Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp diễn ra vào tháng 11 đang là tâm điểm chú ý của giới đầu tư quốc tế. Hiện số phiếu thăm dò ý kiến dành cho cựu Tổng thống Trump đang ở mức cao và đảng Dân chủ cũng đã tán thành Phó Tổng thống Harris làm ứng cử viên mới sau khi Tổng thống Biden thông báo dừng tái tranh cử.
Cựu Tổng thống Mỹ Trump và đương kim Phó Tổng thống Harris cũng đã đồng loạt tung ra các quảng cáo vận động tranh cử mới nhằm chĩa búa rìu công kích vào nhau. Và theo một số cuộc thăm dò mới đây, Phó Tổng thống Harris đang thu hẹp khoảng cách đáng kể với đối thủ đảng Cộng hòa Trump. Cuộc đua vào Nhà Trắng đang bước vào giai đoạn nước rút với những màn cạnh tranh nảy lửa giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ nhằm tìm kiếm phiếu bầu cho tháng 11 tới.
Ứng viên Harris - bước ngoặt của cuộc đua vào Nhà Trắng
Chỉ còn 3 tháng nữa là đến cuộc tổng tuyển cử tháng 11, đường đua vào Nhà Trắng bất ngờ rẽ hướng với sự xuất hiện của ứng cử viên là đương kim Phó Tổng thống Kamala Harris,
Việc Tổng thống Biden rút lui và sự xuất hiện của một gương mặt trẻ hơn, Phó Tổng thống Kamala Harris đang khiến cuộc đua vào Nhà Trắng trở nên kịch tính và bất ngờ hơn bao giờ hết. Bước ngoặt mới nhất này đang đẩy không chỉ chiến dịch tranh cử của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ mà còn cả ứng cử viên Trump đến trước những ngã rẽ mới khó lường trước.
Cụ thể hơn, việc thay thế ứng cử viên của đảng Dân chủ đang khiến cuộc đua tranh cử Tổng thống trở lại vạch xuất phát. Ngay sau khi Phó Tổng thống Kamala Harris được đề cử, bà đã nhận được sự ủng hộ của đông đảo thành viên chủ chốt của đảng này, được các cử tri trẻ tuổi, vốn đang bi quan với ông Biden nhiệt tình hưởng ứng. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, bà Harris không những bắt kịp ông Trump mà còn đang có xu thế dẫn trước, đặc biệt tại những bang được xem là chiến trường, có thể quyết định kết quả bầu cử.
Đối với đảng Dân chủ, cơ hội biến bước ngoặt này thành thời điểm quyết định, thậm chí là sự khởi đầu cho một thế hệ mới. Nếu tiếp tục duy trì được đà ủng hộ như hiện nay, đảng Dân chủ có cơ hội giành chiến thắng không chỉ trong cuộc bầu cử Tổng thống mà còn có thể giành lại quyền kiểm soát Hạ viện. Việc bà Harris trở thành ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ có thể sẽ giúp hình thành một liên minh mới, với lực lượng lãnh đạo là các thế hệ trẻ hơn, với trải nghiệm và các góc nhìn khác, quen thuộc hơn với môi trường hiện đại hiện nay. Thế hệ này có thể sẽ lãnh đạo nước Mỹ với những quan điểm, chính sách mới mẻ hơn so với trước đây.
Trong khi đó, việc Tổng thống Biden rút khỏi cuộc đua đang buộc ông Trump và đảng Cộng hòa phải thay đổi kế hoạch cũng như chiến lược tranh cử. Thay vì đối đầu với “ông già” Biden, ông Trump và đảng Cộng hòa phải đối mặt với một Harris trẻ trung và mạnh mẽ hơn. Sự khó chịu và bực tức của cựu Tổng thống Trump thể hiện rõ nhất ở tuyên bố trên mạng xã hội của ông này khi không chỉ phàn nàn về việc ông Biden từ bỏ cuộc đua mà còn yêu cầu hoàn lại số tiền đã chi cho chiến dịch vận động tranh cử chống lại đương kim Tổng thống.
Điểm mạnh của từng ứng cử viên
Có thể nói rằng cuộc đua Trump-Harris đã trở nên kịch tích ngay từ những ngày đầu tiên. Hai bên không ngừng đưa ra các phát biểu công kích, chỉ trích lẫn nhau. Đối với bà Kamala Harris, các yếu tố thuận lợi và bất lợi cho đến nay chưa thực sự rõ ràng nhưng có thể cơ bản đánh giá như sau. Điểm mạnh nổi bật nhất của bà Harris là tuổi trẻ và sự khác biệt, điều mà cả ông Trump và Biden đều không thể có được. Với lợi thế này, bà Harris đã nhận được sự ủng hộ của đông đảo các cử tri độc lập và những người không muốn chọn ai giữa ông Biden và Trump. Bên cạnh đó, Phó Tổng thống cũng đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của đa số trong nội bộ cũng như cử tri đảng Dân chủ. Bà Harris đã giải đáp được câu hỏi lớn nhất mà cử tri dành cho ông Biden, đó là khả năng đảm nhiệm chức vụ Tổng thống trong 4 năm tới. Ngoài ra, với lợi thế là phụ nữ, gia đình nhập cư gốc Ấn và Jamaica, bà Harris cũng dễ dàng nhận được sự ủng hộ của các nhóm cử tri quan trọng, từng giúp đảng Dân chủ giữ được thế giằng co với đảng Cộng hòa trong bầu cử giữa kỳ năm 2022.
