Binh sĩ Ukraine ở gần thành phố Kherson. Ảnh: New York Times
Nga và Ukraine đều dồn lực tạo ra bước ngoặt
Quân đội Ukraine đã tiến hành nhiều cuộc phản công nhằm đẩy lùi lực lượng Nga và giành lại quyền kiểm soát lãnh thổ. Tuy nhiên, dù đạt được những bước tiến trên chiến trường, Ukraine chỉ mới giành lại khoảng 55% lãnh thổ mà Nga kiểm soát kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt nổ ra hồi cuối tháng 2.
Ukraine đang tiến hành phản công dọc theo phần lớn chiến tuyến. Nga đang trong trạng thái phòng ngự ở phía Nam và phía Đông Bắc trong khi vẫn tấn công về phía thành phố Bakhmut ở phía Đông.
Những bước tiến của Ukraine trên chiến trường đã đưa cuộc xung đột đến một thời điểm quan trọng. Nếu giành được ưu thế trong thời gian tới, Ukraine có thể là bên định hình giai đoạn tiếp theo của cuộc giao tranh, xác định xem có nên tấn công mạnh mẽ vào lãnh thổ do Nga kiểm soát hay kiềm chế trong mùa đông.
Nếu tiếp tục phản công, Ukraine sẽ phải đối mặt với những rào cản lớn. Mặc dù Ukraine đã ngăn chặn được nhiều máy bay chiến đấu của Nga, nhưng các trận chiến phía trước sẽ diễn ra ở khu vực được bảo vệ dày đặc và trên địa hình khó khăn.
Bộ Chỉ huy tác chiến miền Nam Ukraine ngày 22/11 thông báo đã khởi động chiến dịch quân sự ở tả ngạn sông Dnieper sau khi giành lại thành phố Kherson gần đây. Theo đó, Ukraine đang thực hiện hoạt động quân sự tại mũi Kinburn thuộc tỉnh Mykolaiv giáp với tỉnh Kherson. Mũi Kinburn nằm ở tả ngạn sông Dnieper, vùng đất nhô ra ở nơi con sông đổ ra biển Đen. Đây là một trong những khu vực cuối cùng của tỉnh Mykolaiv nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
Theo NY Times, những tiến bộ của Ukraine trên chiến trường nghĩa là nhiều đường tiếp tế của Nga ở miền Nam Ukraine hiện đang nằm trong tầm ngắm của Ukraine và Kiev cho biết sẽ tiếp tục tấn công vào mục tiêu này.
Tuy nhiên, Nga cũng có những lợi thế nhất định trong giai đoạn mới của cuộc xung đột. Nga đã rút quân khỏi Kherson để di chuyển lực lượng đến các vị trí dễ phòng thủ hơn ở bờ Đông sông Dnieper.
Nga tiếp tục điều những binh sĩ mới được huy động đến Ukraine. Hàng chục nghìn binh sĩ Nga rời khỏi khu vực Kherson phía Tây sông Dnieper để lực lượng Nga tái tổ chức, củng cố các tuyến phòng thủ ở phía Đông Bắc và tiến hành các cuộc tấn công mới ở khu vực Donetsk. Bên cạnh đó, Nga cũng tăng cường kiểm soát tại cây cầu nối đất liền từ Nga đến Crimea.
Các nhà phân tích quân sự lưu ý rằng thời tiết khắc nghiệt kèm theo bão tuyết vào mùa đông có thể sẽ làm chậm tiến độ của Ukraine, nhưng điều này cũng sẽ gây khó khăn cho quân đội Nga.
Cả Nga và Ukraine đều được huấn luyện để chiến đấu trong thời tiết giá lạnh, nhưng Kiev đã nhận được nhiều quần áo ấm và thiết bị mùa đông hơn từ NATO. Nga đã bắt đầu chiến dịch quân sự ở Ukraine vào một ngày đông tháng 2, khi nhiệt độ vào khoảng 3 độ C.
Trận chiến ở miền Đông và miền Nam Ukraine
Trong khi các binh sĩ Nga đang ở thế phòng thủ trên các chiến trường ở phía Nam và phía Đông, Moscow đã thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái nhằm vào các cơ sở hạ tầng của Ukraine. Tuần trước, Nga đã tiến hành cuộc tấn công các nhà máy điện, trạm biến áp, cơ sở khí đốt tự nhiên và nhà máy nước của Ukraine.
