Thổ Nhĩ Kỳ lên án cách đối xử của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi là "nguyên nhân cho sự hổ thẹn với nhân loại" và yêu cầu họ đóng cửa các "trại tập trung".
Phát ngôn đanh thép của Bộ ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ
Trong tuyên bố hôm thứ bảy (ngày 9.2), phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Hami Aksoy khẳng định Trung Quốc đã tự ý bắt giữ hơn một triệu người Duy Ngô Nhĩ. Ông nói rằng dân Hồi giáo gốc Thổ phải đối mặt với áp lực và sự "đồng hóa có hệ thống" ở phía tây Trung Quốc.
"Không còn gì là bí mật khi hơn một triệu người gốc Thổ, những người bị bắt giữ tùy tiện, phải chịu sự tra tấn và tẩy não tại các trung tâm và nhà tù tập trung", ông Aksoy nói.
"Chúng tôi đề nghị các nhà chức trách Trung Quốc tôn trọng các quyền cơ bản của người gốc Thổ và đóng cửa các trại tập trung", ông nói.
Vùng Tân Cương của Trung Quốc là nơi sinh sống của khoảng 10 triệu người Duy Ngô Nhĩ. Nhóm Hồi giáo gốc Thổ, chiếm khoảng 45% dân số Tân Cương, từ lâu đã cáo buộc chính quyền Trung Quốc phân biệt đối xử về văn hóa, tôn giáo và kinh tế.
Phản ứng của Trung Quốc
Đại sứ quán Trung Quốc tại Ankara đã lập tức phản hồi đối với các tuyên bố của Ngoại trưởng Aksoy, nói rằng những lời buộc tội là sai trái và kêu gọi Ankara rút lại chúng.
"Các cáo buộc rằng chính phủ Trung Quốc đang cố gắng 'loại bỏ' bản sắc dân tộc, tôn giáo và văn hóa của người Duy Ngô Nhĩ và những người Hồi giáo khác là hoàn toàn vô căn cứ", thông báo từ Đại sứ quán Trung Quốc nêu rõ.
Ông Kenneth Roth, giám đốc điều hành của Tổ chức Theo dõi nhân quyền, có trụ sở tại Mỹ, đã ca ngợi hành động của Thổ Nhĩ Kỳ trên Twitter. "Đây là một vấn đề lớn: Là quốc gia đa số theo Hồi giáo đầu tiên (Thổ Nhĩ Kỳ) chỉ trích Trung Quốc trực tiếp vì cách đối xử khủng khiếp với người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ, và là một trong những quốc gia đa số Hồi giáo quyền lực nhất vào thời điểm này. Giờ là thời điểm để các chính phủ khác hưởng ứng Thổ Nhĩ Kỳ", , ông viết vào Chủ nhật, 10.2.
Vào tháng 8 năm ngoái, một hội đồng của Liên Hợp Quốc cho biết họ đã nhận được báo cáo đáng tin cậy rằng hơn một triệu người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ khác đang bị giam giữ trong cái gọi là "trại cải tạo" - nơi được tạo ra để trại viên từ bỏ Hồi giáo.
Bắc Kinh phủ nhận người Duy Ngô Nhĩ đang bị giam giữ trái ý muốn và nói rằng đây là những cơ sở đào tạo nghề "tự nguyện", được xây dựng để đào tạo nghề và dập tắt xu hướng "cực đoan".
Tháng trước, Trung Quốc đã thông qua một đạo luật để Hán hóa (nguyên văn mà báo chí phương Tây dùng là "Sinicize") Hồi giáo và làm cho đạo này "tương thích" với xã hội Trung Quốc trong vòng 5 năm tới.