Con người đã có mối quan hệ thân thiết với loài chó kể từ khi chúng bắt đầu được thuần hóa. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, mối quan hệ cộng sinh giữa người và chó đã có lịch sử hàng chục nghìn năm.
Tuy nhiên, ngay cả với lịch sử cộng sinh lâu đời như vậy, chúng ta vẫn không hiểu ý nghĩa chính xác của tiếng chó sủa, trong khi đó loài chó có thể hiểu được cử chỉ của con người, thậm chí chỉ là qua ánh mắt tốt hơn rất nhiều so với các loài động vật khác. Tại sao lại như vậy?
Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rằng cách con người và loài chó giao tiếp về cơ bản là khác nhau. Con người là loài duy nhất có thể truyền đạt thông tin phức tạp bằng ngôn ngữ, trong khi loài chó chủ yếu dựa vào ngôn ngữ cơ thể, nét mặt và tiếng sủa để bày tỏ cảm xúc.
Một nghiên cứu cho thấy trong quá trình thuần hóa loài chó từ 15.000 năm trước, chúng đã tự tiến hóa để phát triển một khả năng giao tiếp mới đó là giao tiếp thông qua đôi mắt. Cụ thể, ở loài chó phát triển một số cơ bắp trên khuôn mặt để có thể nâng cao được lông mày lên khiến cho đôi mắt của chúng trông to hơn và đôi lúc cũng có thể long lanh như ánh mắt của những đứa trẻ hoặc tạo ra những ánh nhìn tương tự như ở con người tạo ra mỗi khi buồn.
Tiếng chó sủa, giống như ngôn ngữ của con người, chứa đựng nhiều cảm xúc và tín hiệu khác nhau, nhưng ở góc độ sinh học, sự khác biệt về cách hiểu ngữ nghĩa giữa con người và loài chó là rất lớn.
Cốt lõi của giao tiếp là truyền và hiểu thông tin, mặc dù con người gặp khó khăn trong việc hiểu ý nghĩa của tiếng chó sủa nhưng các nhà khoa học hiện đại đã đạt được nhiều kết quả nghiên cứu về hành vi của loài chó.
Ví dụ, bằng cách quan sát và nghiên cứu các tiếng sủa và biểu hiện khác nhau của chó, mọi người có thể hiểu đại khái tiếng sủa của chó ở các trạng thái khác nhau có ý nghĩa gì. Mặc dù không chính xác như hiểu lời nói của con người, dựa trên kinh nghiệm và quan sát, hầu hết những người nuôi chó đều có thể hiểu tiếng sủa của con chó của họ ở một mức độ nhất định.
Chó đã sống cùng với con người trong suốt hàng ngàn năm. Cùng khoảng thời gian đó, chúng ta đã thuần hóa và biến chúng từ những con sói hoang đáng sợ trở thành lũ cún nhà vẫy đuôi ngoan ngoãn.
Thứ hai, mặc dù tiếng sủa của chó chứa rất nhiều thông tin, nhưng con người không thể hiểu được tất cả. Đó là bởi vì chó sủa như một hình thức giao tiếp trong môi trường tự nhiên của chúng và chúng không tuân theo các quy tắc ngôn ngữ của con người.
Mặc dù chó có thể sử dụng một số âm thanh nhất định để thể hiện cảm xúc như sợ hãi, tức giận hoặc phấn khích, nhưng điều này không có nghĩa là con người có thể hiểu trực tiếp ý nghĩa của những âm thanh này. Trên thực tế, nó giống như một người không hiểu một ngôn ngữ tiếng nước ngoài nhưng lại đang cố gắng hiểu cách phát âm của tiếng đó.
Chó cũng là một trong những loài có nhiều biến thể nhất trong vương quốc động vật, nhờ vào hoạt động lai tạo của chúng ta.
Các nhà khoa học đã thực hiện rất nhiều nghiên cứu về tiếng chó sủa và đã tiết lộ ở một mức độ nào đó thông tin chứa trong tiếng chó sủa. Tuy nhiên, những nghiên cứu này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai và vẫn còn một chặng đường dài để có thể hiểu đầy đủ về tiếng chó sủa.
Điều này là do thông tin chứa trong tiếng sủa của chó rất phức tạp, không chỉ bao gồm cảm xúc của chó mà còn cả nhận thức của chó về môi trường, thậm chí có thể bao gồm cả nhận thức của chó về chính nó.
Tuy nhiên, ngay cả khi chúng ta không hoàn toàn hiểu cách chó sủa, vẫn có nhiều cách khác để chúng ta có thể xây dựng cầu nối hiểu biết với loài chó.
Trong khi đại đa số mọi người biết rằng chó được thuần hóa từ chó sói, tuy nhiên hiện tại vẫn còn có rất nhiều tranh luận xung quanh vấn đề thời điểm và lý do điều này xảy ra. Nhưng chắc chắn rằng các nhà khoa học đồng ý rằng quá trình này đã bắt đầu từ hàng nghìn năm trước, nhưng về việc liệu quá trình này bắt đầu ở châu Âu hay châu Á, hoặc cả hai diễn ra song song thì các nhà nghiên cứu vẫn còn đang băn khoăn.
Ví dụ, chúng ta có thể cảm nhận được cảm xúc và nhu cầu của chó bằng cách quan sát hành vi, thái độ và ngôn ngữ cơ thể của chúng. Đồng thời, chúng ta cũng có thể huấn luyện chó hiểu ngôn ngữ và hướng dẫn của chúng ta, để tăng cường giao tiếp với chó.
Và điều quan trọng nhất là làm sâu sắc thêm sự hiểu biết và tôn trọng của con người đối với loài chó. Mỗi con chó là một cá nhân có cảm xúc và nhu cầu riêng.
Mặc dù chúng ta không thể hiểu tiếng sủa của chúng, nhưng chúng ta có thể mang những chú chó của mình lại gần nhau hơn bằng cách sẵn sàng lắng nghe và hiểu cách thức của chúng.
Mỗi loài chó được con người thuần chủng cho các mục đích khác nhau lại phát triền từng vùng não này một cách khác nhau. Chẳng hạn chó Boxer và chó Doberman, thường được sử dụng làm chó cảnh sát, có mạng thị giác và khứu giác rất phát triển. Những con chó được lai tạo để thi đấu thể thao cho thấy những thay đổi trong mạng lưới não bộ chịu trách nhiệm cho sự sợ hãi, căng thẳng và phản ứng lo lắng. Chó chăn cừu có được sự nhanh nhẹn và tốc độ của chúng nhờ vùng não vận động phát triển.
Tóm lại, lịch sử cộng sinh của con người với chó và việc không thể hiểu được tiếng chó sủa cho thấy những giới hạn trong giao tiếp của chúng ta với các sinh vật khác. Tuy nhiên, điều này không ngăn cản chúng ta phát triển mối quan hệ sâu sắc với những chú chó của mình.
Bằng cách nhìn, học và hiểu, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về những người bạn bốn chân của mình và bằng cách này, khám phá sâu hơn mối liên kết giữa con người và các sinh vật.
Nguồn: Zhihu; Missionblue
