Đại sứ Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ, ông Vasyl Bodnar đã công bố kế hoạch của Kiev mua máy bay chiến đấu tàng hình đa chức năng/ chiếm ưu thế trên không Kaan mới của Ankara sau khi dòng chiến đấu cơ đầy tiềm năng này đi vào sản xuất.
"Chúng tôi sẽ không chỉ mua nó mà còn sử dụng nó. Chúng tôi cũng biết nên sử dụng nó ở đâu", Đại sứ Vasyl Bodnar nói với CNN trong một cuộc phỏng vấn, trong đó ông ca ngợi các thiết bị quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã được chuyển giao cho Ukraine.
Ông Bodnar tuyên bố rằng các công ty quốc phòng Ukraine đang nghiên cứu động cơ của Kaan và cung cấp chúng cho dự án Kaan, đồng thời nhấn mạnh rằng chiếc máy bay mới đầy hứa hẹn này có tiềm năng để cạnh tranh với máy bay thế hệ 5 F-35 và F-22 của Mỹ.
"Nếu chúng tôi biến điều này thành một câu chuyện thành công và ngăn chặn ảnh hưởng của các bên thứ ba ở cả Đông và Tây, chúng tôi sẽ là một trong những cường quốc mạnh nhất trong khu vực", Đại sứ Vasyl Bodnar tuyên bố.
Kaan là gì?
Công việc phát triển máy bay thế hệ thứ năm đầy tham vọng của Thổ Nhĩ Kỳ chính thức bắt đầu vào cuối năm 2010, với dự án do Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Thổ Nhĩ Kỳ và TUSAS Engine Industries (nhà sản xuất động cơ do General Electric thiết kế được cấp phép) thực hiện.
Dự án đã nhận được hỗ trợ phát triển và kỹ thuật từ tập đoàn BAE Systems của Vương quốc Anh, đồng thời nhờ nhà sản xuất động cơ Eurofighter Typhoon Eurojet và Rolls Royce hỗ trợ về các thiết bị điện của máy bay.
Chương trình Kaan chính thức được công bố vào năm 2021 và dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2029, gần trùng với thời điểm phi đội máy bay chiến đấu F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ nghỉ hưu vào những năm 2030.
Các thông số kỹ thuật sơ bộ bao gồm cấu hình một hoặc hai chỗ ngồi, động cơ đôi, đặc tính tàng hình tiên tiến, hệ thống điện tử hàng không và radar thế hệ mới nhất...
Kaan dự kiến sẽ được trang bị một loạt tên lửa không đối không, không đối đất, bom và bộ tác chiến radar/điện tử do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất.
Tham vọng phi thực tế
Đánh giá về Kaan, Thiếu tá Andrei Krasnoperov, cựu chiến binh và chuyên gia quân sự của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga, nói: "Hiện tại, Kaan mới chỉ chạy thử dọc theo đường băng và còn quá sớm để nói về thời điểm chương trình thành công".
Vị thiếu tá cũng chỉ ra kinh nghiệm của Nga trong việc phát triển máy bay phản lực Sukhoi Su-57.
"Máy bay thế hệ thứ năm cần thời gian thử nghiệm lâu dài. Nó phải đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn của máy bay thế hệ thứ năm", nhà quan sát nhấn mạnh và chỉ ra các đặc điểm như khả năng tàng hình (tức là hấp thụ sóng vô tuyến) và tốc độ.
"Tốc độ công bố của máy bay Thổ Nhĩ Kỳ là khoảng 1.800 km/h. Nhưng đó là những gì đã được lên kế hoạch….Nhưng trên thực tế, mọi chuyện không đơn giản như vậy.
Máy bay thế hệ thứ năm phải đáp ứng tất cả các yêu cầu về tốc độ, hệ thống điện tử hàng không và tất cả các loại thiết bị hàng không, cùng với khả năng tàng hình. Tuy nhiên, hiện tại người ta chỉ nhìn thấy chiếc máy bay đang di chuyển dọc theo đường băng.
Để chứng minh một chiếc máy bay có khả năng tàng hình và có năng lực chiến đấu vượt trội thì ít nhất nó phải thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên. Nếu không, sẽ là quá sớm để nói về thành công của dự án", Krasnoperov nói.
Đại tá quân đội Nga và nhà phân tích quân sự Viktor Litovkin cũng đồng ý với nhận định trên và nói rằng thật khó để nói về thành công cuối cùng của Kaan khi mới ở giai đoạn này và rằng việc nói về đặc điểm và triển vọng của Kaan sẽ chỉ có thể thực hiện được khi máy bay cất cánh thành công.
"Chúng tôi có Su-57, thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 2010. Nhưng chúng tôi hiện chỉ có khoảng 15 chiếc máy bay này đang được đưa vào sử dụng, bởi vì chúng tôi vẫn đang tìm kiếm những ưu điểm và nhược điểm của nó, những gì cần cải tiến, đặc biệt là động cơ", đại tá Nga nói.
Vấn đề đối với Kiev, như cựu sĩ quan Lực lượng Vũ trang Thụy Điển, Mikael Valterron nói với RIA hôm 16 tháng 2 khi thảo luận về các hiệp ước an ninh dài hạn với các nước NATO, đó là Ukraine cần gấp thiết bị quốc phòng cho cuộc chiến ủy nhiệm của phương Tây chống lại Nga chứ không phải 10 năm sau nữa.
"Đó…là một lối thoát dễ dàng cho các nước NATO. Họ đã hứa rằng họ sẽ làm rất nhiều điều cho Ukraine trong 10 năm tới nhưng điều quan trọng đối với Ukraine là những gì sẽ diễn ra trên chiến trường ngay trong năm tới", ông Valterron nói.
Thổ Nhĩ Kỳ có đồng ý bán tiêm kích tàng hình cho Kiev?
Sau tất cả vấn đề kỹ thuật là những câu hỏi về tài chính. Kiev sẽ lấy tài chính từ đâu để mua máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm từ Thổ Nhĩ Kỳ mà không được NATO hỗ trợ? Liệu Ankara có đồng ý bán máy bay cho Ukraine trước khi trang bị cho Lực lượng Không quân của họ trước không?
Hiện tại, Ankara có kế hoạch giao 10 máy bay phản lực Block-1 Kaan đầu tiên cho Không quân trong khoảng thời gian từ 2030 đến 2033, và kế hoạch sản xuất hàng loạt các máy bay bổ sung vào năm 2034-2040.
Ông Viktor Litovkin cho rằng, bình luận của Đại sứ Bodnar về kế hoạch mua máy bay phản lực thế hệ thứ năm mới mang tính tham vọng cao và thiếu thực tế, trừ khi Kiev hình dung cuộc chiến ủy nhiệm hiện nay trở thành Chiến tranh Trăm năm của NATO chống lại Nga.