SOHA NEWS
Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có thông báo kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo, thời kỳ thanh tra từ đầu năm 2014 đến hết năm 2018.
Tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), TTCP thanh tra về sách giáo khoa (SGK), gồm việc quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa, thẩm định, duyệt, xuất bản, in và phát hành SGK; việc quản lý, triển khai, thực hiện một số dự án đầu tư cho giáo dục, đào tạo.
TTCP đã thanh tra về công tác quản lý Nhà nước về SGK, được biên soạn theo Nghị quyết số 40/2000/QH10 của Quốc hội. Tại thời điểm thanh tra, Bộ GD-ĐT không cung cấp được bản thảo mẫu SGK được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt để làm cơ sở đối chiếu SGK hiện hành với bản thảo mẫu, thể hiện việc buông lỏng trong công tác lưu trữ.
TTCP phát hiện nhiều sai phạm trong việc biên soạn, in ấn, phát hành sách giáo khoa. Ảnh minh hoạ
Từ năm 2014 đến hết tháng 8-2019, 73/193 cuốn SGK học sinh có thể viết vào sách đã được in, phát hành và bán được tổng hơn 303 triệu bản. Trường hợp tính 65% giá SGK có các trang sách học sinh có thể viết vào không dùng được, gây lãng phí cho gia đình học sinh và xã hội số tiền tạm tính là hơn 2.374 tỉ đồng.
Cơ quan thanh tra cũng chỉ rõ Bộ GD-ĐT đã ban hành văn bản về sách bài tập do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB) tổ chức biên soạn, gây nhầm lẫn cho học sinh, phụ huynh học sinh và xã hội rằng sách bài tập được NXB xuất bản cũng là tài liệu bắt buộc phải mua kèm theo SGK.
Dẫn đến thực tiễn hầu hết gia đình học sinh khi mua SGK đều mua sách bài tập kèm theo do NXB phát hành, có dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ GD-ĐT là cơ quan quản lý nhà nước với NXB trong việc in ấn, phát hành sách bài tập. Quá trình điều chỉnh tăng giá SGK lần 3, Bộ GD-ĐT chưa có giải pháp kiểm soát chặt chẽ để yêu cầu NXB phải thực hiện đầy đủ các chỉ đạo của Bộ trước đó.
Đối với Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, TTCP nêu rõ với SGK biên soạn theo Nghị quyết số 40 của Quốc hội, đây là đơn vị duy nhất được tổ chức biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in và phát hành.
Đơn vị này cũng không cung cấp được bản thảo mẫu SGK được Bộ GD-ĐT phê duyệt. Quá trình biên tập, thiết kế SGK, NXB chưa tham mưu cho Bộ GD-ĐT điều chỉnh thiết kế, biên tập SGK để hạn chế việc học sinh viết vào sách.
Cơ quan thanh tra kết luận việc xác định nhu cầu sản xuất của NXB không sát thực tế nên lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu là giấy in, làm tăng chi phí lãi vay dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng vốn. Việc lựa chọn nhà thầu in SGK của NXB cũng chưa đúng quy định. NXB sử dụng giấy in chất lượng thấp, thấp hơn định lượng giấy in sách thường theo tiêu chuẩn quốc gia.
Từ trước năm 2014 và trong giai đoạn từ 2014 đến 2019, NXB chỉ thu thập báo giá của một số ít nhà thầu cung cấp giấy in. Đáng chú ý, Công ty Cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng được lựa chọn cung cấp chiếm 83,1% số lượng giấy của NXB, tương ứng số tiền hơn 1.890 tỉ đồng.