Tuy nhiên, con đường đối với bà Harris còn nhiều chông gai phía trước. Sự bi quan đối với ông Biden không chỉ đến từ vấn đề tuổi tác mà còn trong các chính sách điều hành đất nước. Tiếp quản di sản của ông Biden, bà Harris cần chứng minh hoặc đưa ra các điều chỉnh chính xác để tìm kiếm sự ủng hộ của cử tri. Bên cạnh đó, quan điểm về nhập cư và tội phạm còn mâu thuẫn cũng là một điểm yếu mà phe Cộng hòa có thể khai thác tấn công. Một yếu tố lịch sử nữa cũng có thể cản trở con đường của bà Harris là vấn đề phân biệt chủng tộc và giới tính vẫn dai dẳng tại Mỹ. Trong lịch sử nước này đã có tổng thống da màu nhưng chưa bao giờ có một tổng thống là phụ nữ.
Về phía ông Trump, lợi thế quan trọng nhất đó là sự ủng hộ trung thành của các cử tri Cộng hòa, cũng như việc ông này gần như đã biến đảng Cộng hòa thành đảng của riêng mình. Không chỉ vậy, việc xử lý được xem là bản lĩnh của ông Trump khi bị một tay súng ám sát hụt giữa tháng 7 vừa qua cũng giúp gia tăng uy tín với nhận định là tất cả những người ủng hộ sẽ đi bỏ phiếu cho ứng cử viên ưa thích của mình. Ngoài ra, một số phán quyết của Tòa án tối cao theo khuynh hướng bảo thủ tại Mỹ như ông Trump có một số quyền miễn truy tố hình sự cũng giúp ông này giảm bớt áp lực từ các vụ kiện hình sự đang diễn ra.
Tuy nhiên, điểm đặc biệt đối với ông Trump và ê kíp tranh cử trong cuộc đua này là một số điểm vốn được coi là mạnh trong cuộc đua với ông Biden lại đang trở thành điểm yếu. Về vấn đề tuổi tác, trí nhớ, năng lực… mũi dùi công kích nhằm vào ông Biden giờ đã được chuyển sang cho ông Trump, vốn hơn bà Harris tới gần 20 tuổi. Ngoài ra, chiến dịch tranh cử, vốn được xây dựng trong 2 năm qua của ông Trump cũng sẽ đối mặt với một đối thủ hoàn toàn mới, khác biệt rõ ràng so với ông Biden. Việc chọn phó tướng Vance, một thượng nghị sĩ mới gần 40 tuổi, ít kinh nghiệm chính trường nhằm đối đầu với ông Biden dường như mất đi tác dụng khi liên danh tranh cử này cạnh tranh với bà Harris.
Dự báo kịch bản bầu cử Mỹ sắp tới
Cho đến thời điểm hiện nay, có thể khẳng định cuộc đua vào Nhà Trắng sắp tới quyết liệt trở lại khi tỷ lệ ủng hộ đối với hai ứng cử viên là ông Trump và bà Harris là ngang nhau, mặc dù bà Harris vẫn phải đợi kết quả bầu chọn trực tuyến của đảng Dân chủ tổ chức trong tuần này. Một số yếu tố tác động đến kết quả bầu cử vẫn còn là ẩn số, ví dụ như việc bà Harris sẽ chọn ai làm liên danh tranh cử với mình, cuộc chiến Israel-Hamas hay xa hơn là cuộc xung đột Nga - Ukraine sẽ đi đến đâu.
Đối với cuộc bầu cử tại Mỹ sau khi bà Harris chính thức bước vào cuộc đua thì chưa có kịch bản nào rõ ràng. Tập trung lại, có thể có một tình huống cụ thể như, bà Harris hoặc ông Trump có thể thắng cử cả đầu phiếu phổ thông và đại cử tri hoặc thắng cử đầu phiếu phổ thông nhưng thất bại phiếu đại cử tri. Đối với Hạ viện, đảng Dân chủ có thể giành lại quyền kiểm soát hoặc không thể đánh bại đảng Cộng hòa.
Giới quan sát tại Mỹ nhận định, bất chấp kết quả bầu cử tổng thống thế nào, nguy cơ mất ổn định, từ chối không công nhận kết quả hoặc Hạ viện có thể có các hành động bất thường nhiều khả năng sẽ diễn ra. Ví dụ, trong trường hợp kết quả chiến thắng giữa hai ứng cử viên không rõ ràng, Chủ tịch Hạ viện hoặc phe Dân chủ trong Hạ viện Mỹ có thể từ chối xác nhận một ứng cử viên là thắng cử hợp pháp.
Kể từ năm 1876 đến nay, Hạ viện Mỹ chưa xảy ra trường hợp phải bỏ phiếu để xác định người thắng cuộc. Tuy nhiên với những gì đã diễn ra trong cuộc bầu cử năm 2020, khi ông Trump, lúc đó đang là đương kim Tổng thống tìm cách không công nhận kết quả bầu cử hoặc năm 2000 khi hai ứng cử viên phải đưa nhau ra tòa phân xử thì đây sẽ là kịch bản phức tạp nhất mà chưa ai dám bác bỏ.