Số nợ của toàn thế giới đã đạt mức kỷ lục trong quý 1 năm nay, chủ yếu do nợ nần gia tăng ở các nền kinh tế mới nổi. Điều này đặt ra câu hỏi thế giới có xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính nữa trong tương lai gần.
Hãng tin CNBC dẫn số liệu từ Viện Tài chính Quốc tế (IIF) cho biết khối nợ toàn cầu đã đạt mức 217 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 3/2017, tương đương 327% tổng sản phẩm trong nước (GDP) của thế giới.
“Gánh nặng nợ nần không phân bổ đều. Một số quốc gia và lĩnh vực đã giảm nợ, trong khi một số khác lại gia tăng vay nợ lên mức rất cao.
Ở nhóm tăng nợ, khối nợ phình to có thể tạo ra những trở ngại đối với tăng trưởng trong dài hạn và rốt cục đặt ra những rủi ro đối với sự ổn định tài chính”, báo cáo Theo dõi nợ toàn cầu của IIF có đoạn viết.
Hôm thứ Ba tuần này, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Janet Yellen phát biểu tại London rằng các ngân hàng hiện nay đã ở trong một trạng thái khỏe mạnh hơn rất nhiều và một cuộc khủng hoảng tài chính nữa là điều sẽ không xảy ra “trong cuộc đời chúng ta”.
Cuộc khủng hoảng tài chính 2008 khởi nguồn từ mức vay nợ chồng chất của các hộ gia đình ở Mỹ. Bởi vậy, với khối nợ của thế giới hiện nay, nhiều người không đồng tình với đánh giá lạc quan mà vị Chủ tịch FED đưa ra.
“Tôi cho rằng phát biểu của bà Yellen, nếu như tôi hiểu đúng, là một sự tùy thuộc lớn vào may rủi. Hai từ ‘Titanic’ và ‘không thể chìm’ chợt xuất hiện trong đầu tôi”, giáo sư kinh tế chính trị quốc tế Erik Jones thuộc Đại học Johns Hopkins nhận xét.
Chuyên gia kinh tế cấp cao Casrten Brzeski thuộc ngân hàng ING thì nói rằng “mức nợ cao đồng nghĩa với việc cuộc khủng hoảng nợ còn chưa được giải quyết xong, kể cả ở Mỹ hay ở Eurozone. Mức nợ gia tăng ở châu Á và các nền kinh tế mới nổi khác cũng cho thấy chưa có sự thay đổi cơ cấu cần thiết”.
“Tuy nhiên, tất cả những điều này không có nghĩa là chúng ta đang ở bên bờ vực của một cuộc khủng hoảng tài chính nữa. Các biện pháp của các ngân hàng trung ương như lãi suất thấp đã và sẽ tiếp tục hạn chế rủi ro này”, ông Brzeski nói.
Trong số các ngân hàng trung ương lớn, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đang tỏ ra thận trọng về tương lai hơn cả. BoE đã yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng tỷ lệ vốn như một biện pháp phòng ngừa trong trường hợp kinh tế giảm tốc.
Một báo cáo của BoE công bố hôm thứ Ba tuần này nhấn mạnh rằng Brexit, mức nợ cao ở Trung Quốc và nợ tín dụng tăng của người tiêu dùng ở Anh là những rủi ro tiềm tàng.
Theo số liệu mà IIF đưa ra, trong khi tốc độ tăng nợ ở các nền kinh tế phát triển đã giảm xuống, nợ của các nước mới nổi đã tăng 5% so với cách đây 1 năm.
“Tổng nợ của các nước mới nổi, trừ Trung Quốc, đã tăng thêm khoảng 0,9 nghìn tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái, lên mức 23,6 nghìn tỷ USD trong quý 1, chủ yếu do nợ tăng ở Brazil (thêm 0,6 nghìn tỷ USD lên 3,6 nghìn tỷ USD) và ở Ấn Độ (thêm 0,2 nghìn tỷ USD lên 2,9 nghìn tỷ USD)”, báo cáo của IIF viết.
Trung Quốc đang đối mặt rủi ro lớn do các hộ gia đình của nước này đẩy mạnh việc vay mượn.
“Tỷ lệ nợ của các hộ gia đình Trung Quốc so với GDP đã đạt mức cao chưa từng có trên 45% trong quý 1/2017, cao hơn nhiều so với mức trung bình khoảng 35% của các nước mới nổi. Ngoài ra, theo ước tính của chúng tôi, tổng nợ của Trung Quốc đã vượt 304% GDP tính đến tháng 5/2017”, báo cáo của IIF cho hay.
Trong khi đó, nợ khu vực tư nhân ở Eurozone đang giảm đều, từ mức 103,4 nghìn tỷ USD trong quý 1/2016 còn 97,7 nghìn tỷ USD vào quý 1 năm nay.
IIF cảnh báo rằng từ nay đến cuối năm, các nước mới nổi phải thanh toán hơn 1,9 nghìn tỷ USD trái phiếu và khoản vay hợp vốn (syndicated loan) đáo hạn. Trong đó, 15% số nợ này phải được thanh toán bằng USD.