Hình dáng của linh ngưu rất lạ, mang đặc điểm của nhiều loài động vật như thân hình của một con gấu với lưng của một con bò, mặt của một con ngựa và đuôi của một con cừu, sừng của nó giống như linh dương đầu bò và chân sau của nó có đặc điểm của loài linh cẩu.
Có bốn phân loài linh ngưu trên thế giới, đó là linh ngưu Tần Lĩnh, linh ngưu Tứ Xuyên, linh ngưu Bhutan và linh ngưu Công Sơn. Bốn loài linh ngưu này đều phân bố ở Trung Quốc.
Linh ngưu là loài động vật có kích thước to lớn và vạm vỡ, trọng lượng khi trưởng thành của chúng có thể lên tới 400kg, đặc biệt có những cá thể có thể đạt tới trọng lượng khoảng 1 tấn. Linh ngưu đực và cái đều mọc sừng trên đầu, vì sừng hướng ra ngoài rồi lại hướng vào trong, xoắn lại nên còn được gọi là “linh ngưu”.
Có một số khác biệt nhất định về màu lông của chúng giữa các phân loài khác nhau và nói chung, môi trường sống càng xa về phía bắc thì màu lông càng nhạt nên lông của linh ngưu Tần Lĩnh hầu như chỉ có màu vàng nhạt hoặc vàng nhạt, màu trắng hơi vàng và thay đổi theo thời gian, càng già màu lông càng vàng.
Trên thực tế, có bốn loài động vật được coi là báu vật của dãy núi Tần Lĩnh: gấu trúc khổng lồ, khỉ vàng, linh ngưu và cò mỏ khoằm Nipponia nippon. Trong đó linh ngưu là loài động vật ăn cỏ to lớn, do có hình dáng kỳ dị, kết hợp những đặc điểm của nhiều loài động vật nên nó có các tên gọi "thần thú", "lục bất tượng".
Mặc dù linh ngưu nhìn tổng thể giống một con bò, với vẻ ngoài vô hại đối với con người và động vật, nhưng cơ bắp và cặp sừng sắc nhọn của chúng cho chúng ta biết rằng mọi thứ không đơn giản như vậy.
Những con linh ngưu trong tự nhiên có tính khí rất hung dữ và thích sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề. Ngay cả những động vật ăn cỏ khác cũng không được phép xuất hiện trong khu vực chúng kiếm ăn, một khi có người ngoài xông vào lãnh thổ của chúng, loài vật này sẽ lập tức dùng bạo lực để xua đuổi.
Linh Ngưu cũng là một trong những loài động vật hoang dã khiến con người bị thương nhiều nhất tại Trung Quốc, thậm chí còn được cư dân mạng đặt cho biệt danh "Vua sát thủ Tần Lĩnh" vì điều này.
Theo một báo cáo năm 2008 của "Nhật báo kinh doanh Thành Đô", số lượng linh ngưu đã tăng mạnh trong mười năm qua và đã có hơn 150 vụ làm con người bị thương, dẫn đến cái chết của hơn 20 người.
Về mặt phân loại sinh học, linh ngưu thuộc chi Takino của họ Bovid, và có 4 phân loài: linh ngưu Tứ Xuyên, linh ngưu Tần Lĩnh, linh ngưu Bhutan và linh ngưu Công Sơn. Chúng có kích thước lớn, những con đực có thể nặng tới 400 kg, vai cao hơn 1m, đặc biết có những cá thể thậm chí có thể nặng tới một tấn.
Các cuộc điều tra về các vụ việc linh ngưu tấn công người cho thấy hầu hết những con linh ngưu tấn công người là những con đực đơn độc, trong khi các nhóm linh ngưu ít có khả năng tấn công người hơn.
Linh ngưu có tính quần tụ cao và thường sống thành các nhóm lớn, ít nhất là hàng chục hoặc nhiều nhất là hàng trăm con. Tuy nhiên, có một số linh ngư đực trưởng thành thích sống một mình nên tính cách của chúng hung dữ hơn đồng loại rất nhiều.
Trong thời kỳ động dục, những con linh ngưu đực sẽ chiến đấu đến chết để giành lấy bạn tình, và cặp sừng trên đầu là vũ khí quan trọng nhất của chúng khi chiến đấu. Để sừng sắc và mịn hơn, chúng thường dùng thân cây để đánh bóng.
Do có kích thước khổng lồ nên sau khi loài hổ Hoa Nam biến mất trong tự nhiên, những con linh ngưu đã trở thành loài không có thiên địch. Chúng thích sống theo bầy đàn, thường có hơn chục con di chuyển cùng nhau và chúng đi lại có kỷ luật. Những con đực trưởng thành sẽ di chuyển phía trước và phía sau của cả đàn để bảo vệ con cái và con non, do đó những kẻ săn mồi như báo hoa mai và chó rừng thường không thể làm được gì tổn hại đến chúng.
Trong cuộc sống hàng ngày của linh ngưu, ngoài việc ăn uống, nghỉ ngơi, một hoạt động rất quan trọng là đánh bóng sừng của chúng bằng thân cây. Ví dụ, trong môi trường sống của linh ngưu ở dãy núi Tần Lĩnh, chúng ta thường có thể nhìn thấy một số thân cây trơ trụi, đây là kết quả của việc linh ngưu cọ sừng vào thân cây, dẫn đến ma sát tích tụ và khiến vỏ cây bị bào mòn. Ở Quang Đầu Sơn của dãy núi Tần Lĩnh, có thể nhìn thấy nhiều cây bị đổ, đó là hiện tượng sau khi thân cây bị tổn thương do linh ngưu cọ sát và sâu bệnh gây ra.
Do đó, trong sở thú, người ta dùng dây thép gai bao quanh thân cây để ngăn chặn hành vi này của linh ngưu, dù sao thì một cái cây to mà thân cây bị hư hại là một mối nguy hiểm lớn cho sự an toàn. Đôi khi, để bảo vệ thân cây tốt hơn và tính đến thói quen của đàn linh ngưu, khi buộc dây thép gai, người ta còn đóng đinh một số thân cây ở vòng ngoài để đàn linh ngưu có thể cọ sát vào.
Linh ngưu sống trong vườn thú đã mất đi tính hoang dã nhưng nhiều tập quán sinh hoạt vẫn được bảo tồn, chẳng hạn như chúng thích đánh bóng sừng bằng thân cây.
Trên thực tế, trong tự nhiên có rất nhiều loài động vật có hành vi tương tự, ví dụ như lợn rừng mà mọi người quen thuộc cũng thích dùng thân cây cọ da mình.
Ngoài ra còn có các loài động vật như hải ly, được gọi là "kiến trúc sư của thiên nhiên", thích thu thập các thân cây để ngăn sông và xây đập. Chúng có những chiếc răng cửa cứng, có thể gặm nhấm cả cây to từ bên dưới, chẳng hạn như trên sông Ulungu ở Tân Cương, bạn có thể nhìn thấy một số thân cây bị gặm nhấm, đây là kiệt tác của hải ly Mengxin. Tại Hoa Kỳ, hàng rào dây thép gai cũng được sử dụng để ngăn thân cây khỏi bị hải ly gặm nhấm.
Tuy là một loài ăn chay nhưng linh ngưu lại có tính cách hung dữ không thua gì hổ và báo. Những con đực thường tham gia vào các cuộc đấu tay đôi, nơi chúng thiết lập thứ hạng trong đàn thông qua bạo lực, và những con thua cuộc rời khỏi đàn và sống lang thang, đơn độc.
Nguồn: Zhuanlan.zhihu
