Cựu Tổng thống Kazakhstan Nurseult Nazarbayev đưa ra lời đề xuất mời Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky gặp nhau ở Kazakhstan.
“Tôi gặp ông Zelensky và lắng nghe ông ấy. Mới hôm qua tôi cũng có nói chuyện với ông Putin về chủ đề làm thế nào để giải quyết vấn đề này hơn nữa, và ông ấy nói rằng ông ấy sẽ cân nhắc. Tôi tin rằng, cần phải có một cuộc gặp riêng giữa hai Tổng thống Nga và Ukraine” - ông Nazarbayev cho biết.
Câu hỏi ngay lập tức được đặt ra: còn cuộc họp theo “định dạng Normandy” thì sao? Công tác chuẩn bị vẫn đang diễn ra. Nhưng Đại sứ Pháp tại Kiev ngày 11/11 tuyên bố, nếu hội nghị thượng đỉnh “Bộ tứ Normandy” không diễn ra, thì Nga sẽ phải chịu trách nhiệm.
Cùng ngày, Tổng thống Putin cũng có cuộc điện đàm với bà Angela Merkel, trong đó, rõ ràng theo giới truyền thông đưa tin, các bên nhất trí rằng, Kiev cần phải trao quy chế đặc biệt cho Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DNR) và Lugansk (LNR) tự xưng. Điều đó có nghĩa là, nếu Ukraine không sẵn sàng làm điều này, thì sẽ không có “định dạng Normandy”.
Trong khi đó, người đứng đầu đảng Người phụng sự nhân dân, ông David Arakhamia, ngày 12/11 lại nói rằng, Ukraine có kế hoạch rút khỏi Thỏa thuận Minsk, bởi thỏa thuận này được ký vào thời điểm bất lợi cho Ukraine, liên quan tới thảm kịch “nồi hầm” Ilovaisk và Debaltsevo.
“Để có thể rút khỏi các thỏa thuận Minsk, cần phải chuyển sang định dạng khác” - nghị sĩ Arakhamia nói khi trả lời câu hỏi tại sao ông Zelensky lại cần một cuộc họp với ông Putin. Ukraine giờ đây đã khác khi có được sự ủng hộ của một số lượng lớn các quốc gia - ông nói thêm.
Việc ông Putin không có ý định tiếp tục trao đổi tù binh lần thứ hai cũng cho thấy rằng nhà lãnh đạo Nga khó có thể tạo điều kiện cho Kiev chuyển sang “định dạng khác”. Về cơ bản, ông Putin nhấn mạnh rằng, Tổng thống Zelensky nên nói chuyện với lãnh đạo của Cộng hòa Donbass về tất cả các vấn đề, chứ không phải với ông.
Bình luận về sáng kiến của ông Nazarbayev, phó Viện trưởng Viện các nước SNG Vladimir Zharikhin có nói đùa rằng: “Chuyện hôn sự của cô mục đồng và chàng hoàng tử đang được thảo luận. Người ta nói rằng, rất khó có được cái gật đầu của hoàng tử, trong khi cô mục đồng thì luôn đồng ý”.
“Tổng thống Putin nói với ông Nazarbayev rằng ông ấy sẽ xem xét” - ông Zharikhin lưu ý. Theo chuyên gia, trong thế giới ngoại giao, đó là hình thức từ chối nhẹ nhàng và tôn trọng nhất. Ông Zelensky cần cuộc họp này để nói với ông Putin những gì ông hứa sẽ nói: “Tôi sẽ thảo luận với ông ấy về Crưm và về việc ai nên rời Donbass”. Nhưng ông Putin sẽ không bao giờ nói chuyện với ông Zelensky về những chủ đề này - ông Zharikhin nhấn mạnh.
Theo chuyên gia, Kiev không muốn cấp quyền tự chủ rộng rãi cho Donbass và cũng không muốn trao cho các đại diện Donbass một sự ân xá toàn thể. Khi không có sự thừa nhận các điểm này, thì việc nói về thỏa thuận Minsk là vô nghĩa.
“Do đó, thực sự cảm ơn ông Nazarbayev vì sự sẵn sàng cung cấp địa điểm để tổ chức cuộc họp. Nhưng để cuộc họp có thể diễn ra, cần phải có sự chuẩn bị danh sách các vấn đề cụ thể thực sự cần phải giải quyết, chứ không phải chỉ là những tuyên bố mang tính chất tuyên truyền để làm thỏa mãn phe đối lập” - ông Zharikhin nói. Nhưng theo chuyên gia, Ukraine chưa có được sự sẵn sàng đó.