Với tôi, việc truyền cảm hứng khởi nghiệp và kinh doanh của Jack Ma không quan trọng bằng một thông điệp rất lớn ẩn sau sự thành công của huyền thoại này: Đừng trói buộc người trẻ và internet bằng duy ý chí.
Internet là cửa ngõ, là chìa khóa, là cánh cổng cho Jack Ma bước vào thế giới của những huyền thoại kinh doanh. Bất kỳ một quốc gia sản sinh ra nhiều Jack Ma lớn nhỏ, sẽ mở tung cách cửa vào câu lạc bộ siêu cường.
Cơn sốt Jack Ma rồi cũng sẽ nguội đi ở Việt Nam và nhiều người sẽ nhận ra: Nhiều bài học thành công của Jack ở đất nước hơn một tỉ người tiêu dùng, sẽ trở nên thiếu thực tế khi áp dụng ở đất nước hơn 90 triệu dân.
Đó là chưa kể, đằng sau chuyến đi là tham vọng tấn công, chi phối thị trường Việt Nam của một người thừa tham vọng.
Nhưng cách tư duy, cách nắm bắt cơ hội, ý chí sắt đá và tài năng dị thường của một người bé nhỏ, xấu trai, điên khùng và lãng mạn, sẽ là cú hích cho nhiều người Việt tự tìm ra con đường thành đạt.
(Và dĩ nhiên, có một số người trẻ sẽ bớt chơi game để lao vào kinh doanh online, theo lời khuyên của Jack).
Không khó để nhận ra rằng trong tất cả những bài nói chuyện của Jack, từ khóa được lặp đi lặp lại là "internet" và "người trẻ".
Thật trùng hợp, khi những câu hỏi lớn về một số điều khoản của dự luật An ninh mạng đang được mổ xẻ, thì Jack Ma đến và chứng minh điều đã trở thành chân lý trong kỷ nguyên công nghệ 4.0: Internet là mỏ tài nguyên vô tận và tuyệt vời nhất cho văn minh và phát triển.
Nói như Jack "người ta có thể làm được mọi thứ trên internet".
Internet làm được những điều không thể, biến một thanh niên bị từ chối ngay cả việc làm bồi bàn, một người thi trượt đại học 3 lần như Jack, trở thành một trong những nhân vật gây ảnh hưởng nhất thế giới.
Trong kỷ nguyên số, key work kỳ diệu nhất chính là những người trẻ. Một sinh viên như Mark Zuckerberg cũng có thể trở thành tỉ phú đô la, nắm trong tay thông tin của hàng tỉ khách hàng, sau vài năm khởi nghiệp…
Jack đưa ra một nhận định mà rất ít người am hiểu có thể nghi ngờ: Trong 30 năm tới, trí tuệ nhân tạo sẽ khiến thế giới thay đổi.
Ông nhấn mạnh: "Bất cứ quốc gia có nhiều người trẻ và lãnh đạo tin tưởng vào những người trẻ, quốc gia đó sẽ có tương lai sáng lạn".
Jack không chỉ chém gió khơi khơi mà khi gặp bất kỳ nhà lãnh đạo quốc gia nào, ông cũng khuyến cáo "Hãy để ý đến 30 năm tiếp theo, để ý đến những người trẻ dưới 30 tuổi, để ý đến những doanh nghiệp dưới 30 nhân viên".
30 năm sau, những con người under 30 hôm nay, có thể gây dựng các đế chế khổng lồ. Không biết xây nền móng và có tầm nhìn xa tối thiểu vài chục năm, một quốc gia sẽ mãi mãi dậm chân với "giấc mơ con đè nát cuộc đời con".
Dự luật An ninh mạng là cần thiết, trong một môi trường rình rập nhiều hiểm nguy với "thượng đế mạng", giữa một môi trường mà những doanh nghiệp trong nước phải đi đấu trên một sân chơi không công bằng với các đế chế đa quốc gia (một bên phải tuân thủ rất nhiều điều kiện kinh doanh, một bên gần như không bị quản).
Nhưng trong thời đại chúng ta đang chạy đua để phá bỏ các rào cản, giấy phép con và thái độ cửa quyền, thì "quản" là tạo hành lang cho phát triển, chứ không phải "quản" là nghĩ ra những sợi dây thật bền để cột chặt nó lại.
Thế giới vô tận, không rào cản, không biên giới, không sắc tộc, tôn giáo của internet, chính là điều kiện và động lực của sáng tạo, phát triển.
Trói buộc nó, dù vô tình hay hữu ý, cũng là triệt tiêu sáng tạo và phát triển. Nói như một chủ doanh nghiệp, nếu Google, facebook rút khỏi Việt Nam thì "thiệt hại là không đo đếm được".
Khi trả lời câu hỏi về các thời điểm của một doanh nhân, Jack Ma nói: Từ "Đến 50-60 tuổi, bạn nên trao cơ hội cho giới trẻ, xây dựng đào tạo họ và dành thời gian cho cháu nội, ngoại".
Triết lý của Jack, không chỉ đúng trong kinh doanh, mà còn đúng trong chính trị. Thế giới đang chứng kiến những quốc gia văn minh nhất trao quyền cho những người trẻ.
Chưa bao giờ những người 31,32, 37 tuổi lại có thể trở thành thủ tướng của những quốc gia phát triển, như bây giờ.
Người trẻ giỏi giang, không lươn lẹo và xu nịnh cũng vậy, họ cần sự tin tưởng, họ cần được quyền thất bại, cần không gian đủ rộng để thi triển những điều khác biệt. Thiếu khác biệt thì không thể bật vọt.
Việt Nam đã xuất hiện những người trẻ giữ cương vị quan trọng, nhưng trong số đó, người ta vẫn thấy đa số là "hậu duệ mặt trời". Nếu con cái quan chức thực sự giỏi, biết lo cho dân, thăng tiến minh bạch, dân nào mà chẳng hoan nghênh.
Bao nhiêu người sẵn sàng lui về sau ở tuổi 50 – 60 để dành đất cho lớp trẻ? Bao nhiêu người dưới 30 tuổi, là con thường dân và không bè cánh, được nắm giữ những vị trí có thể góp phần thay đổi một địa phương, một lĩnh vực?
Nếu những câu hỏi ấy không được trả lời ngay ngày hôm nay, thì 30 năm nữa, những người dưới 30 tuổi đầy khát khao hôm nay, vẫn chỉ là những ông lão 60 thở dài mơ tiếp giấc mơ có một "Jack Ma made in Vietnam" và mơ xa một nước Việt hùng cường.