Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình trao Huân chương Hữu nghị, huân chương cao quý nhất của Trung Quốc dành cho người nước ngoài, tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. (Ảnh: TTXVN)
Theo luật mà Quốc hội Trung Quốc thông qua tháng 12/2015, Huân chương Hữu nghị ra đời ngày 1/1/2016. Trước khi trao cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trung Quốc đã trao tổng cộng chín Huân chương Hữu nghị - chiếc đầu tiên dành cho Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng 6/2018, chiếc thứ hai dành cho Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev (nay đã từ chức) vào tháng 4/2019, chiếc thứ ba dành cho Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, nguyên Chủ tịch Cuba Raul Castro vào tháng 9/2019, và sáu chiếc còn lại dành cho các nhân vật không phải là đương kim lãnh đạo quốc gia (nhà giáo dục, công chúa cựu thủ tướng…) từ tháng 9/2019 tới tháng 11/2020.
Trung Quốc quy định trao Huân chương Hữu nghị cho những người nước ngoài có đóng góp nổi bật cho sự nghiệp hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc, tăng cường giao lưu và hợp tác với Trung Quốc và bảo vệ hòa bình thế giới, trong đó có việc hỗ trợ sự phát triển kinh tế-xã hội, văn hóa, quan hệ quốc tế của nước này.
Theo báo chí Trung Quốc, nước này trao Huân chương Hữu nghị cho Tổng thống Putin vì ông đã cam kết lâu dài là sẽ khuyến khích phát triển quan hệ láng giềng tốt đẹp và quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Nga và Trung Quốc. Trong khi đó, ông Nazarbayev nhiệt tình hưởng ứng và hợp tác trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai-Con đường của Trung Quốc. Ông Nazarbayev cũng thúc đẩy sự phát triển của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và Hội nghị Thượng đỉnh về phối hợp hành động và các biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Á (CICA), trong khi Trung Quốc mong SCO và CICA phát triển và muốn tăng vai trò của mình trong hai tổ chức này. Trung Quốc đánh giá cao ông Castro đã hỗ trợ nước này đóng vai trò lớn hơn trong các vấn đề khu vực và quốc tế. Ông Castro là người sáng lập quan trọng cho mối quan hệ Cuba-Trung Quốc, là nhà vận động và tích cực thúc đẩy quan hệ Trung Quốc - Mỹ Latinh.
Những người đã nhận Huân chương Hữu nghị của Trung Quốc còn có Công chúa Thái Lan Maha Chakri Sirindhorn, cựu Thủ tướng Tanzania Salim Ahmed Salim, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội Hữu nghị Nga - Trung Galina Veniaminovna Kulikova, cựu Thủ tướng Pháp Jean-Pierre Raffarin, nhà giáo dục Canada Isabel Crook và Hoàng thái hậu Campuchia Norodom Monineath.