Tổng tham mưu trưởng Philippines tiết lộ đề nghị "đảo chính mềm": Bóng đen từ quá khứ và lý do từ chối

Lời đề nghị từ 8 tướng lĩnh nghỉ hưu

Tổng tham mưu trưởng quân đội Philippines Romeo Brawner Jr. tiết lộ ông đã từ chối lời thúc giục từ một nhóm 8 tướng lĩnh và đại tá đã nghỉ hưu, đề nghị ông giải quyết nạn tham nhũng tràn lan trong nước. Lời kêu gọi này thực chất nhằm rút lại sự ủng hộ dành cho Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. và ủng hộ Phó Tổng thống Sara Duterte-Carpio.

Tướng Brawner cho biết lời đề nghị này được đưa ra vào ngày 20/9, ngay trước thềm các cuộc biểu tình trên toàn quốc về vụ bê bối tham nhũng kiểm soát lũ lụt trị giá 1,9 nghìn tỷ peso (33 tỷ đô la Mỹ).

Các sĩ quan, do thiếu tướng không quân nghỉ hưu Romeo Poquiz dẫn đầu, đã trực tiếp trình bày yêu cầu của họ tại Trại Aguinaldo, nơi Brawner đang họp với ban tham mưu trong tình trạng báo động đỏ.

Brawner cho biết Poquiz đích thân chuyển một lá thư yêu cầu được "gặp mặt" vị tướng quân đội.

"Chúng tôi đã cho Tướng Poquiz cơ hội nói chuyện với chúng tôi, để bày tỏ những bất bình của họ", Brawner nói, mô tả cách nhóm này bày tỏ lo ngại về nạn tham nhũng.

Nhưng ẩn ý rất rõ ràng: Poquiz và các đồng minh của ông ta đang ủng hộ một cuộc thay đổi lãnh đạo có lợi cho Duterte-Carpio - phó tổng thống và là con gái của cựu tổng thống Rodrigo Duterte.

Đó là một dạng đảo chính "mềm", yêu cầu rút lại sự ủng hộ bởi từ tư lệnh quân đội với Tổng thống, một nguồn tin cấp cao nói.

Đây cũng chính là "công thức" được sử dụng vào năm 2001 khi Tổng tư lệnh quân đội lúc bấy giờ là Tướng Angelo Reyes cũng bị thuyết phục rút lại sự ủng hộ dành cho Tổng thống Joseph Estrada, nguồn tin cho biết thêm.

Bóng đen từ quá khứ

Nhưng Brawner cho biết ký ức trước đây về các cuộc nổi dậy quân sự trong quá khứ - bao gồm cả các cuộc đảo chính mà ông tận mắt chứng kiến - đã khiến lực lượng vũ trang ngày nay ngày càng phản đối các cuộc phiêu lưu chính trị.

"Tôi đã nói với họ rằng chúng tôi đồng lòng với nhân dân trong cuộc chiến chống tham nhũng", Brawner, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang, cho biết. "Nhưng tôi cũng nói rằng chúng tôi khác biệt ở cách thể hiện".

Brawner chỉ ra hai trường hợp đã để lại dấu ấn lâu dài cho chính ông.

Vào tháng 10/1990, đại tá Alexander Noble ở miền Nam Philippines chiếm giữ hai doanh trại quân đội, yêu cầu lật đổ tổng thống Corazon Aquino lúc bấy giờ, tuyên thành lập "Cộng hòa Liên bang Mindanao". Cuộc đảo chính đã sụp đổ mà không có sự can thiệp nào.

Nhưng chính cuộc nổi dậy tháng 12/1989 - nỗ lực đảo chính đẫm máu nhất kể từ khi Ferdinand Marcos Snr sụp đổ – đã định hình Brawner nhiều nhất. Khi đó, ông còn là một trung úy trẻ, đóng quân tại Pháo đài Magsaysay, khi quân đội từ các đơn vị Biệt kích tinh nhuệ cũng như các chỉ huy tiểu đoàn và sư đoàn đào ngũ và cố gắng tham gia cuộc bao vây Trại Aguinaldo ở Manila.

"Tôi đã chứng kiến những người lính chĩa súng vào nhau, cướp đi sinh mạng của đồng đội", Brawner viết trong một bài bình luận đăng trên tờ Philippine Daily Inquirer ngày 23/9. "Tôi không thể tin nổi khi những lý tưởng mà chúng tôi thề sẽ bảo vệ lại sụp đổ thành bạo lực, trong khi người dân Philippines phải gánh chịu hậu quả khi các doanh trại quân đội của chúng tôi trở thành chiến trường".

Ông nói rằng ký ức đó chính là lý do tại sao quân đội ngày nay vẫn kiên cường ngay cả khi các cuộc biểu tình gần đây bùng phát và các sĩ quan nghỉ hưu kêu gọi can thiệp.

"Bất chấp sự tức giận và những lời kêu gọi chúng ta can thiệp, quân đội đã không hề bị chia rẽ", Brawner nói.