Chuyến thăm này của ông Tập Cận Bình được cho là nhằm hóa giải thế cờ “bao vây Trung Quốc” mà Tokyo đang áp dụng.
Với chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi nhậm chức Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc hồi tháng 11/2012 này, dư luận xuất hiện những đồn đoán rằng động cơ của chuyến đi lần này của ông Tập Cận Bình là nhằm tăng cường quan hệ với Nga để làm đối trọng với liên minh Nhật-Mỹ trong bối cảnh Thủ tướng Nhật Bản bắt đầu hành trình đến nước Mỹ để tạo thế đối đầu với Trung Quốc trong vấn đề quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Trung Quốc vốn có truyền thống coi trọng nơi công du đầu tiên của tân lãnh đạo tối cao bởi điều đó phản ánh bản chất cốt lõi trong đường lối ngoại giao của Chính quyền mới. Theo nguồn tin ngoại giao của Trung Quốc, trong số hàng loạt phương án được đưa ra bao gồm Nga, châu Phi, châu Âu…
Tổng Bí thư Tập Cận Bình thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến chuyến thăm Nga. Thật trùng hợp và bất ngờ, điểm đến trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đảo sau khi nhậm chức cũng là xứ sở Bạch Dương.
Theo mạng tin Sankei, một trong những lý do ông Tập Cận Bình lựa chọn Nga, chính là nhằm mục đích phản công lại chiến lược công kích ngoại giao nhằm vào Trung Quốc mà Nhật Bản đang triển khai thời gian gần đây.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã thực hiện chuyến thăm đầu nhiệm kỳ đến các nước Đông Nam Á vốn đang có quan điểm đối lập với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông. Trong chuyến công du nước Mỹ từ ngày 21/2, Thủ tướng Abe được cho là sẽ xác nhận khả năng “áp dụng Hiệp ước An ninh Nhật-Mỹ đối với vấn đề quần đảo Senkaku”. Trong khi đó, song song với chuyến thăm Mỹ của mình, Thủ tướng Abe cũng cử Đặc phái viên là cựu Thủ tướng Nhật Bản Yoshiro Mori đến Nga gặp Tổng thống Vladimir Putin.
Trước những động thái này của Nhật Bản, Trung Quốc vẫn chưa triển khai hoạt động ngoại giao chính thức nào trong khi “cứ đến hẹn lại lên”, cuộc chuyển giao chính quyền, diễn ra 10 năm một lần, từ mùa Thu năm ngoái luôn đi kèm với các vấn đề nội bộ phức tạp ở nước này.
Khi những vấn đề nội bộ lắng xuống sau Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc, ông Tập Cận Bình được cho là sẽ thực hiện hàng loạt động thái nhằm phá vỡ thế “bao vây Trung Quốc” mà Thủ tướng Nhật Bản Abe liên tục dựng lên trong thời gian qua. Điểm quan trọng trong sách lược của ông Tập Cận Bình chính là nước Nga.
Theo nguồn tin ngoại giao Trung Quốc, Tổng Bí thư Tập Cận Bình sẽ nhượng bộ Mátxcơva trong hàng loạt vấn đề như người Trung Quốc di cư. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đang bàn đến phương án thể hiện lập trường nghiêng về phía Nga trong vấn đề lãnh thổ phương Bắc mà giữa Tokyo và Mátxcơva đang có những khúc mắc.
Chuyến công du Nga của ông Tập Cận Bình sớm nhất sẽ diễn ra vào trung tuần tháng 3/2013. Sau chuyến thăm Nga, vị Tổng Bí thư mới của Trung Quốc cũng đang điều chỉnh lịch trình thăm các nước châu Phi, trong đó có Nam Phi.
