để lo lắng.

Một cuộc thăm dò khác hồi tháng 7 tại Đại học Monmouth ở bang Pennsylvania cho thấy Biden được 52% số người ủng hộ, trong khi Tổng thống chỉ giành được 42%. Tình trạng tương tự ở Texas, một bang truyền thống ủng hộ đảng Cộng hoà, Trump cũng chỉ được 43% ủng hộ so với 48% của Biden. Như vậy, về tổng thể, nếu xét từ góc độ kết quả thăm dò dư luận, đây mới là lý do chính để Tổng thống Trump đề xuất hoãn cuộc bầu cử.

 Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang bước vào giai đoạn nước rút. Theo kết quả thăm dò dư luận, về lý thuyết Trump rất khó có thể giành được thắng lợi. Tuy nhiên, không ai có thể dự đoán chính xác được kết quả của các cuộc bầu cử ở Mỹ. Năm 2016, ai cũng nghĩ bà Hilary Clinton sẽ giành thắng lợi, nhưng đến phút 89, ông Trump đã lật ngược thế cờ và trở thành ông chủ Nhà Trắng.

Mặc dù đứng trước nhiều thách thức, ông Trump vẫn tin sẽ giành được một chiến thắng dễ dàng trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Ông nói điều này trong một cuộc họp báo mới đây tại Nhà Trắng rằng, ông sẽ giành được một thắng lợi áp đảo. 

"Vẫn có nhiều người yêu mến tôi. Chính vì vậy, tôi sẽ ở lại đây," Trump nói.