Reuters dẫn các nguồn tin cho hay, Israel đang đẩy nhanh việc gây tổn thất tối đa cho phong trào Hamas ở Gaza và nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon, nắm bắt thời cơ để thiết lập các vùng đệm ở biên giới và tạo ra tình thế không thể đảo ngược trước khi một tổng thống mới của Mỹ lên nắm quyền vào tháng 1/2025.
Theo các nhà ngoại giao phương Tây, các quan chức Lebanon và Israel cùng các nguồn tin khác trong khu vực, bằng cách tăng cường các hoạt động quân sự chống lại Hezbollah và Hamas, Israel muốn đảm bảo rằng kẻ thù của nước này trong khu vực sẽ không thể tập hợp lại và đe dọa công dân Israel một lần nữa.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: Middle East Eye
Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden được cho là sẽ tận dụng cái chết của thủ lĩnh Hamas để gây áp lực buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chấm dứt cuộc chiến ở Gaza. Dù vậy, nhà lãnh đạo Israel có thể sẽ chờ cho nhiệm kỳ của ông Biden kết thúc để bắt tay với nhà lãnh đạo mới của nước Mỹ, cho dù đó là ứng cử viên đảng Dân chủ, Phó Tổng thống đương nhiệm Kamala Harris hay ứng viên đảng Cộng hòa – cựu Tổng thống Donald Trump.
Trước khi cân nhắc bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào, Israel sẽ tăng cường các chiến dịch quân sự nhằm đẩy Hezbollah ra xa khỏi khu vực biên giới phía Bắc trong khi tiếp tục tiến sâu vào khu trại tị nạn Jabalia ở Gaza. Israel cũng đang lên kế hoạch đáo trả cuộc tập kích tên lửa đạn đạo của Iran đêm 1/10.
“Bối cảnh địa chính trị trong khu vực đã có những thay đổi”, ông David Schenker, cựu trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Cận Đông, hiện là thành viên cấp cao của của Viện Washington, nhận định.
Theo ông Schenker, trước cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10/2023, Israel chỉ phải đối đầu với một mối đe dọa lớn, còn giờ họ phải chiến đấu trên nhiều mặt trận, đối phó với cả Hamas, Hezbollah và sắp tới là Iran.
Trong một tuyên bố ngày 17/10, Thủ tướng Israel Netanyahu nhấn mạnh, cái chết của Sinwar là đủ để trả thù cho cuộc tấn công ngày 7/10/2023, nhưng ông cảnh báo cuộc chiến ở Gaza sẽ vẫn tiếp diễn cho đến khi Hamas thả tất cả con tin vẫn còn đang bị giam giữ.
Người phát ngôn quân đội Israel (IDF) Chuẩn đô đốc Daniel Hagari khẳng định việc loại bỏ Sinwar đánh dấu một “chiến thắng lớn” trong nỗ lực phá hủy bộ máy quân sự của Hamas, nhưng ông nhấn mạnh Hamas vẫn còn nhiều thủ lĩnh khác ở Gaza.
Dù đã hạ sát một loạt thủ lĩnh cấp cao của Hamas và Hezbollah, tiêu diệt hàng nghìn chiến binh, phá hủy kho vũ khí và hệ thống đường hầm chằng chịt của các nhóm này, nhưng tham vọng của Israel dường như chưa dừng lại ở đó. Hiện tại, Thủ tướng Netanyahu dường như quyết tâm vẽ lại bản đồ xung quanh Israel theo hướng có lợi cho mình bằng cách loại bỏ thù khỏi biên giới của nước này.
Tham vọng lập vùng đệm quanh biên giới
Cuộc tấn công trên bộ vào Lebanon trong hơn 1 tháng qua được Israel triển khai nhằm đẩy lùi lực lượng Hezollah ra khoảng 30km khỏi biên giới phía Bắc Israel đến phía bên kia sông Litani và đảm bảo rằng toàn bộ chiến binh của lực lượng vũ trang được Iran hậy thuẫn này sẽ giải giáp vũ khí.
Giới chức Israel lập luận rằng họ đang thực thi Nghị quyết số 1701 của Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc được thông qua sau cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah năm 2006. Theo đó, Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên Hợp Quốc (UNFIL) giúp quân đội Lebanon đảm bảo khu vực phía Nam sông Litani (khu vực giáp Israel) không có vũ khí và không có nhân sự vũ trang nào khác ngoài lực lượng của nhà nước Lebanon.
Israel nói rằng cả UNIFIL và quân đội Lebanon chưa bao giờ giành được quyền kiểm soát khu vực này từ Hezbollah.
