Ngày 3/12, TAND Cấp cao tại TP.HCM tuyên án đối với bị cáo Trương Mỹ Lan (Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 47 bị cáo có kháng cáo trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị, tổ chức liên quan.
Về phần dân sự, để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án của bị cáo, HĐXX quyết định tiếp tục kê biên và phong tỏa các tài sản liên quan đến bà Trương Mỹ Lan, bao gồm cổ phần của bà tại SCB. Trong trường hợp phát sinh tranh chấp liên quan đến việc xử lý số cổ phần này, vấn đề sẽ được giải quyết trong một vụ án khác.
Đối với 1.120 mã tài sản được sử dụng làm đảm bảo cho 1.243 khoản vay của bà Lan tại SCB, tòa sơ thẩm trước đó đã giao cho SCB quản lý để xử lý nợ. Tuy nhiên, HĐXX phúc thẩm không đồng ý với quyết định này.
Căn biệt thự cổ 700 tỷ đồng mà Trương Mỹ Lan xin không kê biên.
Toà phúc thẩm yêu cầu SCB phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để quản lý khối tài sản trên. Việc xử lý tài sản phải được thực hiện dưới sự giám sát của VKSND Tối cao, Cục Cảnh sát Kinh tế (C03, Bộ Công an) và cơ quan thi hành án nhằm đảm bảo hiệu quả thu hồi nợ tối ưu.
Nếu SCB xử lý tài sản và thu hồi được phần dư, ngân hàng phải phối hợp với C03 để xác định tài sản nào thuộc quyền sở hữu của bà Lan. Số tài sản này sẽ được sử dụng để thực hiện các nghĩa vụ bồi thường khác của bị cáo trong vụ án.
HĐXX cũng không chấp nhận kháng cáo của bà Lan về việc xin giải tỏa kê biên các tài sản như biệt thự cổ trên đường Võ Văn Tần (Quận 1), tòa nhà số 19-25 Nguyễn Huệ, nhà đất tại 21-21A Trần Cao Vân (Quận 3) và một số tài sản khác.
Bà Lan cho rằng các tài sản này không thuộc sở hữu của mình và không liên quan đến vụ án. Tuy nhiên, HĐXX xác định những tài sản này thực chất thuộc quyền sở hữu của bà Lan, nên tiếp tục kê biên để đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ bồi thường trong vụ án.
Tiếp tục kê biên tài sản của Quốc Cường Gia Lai
Hồ sơ vụ án thể hiện bà Lan đã sử dụng Công ty Cổ phần Đầu tư Sunny Island ký hợp đồng hứa mua, hứa bán dự án khu dân cư Bắc Phước Kiển với Công ty Quốc Cường Gia Lai với giá 14.800 tỷ đồng. Sau đó, Sunny Island đã thanh toán hơn 2.882 tỷ đồng cho Quốc Cường Gia Lai.
Cấp sơ thẩm tuyên hủy giao dịch này, buộc Quốc Cường Gia Lai hoàn trả 2.882 tỷ đồng cho bà Lan. Doanh nghiệp đã kháng cáo nhưng sau đó rút đơn, nên HĐXX cấp phúc thẩm đình chỉ xét xử nội dung này.
Tuy nhiên, Quốc Cường Gia Lai vẫn phải thực hiện nghĩa vụ hoàn trả số tiền trên. Để đảm bảo, tòa tuyên tiếp tục kê biên một số tài sản của doanh nghiệp này. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ trả tiền cho bà Lan, các tài sản kê biên sẽ được giải tỏa.
Bị cáo Trương Mỹ Lan tại phiên toà.
Không có cơ sở xác định 6.000 tỷ đồng từ các khoản vay của SCB
Trong phần xem xét kháng cáo của những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, HĐXX cho biết giữa bà Trương Mỹ Lan và Tập đoàn Tuần Châu do ông Đào Hồng Tuyển làm Chủ tịch HĐQT (thường được gọi là "chúa đảo Tuần Châu") đã có hợp tác thông qua các hợp đồng chuyển nhượng cổ phần và dự án.
Cụ thể, ông Đào Anh Tuấn (con trai ông Tuyển) cùng hai công ty thuộc Tập đoàn Tuần Châu, gồm Công ty Âu Lạc và Công ty T&H Hạ Long, đã nhận từ phía bà Trương Mỹ Lan tổng cộng 6.095 tỷ đồng qua hai khoản chính. Trong đó:
Công ty T&H Hạ Long nhận hơn 1.411 tỷ đồng từ thỏa thuận chuyển nhượng 70,59% cổ phần của công ty này cho bà Trương Mỹ Lan. Ngoài ra, 1.768 tỷ đồng đang được các bên bàn bạc để đối trừ vào các nghĩa vụ thanh toán khác theo thỏa thuận khung.
