Nhiều hạn chế, vi phạm trong công tác thụ lý đơn
Ngày 27/8, được biết, TAND Tối cao vừa ban hành kết luận thanh tra đợt 1 năm 2024 đối với TAND các quận/huyện: Chương Mỹ, Thường Tín , Hà Đông, Bắc Từ Liêm (TP Hà Nội).
Theo đó, kết luận thanh tra số 685/KL-TANDTC, TAND Tối cao ban hành có nội dung xoay quanh việc thanh tra chấp hành pháp luật trong công tác thụ lý đơn khởi kiện, đơn yêu cầu; trách nhiệm của Thẩm phán trong ban hành bản án; công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tiếp công dân…Thời kỳ thanh tra từ ngày 1/10/2020 đến 31/3/2024.
Kết luận cho thấy, bên cạnh việc chấp hành đúng quy định pháp luật, các đơn vị Tòa án còn tồn tại một số hạn chế, vi phạm.
Cụ thể, trong việc nhận đơn, thụ lý đơn khởi kiện, đơn yêu cầu , TAND Tối cao cho rằng, một số đơn vị phân công và xử lý đơn chưa cập nhật đầy đủ; có trường hợp không xác định được ngày giao đơn cho thẩm phán; tại mỗi đơn vị còn tình trạng để quá thời hạn.
"Riêng TAND quận Hà Đông có đơn chưa xử lý, nhất là đơn khởi kiện của người bị hại trong vụ án hình sự liên quan đến Tập đoàn Mường Thanh phải chờ kết quả xét xử do TAND TP Hà Nội giải quyết" - kết luận nêu.
Trong chấp hành pháp luật về thời hạn giải quyết vụ việc, TAND Tối cao xác định, các tòa án trên để một số vụ quá thời hạn chuẩn bị xét xử vì chậm gia hạn hoặc không gia hạn; ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án quá thời hạn.
TAND quận Bắc Từ Liêm (đối tượng thanh tra đợt 1).
Kiến nghị xem xét trách nhiệm người đứng đầu
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ việc, các tòa án có một số vụ được tạm đình chỉ giải quyết sai sót; một số trường hợp phần căn cứ của quyết định tạm đình chỉ không rõ, không ghi cụ thể điểm, khoản của điều luật áp dụng; sau khi tạm đình chỉ vụ án chưa được quan tâm rà soát lý do tạm đình chỉ…
Công tác ban hành các bản án, quyết định bị hủy, sửa, tại 4 đơn vị tòa, các thẩm phán có tỷ lệ án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan dưới 1,16%. Tuy nhiên, một số thẩm phán không kịp thời cung cấp đầy đủ số liệu, thông tin cùng các bản án bị hủy, sửa, dẫn đến việc thanh tra, xây dựng báo cáo kết luận bị kéo dài.
Đáng chú ý, quá trình thanh tra đã phát hiện, có những bản án bị hủy, sửa với nhận định đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự hoặc chưa thu thập tài liệu, chứng cứ đầy đủ dẫn đến quyết định không có căn cứ; cho hưởng án treo khi bị cáo không đủ điều kiện,...
Về chấp hành pháp luật trong thi hành án hình sự, TAND Tối cao chỉ rõ, thời kỳ thanh tra còn một số hạn chế như: Ra quyết định hoãn chấp hành án phạt tù có trường hợp hồ sơ chưa có đủ tài liệu bảo đảm điều kiện được hoãn; thủ tục xác minh điều kiện hoãn, xác nhận của chính quyền địa phương chưa chặt chẽ. TAND quận Hà Đông bị kết luận không trực tiếp đi xác minh mà sử dụng kết quả do công an cung cấp.
Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tiếp dân, của lãnh đạo Tòa án cũng chưa được lập biên bản đầy đủ theo quy định Luật Tiếp công dân.
Trước những hạn chế, thiếu sót đã nêu, TAND Tối cao yêu cầu các TAND quận/huyện: Chương Mỹ , Thường Tín, Hà Đông, Bắc Từ Liêm, phải khẩn trương rà soát. Đặc biệt, công tác thi hành án hình sự phải khắc phục ngay những vi phạm, xem xét xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ.
Ngoài ra, TAND Tối cao cũng kiến nghị TAND TP Hà Nội chỉ đạo tòa án các quận/huyện nêu trên tổ chức kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu đơn vị.