Sạc dự phòng 200 nghìn liệu có an toàn?
Chi phí là một yếu tố quan trọng khi mua sạc dự phòng. Nhưng giá đắt hay rẻ có tương quan với mức độ an toàn của chúng hay không? Đây chắc hẳn là câu hỏi băn khoăn của nhiều người dùng.
Pin sạc dự phòng là món đồ gây tranh cãi khi gây ra những tình huống nguy hiểm về cháy nổ, đặt biệt là trên máy bay. Tại Singapore, 38 vụ cháy do sạc dự phòng gây ra đã được ghi nhận từ năm 2018 đến năm 2022, nối dài danh sách các sự cố tương tự xảy ra trên khắp thế giới.
Món đồ này được bày bán ở khắp mọi nơi với giá cả đa dạng, từ các cửa hàng của nhà bán lẻ địa phương cho đến chợ đường phố hay gian hàng trực tuyến.
Giá có thể dao động từ mức 100 nghìn đồng trở lên cho một bộ sạc dự phòng không có thương hiệu với công suất lên tới 20.000 miliampe giờ (mAh) cho đến cả triệu đồng cho một bộ sạc có thương hiệu uy tín nhưng công suất nhỏ hơn.
Vậy chúng khác nhau như thế nào?
Andreas Hauser, người phụ trách hệ thống lưu trữ năng lượng tại VDE Renewables Asia đã tiến hành một số thử nghiệm với hai bộ sạc dự phòng được mua từ chợ trực tuyến có giá 10-15 SGD (khoảng 150- 200 nghìn đồng) và một bộ sạc thương hiệu có giá 50 SGD (khoảng gần 1 triệu đồng).
Trong bài kiểm tra đầu tiên, chúng được đặt trong lò nướng ở nhiệt độ 70 độ C để xem liệu có bất kỳ lớp vỏ nào "bung và biến dạng" khiến các bộ phận bên trong bị lộ ra ngoài hay không. Tin tốt là cả ba đều vượt qua bài kiểm tra này và vẫn hoạt động tốt.
Chúng cũng vượt qua bài kiểm tra đoản mạch. Hauser, người đã dành 18 năm thử nghiệm pin cho biết: "Thiết bị điện tử được bảo vệ đủ tốt".
Tuy nhiên, các thử nghiệm còn lại cho ra kết quả khác.
 |
Sạc quá mức là một trong những nguyên nhân chính gây ra hỏa hoạn nên trong thử nghiệm thứ ba, điện áp cung cấp cho bộ sạc dự phòng nhiều hơn mức giới hạn. Hauser cho biết có hai cục sạc đã ngừng hoạt động như dự đoán.
"Tuy nhiên về góc độ an toàn, cả hai đã vượt qua được bài kiểm tra vì không bắt lửa hay gây nổ".
Nhưng ở cục sạc dự phòng thứ ba – không có thương hiệu và không rõ chứng nhận – pin phồng lên và làm cong vỏ nhôm. Tuy nhiên, thiết bị vẫn đang hoạt động nên điều này gây nguy hiểm, Hauser cho biết.
"Người dùng bình thường nghĩ vẫn sử dụng ổn. Nhưng không phải vậy", ông cảnh báo. "Cuối cùng nó sẽ nổ tung."
Rất nhiều nguy cơ
Trong thử nghiệm tiếp theo, các cục sạc dự phòng được rung với tần số "tương đối cao".
Khi mở một trong những cục sạc giá rẻ không rõ chứng nhận, Hauser thấy các viên pin được giữ cố định bằng một dải keo.
Nếu keo bị hỏng (điều có thể xảy ra), các viên pin sẽ không cố định đúng vị trí một cách an toàn.
"Những viên pin này là phần nặng nhất của bộ sạc dự phòng, vì vậy khi bạn đi bộ, ở trên xe buýt hoặc trên ô tô… sẽ có rung lắc tác động lên chúng. Những chuyển động đó gây ra áp lực lên dây cáp nối", ông nói.
 |
"Cuối cùng, thứ này có thể bị rách. Nếu bạn không may, thì sợi cáp (tiếp xúc) với một điểm khác và dẫn đến đoản mạch, quá nhiệt và gây cháy".
Tuy nhiên, các bộ sạc dự phòng đã vượt qua bài kiểm tra độ rung vì thời lượng của bài kiểm tra đã bị cắt ngắn. Hauser cho rằng: "Nếu chúng tôi làm đủ 12 giờ, các cục sạc này sẽ không chịu được".
Để so sánh, bộ sạc dự phòng có thương hiệu và được chứng nhận không sử dụng dây cáp thường mà thay vào đó sử dụng một dải kim loại - được hàn vào để không "dễ bong ra", với các viên pin vừa khít trong hộp.
Thử nghiệm cuối cùng là thử nghiệm thả rơi: Các bộ sạc dự phòng được thả xuống sàn thép từ độ cao một mét. Hauser nhận xét cả ba mẫu đều không bị vỡ, nhưng một mẫu rẻ tiền "bị hở ra một chút".
"Sau đó, nếu bạn lại bỏ nó vào túi, nơi có chìa khóa bên trong hoặc thứ gì đó, sẽ lại có vấn đề", ông nói.
Các quy định về mang sạc dự phòng trên chuyến bay có khuyến cáo hành khách không nên đặt bộ sạc dự phòng cạnh các vật bằng kim loại, chẳng hạn như đồng xu, chìa khóa và ghim an toàn, để tránh đoản mạch, đặc biệt là bộ sạc đã bị hư hỏng.
Ngoài ra, hành khách cũng được khuyến cáo nên mang bộ sạc bên mình thay vì để trong hành lý ký gửi.
"Sạc dự phòng có chứa pin lithium. Và pin lithium về bản chất là dễ cháy,… đặc biệt khi sạc dự phòng bị hư hỏng hoặc khi chúng không được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn", Vincent Koh, người đứng đầu Cơ quan Hàng không Dân dụng Singapore, cho biết.
Ông lưu ý rằng khi chúng được đưa vào cabin máy bay, phi hành đoàn có thể xử lý mọi sự cố.
Từ kết quả của các cuộc kiểm tra nói trên, có vẻ như giá cả là yếu tố phản ánh chất lượng và sự an toàn của một bộ sạc dự phòng.
Lời khuyến cáo dành mọi người là ít nhất hãy mua sạc dự phòng có nhãn hiệu rõ ràng.