Công ty Âu Lạc Quảng Ninh nhận 4.684 tỷ đồng từ các thỏa thuận khung hợp tác và chuyển giao tài sản, bao gồm 243 căn nhà liền kề thuộc các dự án biệt thự Morning Star và Hoàng Long. Các tài sản này tương ứng với 9 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được thế chấp để đảm bảo khoản vay tại SCB.
Tổng cộng, Công ty Âu Lạc và Công ty T&H Hạ Long đã sử dụng 32 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để đảm bảo dư nợ cho các khoản vay tại SCB.
Về yêu cầu của Công ty T&H Hạ Long và Công ty Âu Lạc đề nghị tách biệt nghĩa vụ hoàn trả của từng công ty, HĐXX nhận thấy hai công ty đã nhận tổng số tiền 6.095 tỷ đồng từ bị cáo Trương Mỹ Lan theo các thỏa thuận khung. Để đảm bảo việc thu hồi đầy đủ số tiền này nhằm khắc phục hậu quả vụ án, HĐXX quyết định không chấp nhận kháng cáo và buộc hai công ty cùng thực hiện nghĩa vụ hoàn trả.
Liên quan đến yêu cầu của hai công ty về việc sau khi hoàn thành nghĩa vụ nộp tiền, 8/23 mã tài sản trong danh mục 1.120 mã tài sản giao cho SCB cần được giải tỏa kê biên, HĐXX cho rằng việc kê biên tài sản của hai công ty là đúng quy định pháp luật, nhằm đảm bảo thu hồi số tiền phục vụ cho việc hoàn trả.
Tuy nhiên, yêu cầu giải tỏa kê biên sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính thuộc phạm vi giải quyết trong giai đoạn thi hành án. HĐXX không giải quyết vấn đề này trong phiên phúc thẩm và kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết trong quá trình thi hành án.
Về yêu cầu hủy bỏ thỏa thuận hợp tác giữa hai bên, HĐXX khẳng định theo bản án sơ thẩm, Công ty Âu Lạc và Công ty T&H Hạ Long đã bị buộc phải nộp lại số tiền hơn 6.095 tỷ đồng để đảm bảo nghĩa vụ bồi thường của bà Trương Mỹ Lan. Sau khi số tiền này được nộp xong, thỏa thuận khung giữa các bên sẽ bị hủy bỏ. HĐXX cấp phúc thẩm khẳng định các thỏa thuận hợp tác này sẽ tự động bị hủy bỏ cùng với nghĩa vụ hoàn trả số tiền trên.
Liên quan đến dự án 6A (khu Trung Sơn, Bình Chánh), bà Trương Mỹ Lan trình bày rằng bà đã cho SCB mượn dự án này để tái cơ cấu và đề nghị tòa buộc ngân hàng trả lại. Bà cũng tự nguyện dùng tài sản này để khắc phục hậu quả của vụ án.
Tuy nhiên, HĐXX cho rằng vấn đề này chưa được cấp sơ thẩm xem xét nên cấp phúc thẩm không có căn cứ giải quyết. Do các nghĩa vụ thi hành án của bà Lan trong vụ án rất lớn, việc xử lý dự án 6A sẽ được thực hiện theo quy định pháp luật về thi hành án.
Dự án 6A không thuộc phạm vi xét xử của HĐXX cấp phúc thẩm
Hồ sơ vụ án cho thấy dự án 6A thuộc một trong năm phương án tái cơ cấu tại SCB, gồm Windsor, 6A, Times Square, Mũi Đèn Đỏ và Chợ Vải. Hiện tại, khách hàng vay vốn được đảm bảo bằng dự án 6A đã thanh toán toàn bộ gốc và lãi cho SCB, nên dự án này không còn nghĩa vụ đảm bảo tại ngân hàng.
Tuy nhiên, SCB vẫn nắm giữ giấy tờ pháp lý của dự án, được định giá trên hệ thống là hơn 16.000 tỷ đồng. Ngân hàng cho rằng số tiền thu hồi từ các khách hàng vay vốn đảm bảo bằng dự án 6A có nguồn gốc từ khoản giải ngân của SCB, nên yêu cầu được quản lý và xử lý tài sản này.
Dự án khu 6A nằm giáp ranh với khu dân cư Him Lam.
HĐXX nhận định, do nội dung liên quan đến dự án 6A chưa được cấp sơ thẩm xem xét, cấp phúc thẩm không có thẩm quyền giải quyết.
Tương tự, tại phiên phúc thẩm, bà Lan yêu cầu SCB hoàn trả số tiền 5.000 tỷ đồng dùng để tăng vốn điều lệ. Tuy nhiên, SCB cho biết số tiền này đã "hòa vào dòng tiền chung" của ngân hàng từ tháng 7/2021 và hiện đang hoàn tất thủ tục pháp lý cấp chứng nhận cho cổ đông.
HĐXX xác định vấn đề này chưa được cấp sơ thẩm điều tra làm rõ, nên cấp phúc thẩm không có cơ sở để xem xét. Trường hợp phát sinh tranh chấp, các bên có thể khởi kiện trong một vụ án dân sự khác.