Còn Hezbollah phản đối việc giải giáp vũ khí, viện dẫn lý do họ cần phải vảo vệ Lebanon khỏi Israel.
Trong hơn một năm qua, Israel và Hezbollah đã nhiều lần đấu pháo qua biên giới.
Giới chức Israel cho rằng, cách duy nhất để thực thi Nghị quyết 1701 và đảm bảo cho hơn 60.000 người đi sơ tán trở về an toàn là thông qua các hành động quân sự.
“Hiện tại, các biện pháp ngoại giao là chưa đủ”, một nguồn tin ngoại giao Israel cho biết.
Một quan chức an ninh Lebanon và một nhà ngoại giao am hiểu tình hình ở miền nam Lebanon cho biết có vẻ như Israel muốn đẩy UNIFIL khỏi khu vực này cùng với Hezbollah. Quan chức an ninh này cho biết lực lượng Israel đang chiến đấu để tiếp cận các điểm quan sát chiến lược, nơi có các căn cứ của UNIFIL.
“Mục tiêu của họ là dọn sạch vùng đệm này”, nhà ngoại giao Lebanon cho hay.
Việc này có thể mất vài tuần, nếu Israel muốn dọn sạch các vị trí và cơ sở hạ tầng của Hezbollah khỏi một dải lãnh thổ hẹp của Lebanon dọc biên giới, họ cho biết, nhưng bất kỳ hành động nào sâu hơn sẽ mất nhiều thời gian hơn với tốc độ hiện tại.
Những tính toán trước thềm bầu cử Mỹ
Năm 2023, Israel từng tuyên bố với các quốc gia Arab rằng Israel muốn thiết lập một vùng đệm bên phía Palestine ở khu vực biên giới Gaza. Song Israel không tiết lộ họ muốn vùng đệm đó lấn sâu vào lãnh thổ Palestine như thế nào cũng như cách thức thiết lập vùng đệm sau khi chiến tranh kết thúc.
Chiến dịch tấn công của Israel vào Jabalia khiến người Palestine và các cơ quan của Liên Hợp Quốc lo ngại rằng rằng Israel muốn dọn sạch người dân ở phía Bắc Gaza. Song, quân đội Israel đã bác bỏ điều này và tuyên bố họ đang cố gắng ngăn chặn các chiến binh Hamas tập hợp và triển khai thêm các đợt tấn công.
Hồi tháng 5 năm nay, quân đội Israel đã tiến vào hành lang Philadelphi, dải đất hẹp chạy dọc biên giới phía Nam Gaza với Ai Cập, qua đó giúp Israel kiểm soát hiệu quả toàn bộ biên giới đất liền của Gaza.
Israel đã tuyên bố rằng sẽ không chấp thuận một lệnh ngừng bắn lâu dài nếu không nhận được sự bảo đảm rằng bất kỳ lực lượng nào kiểm soát Gaza thời hậu chiến cũng sẽ có thể ngăn chặn được việc chuyển lậu vũ khí qua hành lang Philadelphi cho Hamas.
Iran cũng nằm trong tầm ngắm của Israel sau cuộc tấn công tên lửa đầu tháng này.
Trung Đông đang lo ngại về phản ứng của Israel, lo ngại rằng động thái này có thể làm gián đoạn thị trường dầu mỏ và châm ngòi cho một cuộc chiến tranh toàn diện giữa hai kẻ thù không đội trời chung.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuần trước cho biết phản ứng sẽ “chính xác, bất ngờ và chết chóc”, mặc dù ông cũng nhấn mạnh Israel không muốn mở mặt trận mới.
Thủ tướng Netanyahu được cho là đang cân nhắc liệu một lệnh ngừng bắn ở thời điểm này sẽ ảnh hưởng thế nào đến cuộc bầu cử ở Mỹ. Bất cứ bước đi đột phá nào vào lúc này, khi chỉ còn hơn 2 tuần nữa là đến Ngày bầu cử (5/11), cũng có thể trở thành “món quà” cho bà Harris thay vì ông Trump – người được ông Netantayhu ưa thích hơn vì có quan điểm cứng rắn hơn với Palestine và Iran.
“Chẳng có lý do gì để ông Netanyahu ngừng chiến trước thời điểm bầu cử Mỹ. Ông ấy sẽ không trao cho bà Harris bất kỳ món quà nào trong thời gian này”, ông Marwan al-Muasher, cựu Ngoại trưởng Jordan và hiện là Phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, nhận định.