Ông Yuriy Ihnat, người phát ngôn của Lực lượng Không quân Ukraine, cho biết, rằng quân đội nước này có “các nguồn năng lượng tự chủ”, do đó các vấn đề với lưới điện quốc gia không ảnh hưởng trực tiếp đến các binh sĩ ở mặt trận. Ông Ihnat cũng thừa nhận các cuộc không kích của Nga đang làm kiệt quệ hệ thống phòng không của Ukraine.
Quan chức Ukraine cho rằng các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga nhằm buộc Ukraine phải ngồi vào bàn đàm phán. “Rõ ràng là họ muốn áp đặt một số điều kiện, họ muốn chúng tôi đàm phán”, ông Ihnat nói.
Theo Điện Kremlin, các cuộc tấn công tên lửa vào các mục tiêu trên khắp Ukraine là hậu quả của việc Kiev không sẵn sàng tham gia đàm phán.
Bất chấp các mối đe dọa từ Nga, các quan chức Ukraine nói rằng chưa muốn đàm phán, thay vào đó họ hy vọng sẽ sử dụng động lực của các cuộc tấn công vào mùa thu để gây khó khăn cho lực lượng Moscow.
Nga cũng đang bổ sung thêm các lớp phòng thủ mới bên ngoài thành phố Melitopol ở miền Nam Ukraine, nơi Nga kiểm soát trong những ngày đầu tiên của chiến dịch quân sự. Khu vực này nằm ở giao lộ của các đường cao tốc chính ở phía Nam, khiến Melitopol là thành phố quan trọng nhất về mặt chiến lược dưới sự kiểm soát của Nga.
Các nhà phân tích quân sự đã suy đoán rằng Ukraine có thể cố gắng chia cắt lực lượng Nga ở phía Đông và phía Nam bằng cách tiến quân vào Melitopol.
Giao tranh giữa Nga và Ukraine đang xảy ra ác liệt ở mặt trận Donbass, miền Đông Ukraine. Theo các nhà phân tích, Tướng Sergei Surovikin - chỉ huy chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, sẽ chịu áp lực phải mang lại kết quả ở Donbass sau khi rút khỏi Kherson để thiết lập các vị trí phòng thủ mới ở bờ Đông sông Dnieper.
Ukraine đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới ở miền Đông khi quân đội Nga từ Kherson được điều tới mặt trận này cùng với một phần trong số 300.000 binh sĩ mà Nga mới bổ sung để củng cố chiến dịch tại Ukraine.
Theo Tướng Oleksiy Hromov, Phó cục trưởng Cục Tác chiến chủ lực của Bộ Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, mặt trận phía Đông vẫn là thách thức lớn nhất. Ông Hromov cho biết, từ ngày 12-17/11, quân đội Ukraine đã báo cáo hơn 500 vụ đụng độ quân sự trong khu vực.
Khu vực Donbas đã chia thành hai mặt trận. Một là tuyến dọc theo đường tiếp tế quan trọng, gọi là tuyến Svatove-Kreminna. Thứ hai là trận chiến giành Bakhmut, thành phố ở phía Bắc Donetsk. Nga đã nhiều lần tiến công hướng đến Bakhmut nhưng chưa thể xuyên thủng được phòng tuyến của Ukraine tại đây.
Thành phố Bakhmut có giá trị chiến lược hạn chế, nhưng nơi đây lại xảy ra giao tranh ác liệt vì nhiều lý do. Đối với Nga, giành quyền kiểm soát Bakhmut có thể mở ra con đường tới các thành phố quan trọng khác ở Donbass.
Tương lai đàm phán vẫn mờ mịt
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley nhận định cuộc xung đột ở Ukraine đã bước sang giai đoạn mới với bước tiến của Kiev, nhưng Nga chưa có ý định ngừng bắn và giao tranh sẽ kéo dài.
Ông Milley cũng lưu ý rằng Nga vẫn kiểm soát một phần khá lớn lãnh thổ của Ukraine. “Đó không phải là một khu vực nhỏ”, quan chức nói về lãnh thổ Ukraine vẫn chưa giải phóng. “Và điều đó sẽ không xảy ra trong vài tuần tới, trừ khi quân đội Nga hoàn toàn rút lui, điều khó có thể xảy ra”.
Tuy nhiên, ý tưởng nhượng lãnh thổ để đổi lấy hòa bình vẫn là điều không thể đối với Ukraine.
Phát biểu qua video trước Diễn đàn An ninh Quốc tế Halifax hôm 19/11, ông Zelensky nói rằng một thỏa thuận ngừng bắn vào thời điểm hiện tại sẽ không giúp chấm dứt cuộc xung đột. “Nó sẽ chỉ giúp lực lượng Nga có thời gian hồi phục trước khi tấn công trở lại”./.