Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 1989, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt 200 USD, xếp thứ 9/10 khối ASEAN và thứ 141/149 trên thế giới. Trong khối ASEAN, thu nhập bình quân Việt Nam xếp trên Myanmar (40 USD) vào năm 1989.
Đến năm 2021, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng lên đạt khoảng 3.590 USD, xếp thứ 120 trên thế giới. Như vậy, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng gần 18 lần sau 32 năm và nhảy 21 bậc trên thế giới.
Thu nhập bình quân của Việt Nam giai đoạn 1989-2021. Nguồn: IMF.
Xét trong toàn bộ các nước thuộc khối ASEAN, thu nhập bình quân của Việt Nam có sự thay đổi rõ rệt trong giai đoạn 1989 - 2021.
Năm 1989, thu nhập bình quân của Việt Nam xếp thứ 9/10 trong khối ASEAN, chỉ cao hơn Myanmar (40 USD). Đến năm 1997, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Campuchia và xếp thứ 8/10 các quốc gia thuộc khối ASEAN. Lúc này, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt khoảng 330 USD, cao hơn Myanmar (130 USD) và Campuchia (320 USD).
Từ năm 1997 - 2021, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Philippines, Myanmar, Campuchia và Lào, xếp thứ 6/10 các quốc gia trong khối ASEAN.
Trong giai đoạn 1989-2021, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt khoảng 1.208 USD/năm, cao hơn 2,4 lần thu nhập bình quân của Myanmar (508 USD/năm); cao hơn 1,6 lần thu nhập bình quân của Campuchia (744 USD/năm) và cao hơn 1,28 lần so với thu nhập bình quân của Lào (942 USD/năm).
Thu nhập bình quân các nước ASEAN giai đoạn 1989-2021. Nguồn: WB.
Hiện nay, thu nhập bình quân của Singapore, Brunei, Malaysia, Thái Lan, Indonesia vẫn xếp trên Việt Nam. Thu nhập bình quân của Singapore, Brunei, Malaysia, Thái Lan, Indonesia đang gấp lần lượt là 17,8 lần; 8,45 lần; 3 lần; 2 lần; 1,16 lần so với thu nhập bình quân của Việt Nam.
Đối với Việt Nam, sau 32 năm nỗ lực phát triển, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng từ 200 USD năm 1989 lên 3.590 USD năm 2021.
Sau 32 năm, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng gần 18 lần. Các quốc gia khác đều có sự cải thiện nhưng chậm hơn như: Lào (gấp 12 lần), Indonesia (gấp 8,04 lần), Campuchia (gấp 7,71 lần), Singapore (gấp 6,2 lần), Thái Lan (gấp 5,25 lần), Malaysia (gấp 4,6 lần), Philippines (gấp 4,43 lần) và Brunei (gấp 2,53 lần).
Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ, với mức thu nhập bình quân đầu người hiện nay, Việt Nam có khả năng gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình cao trước năm 2030 nếu không vướng bẫy thu nhập trung bình thấp.
Tuy nhiên, kinh nghiệm thế giới cho thấy, đa số các quốc gia khi chạm đến ngưỡng này thì tốc độ tăng trưởng chậm dần, nhiều vấn đề của nền kinh tế xuất hiện mang tính cơ cấu và gặp khó khi giải quyết dứt điểm.
Cùng với đó, nền kinh tế phải đối mặt với nhiều vấn đề về già hóa dân số, an sinh xã hội, môi trường, cạn kiệt tài nguyên… hệ quả là chỉ rất ít các quốc gia vượt qua được bẫy thu nhập trung bình để trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
Tại Tọa đàm đối thoại chính sách: "Đổi mới thể chế kinh tế tại Việt Nam, hướng tới nước thu nhập trung bình cao trước năm 2030" diễn ra vào 1/3, GS. Phạm Hồng Chương nói rằng: "Trong số 101 quốc gia có mức thu nhập trung bình trong thập niên 1960, chỉ có 13 quốc gia trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2008. Thực tiễn này cho thấy để biến khát vọng thành hiện thực, Việt Nam phải tiếp tục con đường đã chứng tỏ mang lại thành công trong hơn 30 năm qua, đó là phát triển kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế".
Cũng tại Tọa đàm, TS. Fred McMahon thuộc Viện Nghiên cứu Fraser Canada cho rằng, "đòn bẩy" cho hạ tầng kinh tế sẽ giúp nâng cao thu nhập đầu người đồng thời tăng năng suất và tăng trưởng kinh tế.
Lợi thế khác, Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ với mức trung bình 6% trong vòng 10 năm qua, trong khi các quốc gia giàu hơn sẽ tăng trưởng chậm lại. Mặt khác, các quốc gia khác (như Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan) bắt kịp tốc độ tăng trưởng của Việt Nam nhưng "mờ nhạt" dần khi họ không thể cải thiện tự do kinh tế.